Με νέο μήνυμά του ο Πατριάρχης Ρωσίας Κύριλλος αναφέρεται στο “δώρο της ενότητας” που δεν αμφισβητείται ενώ αναφέρει ότι “παραμένομεν μία Ὀρθόδοξος οἰκογένεια καὶ πάντες ἔχομεν κοινὴν εὐθύνην διὰ τὴν Ἁγίαν Ὀρθοδοξίαν”, όμως, στο ίδιο κείμενο εκφράζει την αναγκαιότητα να γίνουν σεβαστές οι φωνές των Εκκλησιών που τάχθηκαν υπέρ της αναβολής της Συνόδου ενώ σημειώνει, ότι η “συνάντησις” (και όχι η Σύνοδος) στην Κρήτη μπορεί να αποτελέσει “σπουδαίον βήμα προς άρσιν των προκυψάντων διαφωνιών” ώστε να συμβάλλει “εις την προετοιμασίας εκείνης της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου”.
Ολόκληρο το μήνυμα του Πατριάρχη Κύριλλου έχει ως εξής:
Πιστεύω ὅτι μὲ καλὴν διάθεσιν ἡ ἐν Κρήτῃ συνάντησις δύναται νά ἀναδειχθῇ σπουδαῖον βήμα πρὸς ἄρσιν τῶν προκυψάντων διαφωνιῶν.
Ἡ μή ἀποδοχὴ ἐκ μέρους τῆς κατά Ἀντιόχειαν Ἐκκλησίας τῆς συγκλήσεως τῆς Συνόδου σημαίνει ὅτι δέν ἔχομεν ἐξασφαλίσει τὴν πανορθόδοξον ὁμοφωνίαν. Ἐπίσης ἀδυνατοῦμεν νά παραθεωροῦμεν καὶ τὰς φωνὰς τῶν Ἐκκλησιῶν Γεωργίας, Σερβίας καὶ Βουλγαρίας, τῶν ταξαμένων ὑπὲρ ἀναβολῆς τῆς Συνόδου.
Ο Πατριάρχης Κύριλλος αναφέρει ότι η Σύνοδος της Κρήτης «ωσαύτως δύναται να συμβάλη εις την προετοιμασίαν εκείνης της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, ήτις θα ενώση πάσας τας κατά τόπους Αυτοκεφάλους Εκκλησίας ανεξαιρέτως, αποτελούσα ορατήν αντανάκλασιν της ενότητος της Αγίας του Χριστου Ορθοδόξου Εκκλησίας, όπερ ήτο αντικείμενον των δεήσεων και προσδοκιών πάντων των αοιδίμων προκατόχων ημών».
Το πλήρες μήνυμα του Πατριάρχη Μόσχας έχει ως εξής:
Πρὸς τὸν Παναγιώτατον Ἀρχιεπίσκοπον Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ρώμης καὶ Οἰκουμενικὸν Πατριάρχην
κ.κ. Βαρολομαῖον, Πρὸς τοὺς Ἁγιωτάτους καὶ Μακαριωτάτους Προκαθημένους τῶν Ἁγίων τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησιῶν, Πρὸς τοὺς Ἀρχιερεῖς, Ἱερεῖς, Μονάζοντας καὶ Λαϊκοὺς, τοὺς συνελθόντας ἐν τῇ νήσῳ Κρήτῃ
Παναγιώτατε Πατριάρχα Βαρθολομαῖε, Ἁγιώτατοι καὶ Μακαριώτατοι, Πεφιλημένοι Ἀδελφοὶ Ἀρχιερεῖς,
Σεβάσμιοι ἐκπρόσωποι τῶν κατά τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν,
Ἀπευθύνω πρὸς Ὑμᾶς ἐγκάρδιον χαιρετισμὸν ἐκ μέρους τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Ρωσσίας καὶ ἐξ ὀνόματος τῶν Ὀρθοδόξων χριστιανών τῆς Ρωσσίας, τῆς Οὐκρανίας, τῆς Λευκορωσσίας, τῆς Μολδαβίας καὶ τῶν λοιπῶν χωρῶν, τῶν συναποτελούντων τὸ πολυπληθὲς ποιμνίον τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας.
Πάντες ἡμεῖς, ἀδελφοὶ, εἴμεθα ἕν Σῶμα Χριστοῦ (Α’ Κορ. 12.27). Ἐκ τοῦ Αὐτοῦ τοῦ Κυρίου καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ παρελάβομεν τὸ ἀνεκτίμητον δῶρον τῆς ἑνότητος. Διατήρησις τοῦ δώρου τούτου εἶναι ἐκ τῶν ἡμετέρων βασικῶν καθηκόντων καὶ ἄμεσος ἐντολὴ τοῦ Σωτῆρος (Ἰω. 17. 21).
Μὴν προκαλεῖ σύγχυσιν εἰς ἡμᾶς τὸ γεγονὸς ὅτι διίστανται αἱ ἀπόψεις τῶν Ἀδελφῶν Ἐκκλησιῶν ὡς πρὸς τὴν σύγκλησιν τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Συνόδου. Κατὰ τὸ λόγιον τοῦ Ἀποστόλου Παύλου «δεῖ γὰρ καὶ αἱρέσεις ἐν ὑμῖν εἶναι, ἵνα καὶ οἱ δόκιμοι φανεροὶ γένωνται ἐν ὑμῖν» (Α’ Κορ. 11.19).
Κατὰ τὰς ἡμέρας προπαρασκευῆς τῆς Συνόδου αἱ διχογνωμίαι αὗται διεπιστώθησαν σαφῶς, ἐν τούτοις δέν πρέπει νά ἀφήνωμεν ταύτας νά ἀποδυναμώνουν τὴν θεοκέλευστον ἑνότητα, προκειμένου νά καταλήξουν εἰς διεκκλησιαστικὴν διαφορὰν, νά διασπείρουν διχασμὸν καὶ νά προκαλοῦν ἀναστάτωσιν εἰς τοὺς κόλπους ἡμῶν. Παραμένομεν μία Ὀρθόδοξος οἰκογένεια καὶ πάντες ἔχομεν κοινὴν εὐθύνην διὰ τὴν Ἁγίαν Ὀρθοδοξίαν.
Ἡ βαθεῖα πεποίθησις μου εἶναι ὅτι αἱ Ἐκκλησίαι, καὶ ὅσαι ἀπεφάσισαν νά μεταβοῦν εἰς τὴν Κρήτην, καὶ ὅσαι ἀπέσχον, εἰς τὰς σχετικὰς ἀποφάσεις αὐτῶν ὡς κριτήριον ἔσχον τὴν συνείδησιν αὐτῶν, καὶ ὡς ἐκ τούτου σεβασμόν ὀφείλομεν ἔναντι τῆς θέσεως ἑκάστης αὐτῶν.
Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία τῆς Ρωσσίας πάντοτε εἶχεν ὡς γνώμονα τὴν ἀρχὴν τῆς μή περιφρονήσεως τῆς φωνῆς οἱασδήποτε τοπικῆς Ἐκκλησίας ἀδιακρίτως, μικρᾶς ἤ μεγάλης, παλαιφάτου ἤ νεοπαγοῦς.
Ἡ μή ἀποδοχὴ ἐκ μέρους τῆς κατά Ἀντιόχειαν Ἐκκλησίας τῆς συγκλήσεως τῆς Συνόδου σημαίνει ὅτι δέν ἔχομεν ἐξασφαλίσει τὴν πανορθόδοξον ὁμοφωνίαν. Ἐπίσης ἀδυνατοῦμεν νά παραθεωροῦμεν καὶ τὰς φωνὰς τῶν Ἐκκλησιῶν Γεωργίας, Σερβίας καὶ Βουλγαρίας, τῶν ταξαμένων ὑπὲρ ἀναβολῆς τῆς Συνόδου.
Πιστεύω ὅτι μὲ καλὴν διάθεσιν ἡ ἐν Κρήτῃ συνάντησις δύναται νά ἀναδειχθῇ σπουδαῖον βήμα πρὸς ἄρσιν τῶν προκυψάντων διαφωνιῶν.
Ὡσαύτως δύναται νά συμβάλῃ εἰς τὴν προετοιμασίαν ἐκείνης τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Συνόδου, ἥτις θά ἑνώσῃ πάσας τὰς κατὰ τόπους Ἀυτοκεφάλους Ἐκκλησίας ἀνεξαιρέτως, ἀποτελοῦσα ὁρατὴν ἀντανάκλασιν τῆς ἑνότητος τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὅπερ ἦτο ἄντικείμενον τῶν δεήσεων καὶ προσδοκιῶν πάντων τῶν ἀοιδίμων προκατόχων ἡμῶν.
Διαβεβαιοῦμεν Ὑμᾶς ὅτι αἱ προσευχαὶ ἡμῶν θά συνοδεύουν Ὑμᾶς κατὰ τὰς ἡμέρας τοῦ ἐπικειμένου Ὑμῖν ἔργου.
Μετὰ πολλῆς ἐν Χριστῷ ἀγάπης, διατελῶ.
† Ο ΜΟΣΧΑΣ ΚΑΙ ΠΑΣΩΝ ΤΩΝ ΡΩΣΣΙΩΝ
ΚΥΡΙΛΛΟΣ