Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η αύξηση που έφερε το προβάδισμα του Μοράλες πάνω από το 10% που απαιτούνταν για να μην διεξαχθεί δεύτερος γύρος, είναι συμβατή με την τάση που είχε το προβάδισμα του Βολιβιανού προέδρου καθ’όλη σχεδόν τη διάρκεια της καταμέτρησης.
Όπως είχαν σημειώσει και άλλοι παρατηρητές των γεγονότων στη Βολιβία, η γεωγραφική κατανομή των πολιτικών προτιμήσεων των Βολιβιανών και το γεγονός ότι οι πιο φιλικές προς τον Μοράλες αγροτικές περιοχές καταμετρήθηκαν τελευταίες, δίνουν μια απλή και ξεκάθαρη εξήγηση της τάσης του αποτελέσματος στο τέλος της καταμέτρησης.
Παραθέτουμε μετάφραση του συνόλου της επιστολής των επιστημόνων:
Οι υπογράφοντες ζητάμε να γίνουν σεβαστοί οι δημοκρατικοί θεσμοί και οι διαδικασίες της Βολιβίας.
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει υποστηρίξει ανοιχτά και ισχυρά το στρατιωτικό πραξικόπημα της 10ης Νοεμβρίου που ανέτρεψε την κυβέρνηση του Προέδρου Έβο Μοράλες. Όλοι συμφωνούν ότι ο Μοράλες εκλέχθηκε δημοκρατικά το 2014, και ότι η θητεία του δεν λήγει μέχρι τις 22 Ιανουαρίου· όμως πολλοί εκτός της κυβέρνησης Τραμπ δείχνουν να αποδέχονται το υποστηριζόμενο από τον Τραμπ στρατιωτικό πραξικόπημα.
Πολλοί άνθρωποι που στήριξαν το πραξικόπημα έχουν ισχυριστεί ότι ο Μοράλες έκλεψε τις εκλογές. Αυτή η ιστορία νοθείας πήρε μεγάλη ώθηση από μια ανακοίνωση του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών μετά την εκλογική αναμέτρηση της 20ης Οκτωβρίου, την οποία μετέπειτα επανέλαβε με παρόμοιες μορφές. Η ανακοίνωση, της Αποστολής Εκλογικής Παρατήρησης του ΟΑΚ στη Βολιβία, δήλωνε την «βαθιά ανησυχία και έκπληξη για τη δραστική και δυσεξήγητη αλλαγή στην τάση των προκαταρκτικών αποτελεσμάτων μετά το κλείσιμο των καλπών». Δεν συμπεριελήφθη καμία απόδειξη προς υποστήριξη αυτής της δήλωσης. Παρά τούτο, ερμηνεύτηκε ευρέως ως ένας ισχυρισμός για νοθεία, και τέτοιοι ισχυρισμοί έγιναν κοινοί στα μεγάλα ΜΜΕ έπειτα από τις εκλογές.
Στην πραγματικότητα, αποδεικνύεται εύκολα με τα εκλογικά δεδομένα, που είναι δημοσίως διαθέσιμα, ότι η αλλαγή στο προβάδισμα του Μοράλες δεν ήταν ούτε «δραστική» ούτε «δυσεξήγητη». Υπήρξε μια παύση στην «ταχεία καταμέτρηση» των εκλογικών αποτελεσμάτων – όταν το 84 τοις εκατό των ψήφων είχε καταμετρηθεί – και το προβάδισμα του Μοράλες ήταν στις 7,9 ποσοστιαίες μονάδες. Στο 95 τοις εκατό, το προβάδισμά του είχε αυξηθεί σε λίγο πάνω από 10 τοις εκατό, κάτι που επέτρεψε στον Μοράλες να κερδίσει από τον πρώτο γύρο, χωρίς επαναληπτική ψηφοφορία. Εν τέλει, η επίσημη καταμέτρηση έδειξε προβάδισμα 10,6 τοις εκατό.[1]
Δεν είναι ασυνήθιστο για τα εκλογικά αποτελέσματα να αλλοιώνονται από τη γεωγραφία, που σημαίνει ότι τα αποτελέσματα μπορούν να αλλάξουν αναλόγως με το πότε καταμετρώνται οι ψήφοι διαφορετικών περιοχών. Κανείς δεν ισχυρίστηκε ότι υπήρχε νοθεία στην εκλογική αναμέτρηση για τον κυβερνήτη της πολιτείας της Λουιζιάνα τον Νοέμβριο του 2016, όταν ο Δημοκρατικός υποψήφιος Τζον Μπελ Έντουαρντς πέτυχε νίκη με 2,6 ποσοστιαίες μονάδες, αφότου βρισκόταν πίσω κατά τη διάρκεια της νύχτας, επειδή κέρδισε το 90 τοις εκατό των ψήφων στην κομητεία της Ορλεάνης, που ήρθαν στο τέλος της καταμέτρησης.
Και η αλλαγή στο προβάδισμα του Μοράλες δεν ήταν καθόλου «δραστική»· ήταν κομμάτι μιας σταθερής, συνεχούς αύξησης του προβαδίσματος του Μοράλες για ώρες πριν την διακοπή.
Το γράφημα αυτό δείχνει ότι το προβάδισμα του προέδρου Έβο Μοράλες (ανοιχτές μπλε τελείες) και του κόμματός του στις κοινοβουλευτικές εκλογές (σκούρες μπλε τελείες) ανέβαινε με σταθερό ρυθμό για το μεγαλύτερο μέρος της καταμέτρησης. Δεν υπήρξε καμία ξαφνική αύξηση στο τέλος, που να τον ανέβασε πάνω από το όριο του 10 τοις εκατό.
Η εξήγηση για την αύξηση στο προβάδισμα του Μοράλες ήταν συνεπώς πολύ απλή: οι περιοχές των οποίων τα αποτελέσματα αναφέρονταν αργότερα, ήταν περισσότερο υπέρ του Μοράλες από τις περιοχές που ανέφεραν αποτελέσματα νωρίτερα.
Στην πραγματικότητα, το τελικό αποτέλεσμα ήταν αρκετά προβλέψιμο στη βάση του αρχικού 84% των καταγεγραμμένων ψήφων. Αυτό έχει αποδειχτεί μέσω στατιστικής ανάλυσης κι επίσης από ακόμα απλούστερη ανάλυση των διαφορών στις πολιτικές προτιμήσεις μεταξύ των ύστερων και των πρώιμων αναφερόμενων περιοχών.
Καλούμε τον ΟΑΚ να ανακαλέσει τις παραπλανητικές δηλώσεις του για τις εκλογές, που έχουν συνεισφέρει στην πολιτική σύγκρουση και έχουν χρησιμεύσει ως μια από τις πιο πολυχρησιμοποιημένες «δικαιολογήσεις» για το στρατιωτικό πραξικόπημα. Καλούμε το Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών να ερευνήσει αυτή τη συμπεριφορά του ΟΑΚ, και να αντιταχθεί στο στρατιωτικό πραξικόπημα, στην συνεχιζόμενη υποστήριξή του από την κυβέρνηση Τραμπ, και στην συνεχιζόμενη βία και τις παραβάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων της de facto κυβέρνησης.
Τα μέσα ενημέρωσης και οι δημοσιογράφοι έχουν επίσης την ευθύνη να αναζητήσουν ανεξάρτητους ειδικούς, που είναι τουλάχιστον γνώστες των εκλογικών δεδομένων και μπορούν να προσφέρουν μια ανεξάρτητη ανάλυση του τι συνέβη, αντί απλά να παίρνουν ως αληθή τα λόγια αξιωματούχων του ΟΑΚ που έχουν επανειλημμένα αποδειχτεί ότι είχαν άδικο για αυτήν την εκλογική αναμέτρηση.
Πολλές ζωές μπορεί να βασίζονται στο να πούμε αυτή την ιστορία σωστά.
[1] Η επίσημη καταμέτρηση, αντίθετα με την «ταχεία καταμέτρηση» που επικαλείται ο ΟΑΚ, είναι η μόνη νομικά δεσμευτική καταμέτρηση ψήφων και δεν διεκόπη.
Διαβάστε την επιστολή στα αγγλικά και δείτε τα ονόματα που υπογράφουν.