Διακυβεύεται η Ανθρωπιά μας – Ο Ουκρανός πασιφιστής και αντιρρησίας συνείδησης Γιούρι Σελιαζένκο, για το κίνημα ειρήνης και τους αντιρρησίες συνείδησης στην Ουκρανία

Ο Γιούρι Σελιαζένκο μετέχει του διοικητικού συμβουλίου της οργάνωσης Ο Κόσμος Πέρα Από τον Πόλεμο (World Beyond War). Την 1η Μαρτίου μίλησε, από το Κίεβο όπου βρίσκεται, στο διαδικτυακό σεμινάριο που διοργάνωσε στις ΗΠΑ το Διεθνές Γραφείο Ειρήνης, με θέμα «365 ημέρες πολέμου στην Ουκρανία: οι πιθανότητες ειρήνευσης το 2023». Ακολουθεί ο λόγος του, μεταφρασμένος*.

«Συναντιόμαστε σήμερα, σε μια αηδιαστική επέτειο, αυτή της έναρξης της πολυμέτωπης ρωσικής εισβολής που έφερε στη χώρα μου απίστευτο θάνατο, δυστυχία και καταστροφή. Όλες αυτές τις 365 ημέρες τις έζησα στο Κίεβο, υπό τους ρωσικούς βομβαρδισμούς, κάποτε χωρίς ρεύμα, κάποτε χωρίς νερό, όπως και πολλοί ακόμη Ουκρανοί που είχαν την τύχη να επιβιώσουν. Άκουσα εκρήξεις έξω από τα παράθυρά μου, το σπίτι μου έτρεμε από τις βόμβες που έπεφταν στην απόμακρη μάχη. Απογοητεύτηκα από την αποτυχία των συμφωνιών του Μινσκ, των ειρηνευτικών συνομιλιών στη Λευκορωσία και την Τουρκία. Είδα πως το μίσος και ο μιλιταρισμός γίναν μονομανία στα ουκρανικά μέσα ενημέρωσης και τους δημόσιους χώρους. Ακόμη πιο μονομανιακά, από ότι τα προηγούμενα εννέα χρόνια ένοπλων συγκρούσεων, όταν ο ουκρανικός στρατός βομβάρδιζε το Ντονέτσκ και το Λουγκάνσκ όπως ο ρωσικός βομβάρδισε πέρισυ το Κίεβο.

»Κάλεσα σε ειρήνευση παρά τις απειλές και τις προσβολές [που δεχόμουν]. Απαίτησα κατάπαυση του πυρός και σοβαρές ειρηνευτικές συνομιλίες, επιμένοντας ειδικά στο δικαίωμά μας να αρνηθούμε να σκοτώσουμε, σε διαδικτυακές συζητήσεις, με επιστολές σε Ουκρανούς και Ρώσους επισήμους, με τηλεφωνήματα σε πολιτικές οργανώσεις, με μη βίαιες δράσεις.

»Το ίδιο έκαναν και οι φίλοι και συνάδελφοί μου από το Ουκρανικό Ειρηνευτικό Κίνημα. Λόγω των κλειστών συνόρων και του άγριου κυνηγητού για επιστράτευση, στους δρόμους, στα μέσα μεταφοράς, στα ξενοδοχεία, ακόμη και μες στις εκκλησίες, εμείς οι Ουκρανοί ειρηνιστές δεν είχαμε άλλο τρόπο, εν τέλει, παρά να φωνάζουμε για ειρήνη από την πρώτη γραμμή του πολέμου.

»Και δεν υπερβάλλω.

»Ένας από τα μέλη μας, ο Αντρίι Βισνεβέτσκι, που επιστρατεύτηκε παρά τη θέλησή του, στάλθηκε στην πρώτη γραμμή. Ζήτησε να απαλλαχθεί για λόγους συνείδησης, αλλά ματαίως, γιατί οι Ένοπλες Δυνάμεις της Ουκρανίας αρνούνται να σεβαστούν το ανθρώπινο δικαίωμα της άρνησης της στρατιωτικής θητείας για λόγους συνειδήσεως. Η άρνηση είναι ποινικοποιημένη και ήδη έχουμε φυλακισμένους συνείδησης, όπως ο Βιτάλιυ Αλεξεϊενκο, που είπε, πριν η αστυνομία τον οδηγήσει στην φυλακή για την άρνησή του να σκοτώσει: «Θα διαβάζω την Καινή Διαθήκη στα ουκρανικά και θα προσεύχομαι στο Θεό να δείξει έλεος και να φέρει ειρήνη και δικαιοσύνη στην πατρίδα μου».

»Ο Βιτάλιυ είναι γενναίος άνδρας, με τόσο κουράγιο πήγε να υποφέρει για την πίστη του, χωρίς να κάνει καμία προσπάθεια να δραπετεύσει ή να αποφύγει τη φυλακή, γιατί η καθαρή του συνείδηση του δίνει την αίσθηση της ασφάλειας. Αλλά αυτό το είδος των πιστών είναι σπάνιο, οι περισσότεροι άνθρωποι σκέφτονται για την ασφάλεια με πραγματιστικούς όρους, και έχουν δίκιο.

»Για να νιώθεις ασφαλής πρέπει η ζωή σου, η υγεία σου και ο πλούτος σου να μη κινδυνεύουν, πρέπει να μην ανησυχείς για την οικογένειά σου, τους φίλους σου,  και όλο σου τον τόπο. Οι άνθρωποι θεωρούσαν πως η εθνική ανεξαρτησία κι όλη η ισχύς των ενόπλων δυνάμεων προστατεύουν από τους βίαιους εισβολείς. Σήμερα ακούμε πολλές μεγάλες κουβέντες για ανεξαρτησία και εδαφική ακεραιότητα. Είναι λέξεις κλειδιά στην ρητορική του Κιέβου και της Μόσχας, της Ουάσιγκτον και του Πεκίνου, άλλων πρωτευουσών στην Ευρώπη, την Ασία, την Αφρική, την Αμερική, την Ωκεανία.

»Ο πρόεδρος Πούτιν προέβη στον επιθετικό του πόλεμο για να προστατεύσει την ακεραιότητα της Ρωσίας, από το ΝΑΤΟ, το εργαλείο της αμερικάνικης ηγεμονίας, που ήρθε στο κατώφλι του. Ο πρόεδρος Ζελένσκυ ζητάει και λαμβάνει από τις χώρες του ΝΑΤΟ κάθε είδους θανάσιμο όπλο, για να νικήσει τη Ρωσία, που, αν δεν την νικήσει, τη θεωρεί απειλή για την ουκρανική [εδαφική] ακεραιότητα. Τα συστημικά μέσα, που είναι θυγατρική των στρατιωτικο- βιομηχανικών συμπλεγμάτων, πείθουν τους ανθρώπους ότι ο αντίπαλος δεν πρόκειται να αποδεχθεί συζήτηση αν δεν συντριβή πριν έρθει σε διαπραγματεύσεις. Και οι άνθρωποι πιστεύουν ότι η ακεραιότητα αυτή τους προστατεύει από τον πόλεμο όλων εναντίον όλων, κατά το ρηθέν του Τόμας Χομπς.

»Όμως, ο σημερινός κόσμος είναι διαφορετικός από τον κόσμο της Ειρήνης της Βεστφαλίας, και οι φεουδαρχικές έννοιες της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας δεν αποτελούν απάντηση στις θρασύδειλες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράττονται από κάθε είδους κυρίαρχους μέσω του πολέμου, της ψευτοδημοκρατικής πολεμοκαπηλίας πολεμική και της ξεκάθαρης τυραννίας. Πόσες φορές ακούσατε για κυριαρχία και πόσες για ανθρώπινα δικαιώματα; Χάσαμε τα ανθρώπινα δικαιώματα επαναλαμβάνοντας την μάντρα περί κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας; Και, που χάσαμε την κοινή λογική; Γιατί, όσο πιο ισχυρός είναι ο στρατός σου τόσο πιο πολύ φόβο και απέχθεια προκαλεί, μετατρέποντας φίλους και ουδέτερους σε εχθρούς. Και δεν υπάρχει στρατός που να αποφύγει για πολύ καιρό τη μάχη, θέλει να χύσει αίμα.

»Οι λαοί πρέπει να καταλάβουν ότι χρειάζονται μη-βίαιη δημόσια διακυβέρνηση, και όχι πολεμική κυριαρχία.

»Οι άνθρωποι χρειάζονται κοινωνική και περιβαλλοντική αρμονία, όχι αυταρχική εδαφική ακεραιότητα με στρατικοποιημένα σύνορα, συρματοπλέγματα και ένοπλους που έχουν κηρύξει πόλεμο κατά των μεταναστών.

»Σήμερα το αίμα χύνεται στην Ουκρανία. Αλλά το σχέδιο σήμερα είναι η συνέχιση του πολέμου για χρόνια και χρόνια, για δεκαετίες, και απειλούν να μετατρέψουν ολόκληρο τον πλανήτη σε πεδίο μάχης.

»Μπορεί ο Πούτιν ή ο Μπάιντεν νοιώθουν ασφαλείς καθισμένοι πάνω στα πυρηνικά τους αποθέματα, εγώ όμως φοβάμαι για την ασφάλειά τους [των αποθεμάτων] όπως φοβούνται και εκατομμύρια λογικοί άνθρωποι ακόμη. Σε έναν κόσμο που οδηγείται όλο και ταχύτερα στην πόλωση, η Δύση αποφάσισε πως η ασφάλεια βρίσκεται στην πολεμική κερδοσκοπία και στην τροφοδοσία της πολεμικής μηχανής με αποστολές όπλων, και η Ανατολή επέλεξε να καταλάβει με τη βία αυτό που θεωρεί ως ιστορικά εδάφη της.

»Κι οι δύο πλευρές έχουν υποτιθέμενα ειρηνευτικά σχέδια για να εξασφαλίσουν ότι θέλουν με έναν ακραία βίαιο τρόπο κι ύστερα να υποχρεώσουν την άλλη πλευρά να αποδεχθεί την νέα ισορροπία ισχύος.

»Όμως, δεν είναι ειρηνευτικό σχέδιο η ήττα του εχθρού. Δεν είναι ειρηνευτικό σχέδιο να καταλάβεις αμφισβητούμενη γη ή να απομακρύνεις εκπροσώπους άλλων πολιτισμών από την κοινωνικοπολιτική σου ζωή και να διαπραγματεύεσαι τους όρους για να γίνει κάτι τέτοιο αποδεκτό.

»Και οι δύο πλευρές μας λένε πως λυπούνται για την φιλοπόλεμη στάση τους, υποστηρίζοντας ότι [καταφεύγουν σε αυτή γιατί] διακυβεύεται η κυριαρχία. Αλλά αυτό που οφείλω να πω σήμερα είναι: σήμερα διακυβεύεται κάτι πιο σημαντικό από την κυριαρχία. Διακυβεύεται η ανθρωπιά μας. Διακυβεύεται η ικανότητα της ανθρωπότητας να ζει με ειρήνη και να λύνει τις συγκρούσεις της χωρίς προσφυγή στη βία.

»Ειρήνη δεν είναι η ριζική εξαφάνιση του εχθρού, είναι να κάνεις τον εχθρό σου φίλο, είναι να θυμόμαστε την οικουμενική ανθρώπινη αδελφοσύνη και τα οικουμενικά ανθρώπινα δικαιώματα.

»Και πρέπει να παραδεχτούμε πως οι κυβερνήσεις και οι κυβερνώντες Ανατολής και Δύσης έχουν διαφθαρεί από τα στρατιωτικο- βιομηχανικά συμπλέγματα και από τις φιλοδοξίες τους να είναι μεγάλες δυνάμεις.

»Όταν οι κυβερνήσεις αδυνατούν να χτίσουν την ειρήνη, τότε ο αγώνας για την ειρήνη περνά σε μας. Είναι το καθήκον μας, ως πολιτικές κοινωνίες, ως κινήματα ειρήνης.

»Οφείλουμε να υποστηρίξουμε την κατάπαυση του πυρός και τις ειρηνευτικές συνομιλίες. Όχι μόνο στην Ουκρανία, αλλά παντού, σε όλους τους ατελείωτους πολέμους. Οφείλουμε να υπερασπιστούμε το δικαίωμά μας να αρνούμαστε να σκοτώσουμε, γιατί αν όλοι οι άνθρωποι αρνηθούν να σκοτώσουν δεν θα υπάρχουν πόλεμοι. Οφείλουμε να μάθουμε και να διδάξουμε πρακτικές για μια ειρηνική ζωή, για μη βίαιη διακυβέρνηση και για διαχείριση των συγκρούσεων. Με παραδείγματα αποκατάστασης του δικαίου και ευρείας αλλαγής, μη καταφεύγοντας σε δίκες και ποινές για τη λύση των προβλημάτων, αλλά καταφεύγοντας στη διαμεσολάβηση, που οδηγεί σε πρόοδο των μη βίαιων προσεγγίσεων στη δικαιοσύνη.

»Όπως είπε ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, μπορούμε να επιτύχουμε δικαιοσύνη χωρίς βία. Να οικοδομήσουμε ένα οικοσύστημα οικοδόμησης ειρήνης σε όλους τους τομείς της ζωής, ως απάντηση στην τοξική στρατιωτικοποιημένη οικονομία και πολιτική. Ο κόσμος αυτός ασθενεί, από τους ατελείωτους πολέμους, αυτή είναι η αλήθεια και πρέπει να την πούμε. Ο κόσμος αυτός πρέπει να θεραπευτεί με αγάπη, γνώση και σοφία, με αυστηρό σχεδιασμό και ειρηνευτικές δράσεις.

»Ας θεραπεύσουμε τον κόσμο μαζί».

*H μετάφραση/ απόδοση των αποσπασμάτων έγινε από τη Λαμπρινή Θωμά, από το αγγλικό πρωτότυπο. Ολόκληρο το κείμενο μπορείτε να το βρείτε, αγγλικά, εδώ.