Του Θάνου Κάλλη *
Οι «Βίοι Παράλληλοι» είναι συγγραφικό πόνημα του σπουδαίου βιογράφου και ιστορικού Πλουτάρχου (45-120 μ.Χ.),που αποτελεί μια σειρά βιογραφιών επιφανών Ελλήνων και Ρωμαίων,διευθετημένων ανά ζεύγη,έτσι ώστε να δίνεται έμφαση στις κοινές τους ηθικές αξίες ή αποτυχίες.
Στο παρόν κείμενο,θα γίνει μια προσπάθεια να συγκρίνουμε εν συντομία δυο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της αρχαίας αλλά και σύγχρονης ιστορίας,τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Νέρων με τον απερχόμενο Αμερικανό πρόεδρο των Η.Π.Α. Ντόναλντ Τράμπ.
Ο Νέρων,ο τελευταίος Ρωμαίος αυτοκράτορας που συνδεόταν με την οικογένεια του ιδρυτή του ρωμαϊκού imperium Οκταβιανού Αυγούστου,κυβέρνησε από το 54 έως το 68 μ.Χ..Μητέρα του ήταν η ξακουστή Αγριππίνα,κόρη του Γερμανικού και δεύτερη γυναίκα του αδέξιου και αφελή Κλαυδίου,αυτοκράτορα της Ρώμης.Ο Νέρων ήταν γιός της από τον πρώτο γάμο της με τον Γναίο Δομίτιο Αχηνόβαρβο.
Είχε αξιόλογα φυσικά προσόντα και έναν ιδιόρρυθμο χαρακτήρα.Ήταν ψηλός,παχύς άνδρας με χλωμοκίτρινο πρόσωπο και ξανθά μαλλιά.Αυτοκράτορας έγινε όπως και ο Κλαύδιος κάτω απο ανώμαλες συνθήκες – μετά το έγκλημα της εξαιρετικά φιλόδοξης μητέρας του,η οποία δηλητηρίασε τον Κλαύδιο.Ο Νέρων με τη σειρά του,για να κρατήσει την εξουσία,αναγκάστηκε να πατήσει πάνω στα πτώματα του ετεροθαλούς αδελφού του και της ίδιας της μητέρας του.
Κατά την πρώτη πενταετία της θητείας του υπήρξε ένας ήσυχος και λαοφιλής κυβερνήτης,αλλά αργότερα εξελίχθηκε σε πραγματικό τύραννο.Αφαίρεσε κάθε εναπομένουσα ισχύ απο την ρωμαϊκή Σύγκλητο προς όφελος του αυτοκράτορα και ακολουθεί μια περίοδος τρομοκρατίας και σφαγής όλων εκείνων για τους οποίους ο Νέρων είχε την υποψία πως δεν τον συμπαθούν και δεν επιδοκιμάζουν τις μεθόδους διακυβέρνησης του.
Επί των ημερών του Νέρωνα ωστόσο μειώθηκε η φορολογία,θεσπίστηκαν νέα διατάγματα για την προστασία των δούλων και των απελεύθερων απο την κακομεταχείριση,κατέπνιξε εξεργέσεις στη Βρεταννία,την Γαλατία και την Παλαιστίνη και σημείωσε διπλωματικές νίκες,διαφυλάττοντας με αυτόν τον τρόπο την ακμή και την ενότητα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.Ο Νέρων επίσης προώθησε ένα μεγάλο πρόγραμμα δημόσιων έργων,οργάνωσε αθλητικούς και καλλιτεχνικούς αγώνες,έδωσε φοροαπαλλαγές στις εισαγωγές τροφίμων για να μειώσει το κόστος τους και έσφιξε τους δεσμούς του ρωμαϊκού κράτους με τον ελληνικό κόσμο.
Ο Ρωμαίος ιστορικός Σουητώνιος αναφέρεται στις ακόρεστες σεξουαλικές ορέξεις του Νέρωνα,γράφοντας πως κακοποιούσε νεαρά αγόρια,αποπλανούσε παντρεμένες γυναίκες,ατίμασε μια απο τις Εστιάδες Παρθένες και είχε ερωτικές σχέσεις με την ίδια του τη μητέρα.
Βέβαια,το μεγάλο πάθος του Νέρωνα ήταν η μουσική,το θέατρο και η τέχνη.Μετά την δολοφονία της μητέρας του,αφοσιώθηκε αποκλειστικά στο θέατρο και έδινε συχνές παραστάσεις,προκαλώντας τον χλευασμό και την κοροϊδία.Ταξίδεψε μέχρι την Ελλάδα για να συμμετάσχει σε θεατρικούς αγώνες.Κέρδισε όλα τα βραβεία,ακόμα και απο διαγωνισμούς που δεν είχε πάρει μέρος…
Το βράδυ της 18ης Ιουλίου του 64 μ.Χ. η Ρώμη τυλίχτηκε στις φλόγες.Η πυρκαγιά έκαιγε για πέντε μέρες και πέντε νύχτες,η οποία κατέστρεψε τα δυο τρίτα της πόλεως.Ο ιστορικός Κορνήλιος Τάκιτος αναφέρει ότι ο Νέρωνας είχε προκαλέσει την φωτιά για να εμπνευσθεί και πως όσο την παρακολουθούσε,απάγγελνε στίχους και έπαιζε τη λύρα του για την πτώση της Τροίας.
Ο λαός της Ρώμης έριξε όλες τις ευθύνες στον αυτοκράτορα και ο Νέρωνας,με τη σειρά του κατηγόρησε τους Χριστιανούς.Ο χριστιανικός πληθυσμός ήταν ακόμα περιορισμένος και δεν έχαιρε μεγάλης εκτίμησης,καθώς αρνούνταν να δεχτούν τους παραδοσιακούς Θεούς.Επομένως,ήταν οι κατάλληλοι αποδιοπομπαίοι τράγοι και η τιμωρία που τους επιφύλασσε ο αυτοκράτορας ήταν φρικιαστική.Τους μαστίγωσε δημόσια,τους έκαψε ζωντανούς και τους πέταξε στην αρένα για να τους ξεσκίσουν τα θηρία.
Η αηδία που προκαλούσε η ηθική σήψη της αυλής γινόταν όλο και πιο έντονη,με αποτέλεσμα να ενισχυθεί η αντίθετη παράταξη,η Σύγκλητος τον ονόμασε εχθρό της αυτοκρατορίας και η μόνη λύση που του απέμεινε,ήταν η αυτοκτονία.Αλλά ακόμα και εκεί,ο Νέρωνας ήταν μόνος του.Έψαχνε κάποιο φρουρό ή μονομάχο για να τον βοηθήσουν να σκοτωθεί,καθώς δεν είχε το θάρρος να το κάνει μόνος,αλλά όλοι τον είχαν εγκαταλείψει.Τελικά,βρήκε έναν αυλικό του και τον μαχαίρωσε,και έχει γραφτεί ότι λίγο πριν ξεψυχήσει είπε: «Τι καλλιτέχνης πεθαίνει με μένα!».
Ο Ντόναλντ Τράμπ είναι ο τέταρτος από τα πέντε παιδιά του Φρέντερικ και της Μέρι Ανν Τράμπ (γενν. 14 Ιουνίου 1946).Έχει γερμανικές και σκωτσέζικες ρίζες.Είναι πολιτικός,επιχειρηματίας,τηλεοπτικός αστέρας και συγγραφέας δεκάδων βιβλίων.
Είναι ο 45ος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής απο τις 20 Ιανουαρίου του 2017 μέχρι τις 19 Γενάρη του 2021 και πρόκειται για έναν ευφυή και δραστήριο άτομο,αλλά και εξαιρετικά φιλόδοξο χωρίς ηθικούς φραγμούς και αρχές.Διαθέτει προσωπική ακτινοβολία,είναι προικισμένος με το επικοινωνιακό χάρισμα και δύναται να μαγεύει τα πλήθη.
Αν και το όνομα του ως μεσίτης ακινήτων ήταν γνωστό από τις δεκαετίες του ’80 και του ’90,το «The Apprentice» ήταν αυτό που τον έβαλε μέσα σε κάθε αμερικάνικο σπίτι.Συμπαραγωγός αυτού του ριάλιτι σόου που παρουσίαζε από το 2004 έως και 2015,κατάφερε παρά τα σκαμπανεβάσματα της αυτοκρατορίας του,να προβάλει μια εικόνα ενός ισχυρού και χαρισματικού επιχειρηματία.Σε μια μεγάλη αίθουσα συσκέψεων ενός απο τους Πύργους Τράμπ,ο μεγιστάνας δισεκατομμυριούχος δεχόταν υποψηφίους και απέρριπτε έναν σε κάθε εκπομπή,χρησιμοποιώντας τη φράση που έγινε τελετουργικό: «Απολύεσαι».
Επιπλέον,ο εκκεντρικός Τράμπ κατάφερε στο παρελθόν να κάνει συμμετοχές σε μεγάλες χολιγουντιανές παραγωγές,καθώς η συμφωνία ήταν πως οποιοσδήποτε ήθελε να γυρίσει κάποια σκηνή σε ένα απο τα πολυτελή κτίρια του,θα έπρεπε να γράψει και ένα ρόλο και για τον ίδιο.
Παρόλο που ο Ντόναλντ Τράμπ ήταν το «αουτσάιντερ» στις προεδρικές εκλογές του 2016 και όλες οι δημοσκοπήσεις τον έδειχναν δεύτερο,κατάφερε να κερδίσει την Χίλαρι Κλίντον του Δημοκρατικού Κόμματος.Υπήρξε φημολογία και σχετική έρευνα απο το FBI και την αμερικανική δικαιοσύνη για πιθανή συνεργασία της προεκλογικής καμπάνιας του Τράμπ και της ρωσικής κυβέρνησης,προκειμένου να επηρεαστούν τα αποτελέσματα των αμερικάνικων εκλογών.
Κατά την διακυβέρνηση του,η μεγαλύτερη αποτυχία του Τράμπ ήταν η αδυναμία διαχείρισης της πανδημίας,αλλά και η ελλιπής λειτουργία της δημοκρατίας με παραβιάσεις του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων,η προώθηση ευνοούμενων σε θέσεις ευθύνης και η ανάκληση νομοθετικών πράξεων ή πρωτοβουλιών της προηγούμενης κυβέρνησης Ομπάμα.
Στα χρόνια της απρόβλεπτης θητείας του,δεκάδες παρεμβατικές πολιτικές έχουν ενσωματωθεί στο πολιτικό προσκήνιο: απο την μουσουλμανική απαγόρευση μέχρι το περίφημο τείχος του Μεξικού.Ο εθνικιστικός λόγος αλλά και η ρητορική φόβου του Τράμπ βρήκε σημαντική απήχηση στις Η.Π.Α. και ιδιαίτερα στην εκλογική του βάση,επιρρίπτοντας όλες τις ευθύνες στους ξένους και «δαιμονοποιώντας» τους μετανάστες.Καλλιέργησε την διχόνοια και την μισαλλοδοξία στην αμερικανική κοινωνία,που είχαν ως επακόλουθο φυλετικούς πολέμους.
Η εικόνα των Η.Π.Α. επιδεινώθηκε περαιτέρω μεταξύ των παραδοσιακών της συμμάχων μετά από τέσσερα χρόνια κατά τα οποία ο Αμερικανός πρόεδρος προχώρησε σε μια σειρά αποφάσεων που προκάλεσαν αρνητική κριτική.Αφότου ανέλαβε την εξουσία,απέσυρε την Αμερική απο διεθνείς συμφωνίες,όπως η συμφωνία του Παρισιού για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής ή η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν,προσπάθησε να κερδίσει την εμπιστοσύνη ηγετών που θεωρούνται αυταρχικοί,όπως ο Πούτιν και ο Κιμ Γιονγκ Ουν της Βόρειας Κορέας,ενώ επέκρινε τους γείτονες της υπερδύναμης και τους συμμάχους του στο Νάτο.
Απο τη δεκαετία του ’80 έχει κατηγορηθεί για σεξουαλικές επιθέσεις και παρενοχλήσεις,ανάμεσα και μη συναινετικές ερωτικές πράξεις,απο δεκάδες γυναίκες και ορισμένες εξ αυτών υποθέσεων οδηγήθηκαν στα δικαστήρια.
Στα θετικά της προεδρίας του Τράμπ,η φορολογική του πολιτική,που έκανε μία σχεδόν άνευ προηγουμένου μείωση των φορολογικών συντελεστών σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά,αύξησε το αφορολόγητο,και διάφορες φοροαπαλλαγές.
Παράλληλα,μείωσε αισθητά την γραφειοκρατία και τα εμπόδια στην επιχειρηματικότητα.Η ανεργία είναι σε χαμηλά δεκαετιών και τα εισοδήματα των πτωχών αυξάνονται με ρυθμό μεγαλύτερο του συνολικού μέσου όρου.Σε διεθνές επίπεδο,κατά παράδοξο τρόπο,ακολούθησε φιλειρηνική στάση,αποφεύγοντας πολεμικές περιπέτειες και έχει καταγράψει και κάποιες διπλωματικές επιτυχίες,όπως η ομαλοποίηση των σχέσεων Ισραήλ και αραβικών κρατών στη Μέση Ανατολή.
Οι εικόνες απο την εισβολή των φανατικών οπαδών του απερχό87μενου προέδρου στον ναό της δημοκρατίας,το Καπιτώλιο, προκάλεσαν σόκ και δέος στην υφήλιο.Όπως καταγράφηκε από οπτικοακουστικό υλικό,ο Τράμπ παρακολουθώντας τις σκηνές χάους που εκτυλίσσονταν,έδειχνε ενθουσιασμένος και χαρούμενος…
Αυτή η εικόνα τάραξε πολλούς ανθρώπους που ήταν πλησίον του προέδρου και είδαν κατάματα την αλήθεια,ότι ο Τραμπ είναι επικίνδυνος για το αμερικανικό έθνος και την δημοκρατία.Ακολούθησαν παραιτήσεις συνεργατών του και φραστικές καταδίκες ακόμη και από το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα.Ξεκίνησε να αμφισβητείται η ψυχική του υγεία και άρχισαν οι διαδικασίες παραπομπής του απο το προεδρικό αξίωμα.
Ο Ντόναλντ Τραμπ με το να ενορχηστρώσει την εισβολή οπαδών του στο Καπιτώλιο,ώστε να εμποδίσει την επικύρωση των αποτελεσμάτων της εκλογής Μπάιντεν,«αυτοκτόνησε» πολιτικά,θέτοντας εν αμφιβόλω το πολιτικό του μέλλον και την συμμετοχή του στις προεδρικές εκλογές του 2024.
* Δικηγόρος-Ιστορικός