Προ εκπλήξεως βρέθηκαν οι εθνικές κυβερνήσεις ακούγοντας την πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να προαναγγέλλει το πακέτο μέτρων για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ενήργησε χωρίς να έχει εξασφαλίσει τη σύμφωνη γνώμη των κυβερνήσεων των κρατών-μελών παρουσιάζοντας πέντε μέτρα για την ενεργειακή κρίση και οι αντιδράσεις που προκάλεσε είναι μεγαλύτερες στους κόλπους της Ένωσης παρά στη Μόσχα.
Το Politico παρατηρεί ότι οι αντιδράσεις των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων δείχνουν πως η ΕΕ είναι διχασμένη απέναντι στα μέτρα της προέδρου της Κομισιόν.
Ενδεχομένως η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είχε στόχο να εξασφαλίσει χώρο για πολιτικούς ελιγμούς ενόψει της ομιλίας για την κατάσταση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την επόμενη εβδομάδα, όπου αναμένεται ότι θα ακουστούν οι οριστικές προτάσεις για τον έλεγχο των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας. Το θέμα θα συζητήσουν αύριο, Παρασκευή, οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ, σε έκτακτη συνάντησή τους.
Η πρόεδρος της Κομισιόν πρότεινε πέντε μέτρα:
-πλαφόν στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου
-υποχρεωτικά μέτρα για τη μείωση της ζήτησης ηλεκτρικού ρεύματος
-πλαφόν στα κέρδη των εταιριών που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από πηγές χαμηλού κόστους
-φόρος αλληλεγγύης στις εταιρίες που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα
-και υποστήριξη ρευστότητας στις εταιρίες κοινής ωφέλειας.
Τα κράτη-μέλη φαίνεται πως συμφωνούν σε δύο από αυτές τις προτάσεις: στην παροχή πιστώσεων για να βοηθηθούν οι εταιρίες κοινής ωφέλειας να αντιμετωπίσουν το υψηλό κόστος και στην επιβολή φόρου αλληλεγγύης σε όσες εταιρίες χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα. Βεβαίως πολλές φορές τα προβλήματα προκύπτουν όταν αρχίζει η επεξεργασία των λεπτομερειών. Για παράδειγμα, το ζήτημα με τον φόρο αλληλεγγύης είναι να εξασφαλιστεί ότι τα έσοδα θα παραμένουν στη διάθεση των εθνικών κυβερνήσεων, κάτι για το οποίο δεν έδωσε διευκρινίσεις η πρόεδρος της Κομισιόν.
Αλλά η πρόταση που είναι αμφιλεγόμενη, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές που επικαλείται το Politico, είναι η επιβολή πλαφόν στην τιμή αγοράς του ρωσικού φυσικού αερίου. Οι εθνικές κυβερνήσεις υιοθετούν πολύ διαφορετικές προσεγγίσεις στο θέμα, λένε οι ίδιες πηγές.
Η Γερμανία δήλωσε ότι είναι «σκεπτική» για την ιδέα της προέδρου της Κομισιόν. Η Ουγγαρία λέει κατηγορηματικά «όχι». Ανάλογη είναι η στάση της Σλοβακίας και τουλάχιστον άλλων δύο χωρών. Επιπλέον η Ουγγαρία πιέζει ώστε το όποιο πακέτο μέτρων εγκριθεί να χρειάζεται ομοφωνία και όχι μια απλή πλειοψηφία, όπως επιθυμεί η Κομισιόν.
Η Πολωνία και η Ιταλία θέλουν να επιβληθεί συνολικά πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου που εισάγεται στην ΕΕ, απ΄ όπου κι αν προέρχεται. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είπε πως αυτό είναι κάτι που η Κομισιόν «το κοιτάζει», αλλά οι Βρυξέλλες είναι γενικά αντίθετες σε αυτή την ιδέα, όπως προκύπτει τουλάχιστον από τις θέσεις που έχουν υιοθετηθεί ως τώρα. Η Νορβηγία, που είναι πλέον ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της ΕΕ, φαίνεται ανοιχτή στο θέμα του πλαφόν στην τιμή. Αλλά οι ΗΠΑ δεν δείχνουν τόσο πρόθυμες να δεχτούν ένα τέτοιο μέτρο και μάλιστα σε προεκλογική περίοδο, που είναι εξαιρετικά δύσκολη για το Δημοκρατικό Κόμμα.
Η Πολωνία ζητά αλλαγές στο Σύστημα Εμπορίας Ρύπων, το οποίο θεωρεί υπεύθυνο για την εκτόξευση των τιμών της ενέργειας. Αλλά αυτό βρίσκει αντίθετες το Λουξεμβούργο, την Ιρλανδία, τη Γερμανία, την Φινλανδία και την Σουηδία.
Η ιδέα της μείωσης ζήτησης ηλεκτρικού ρεύματος είναι γενικά αποδεκτή, αλλά ενώ η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πιέζει για υποχρεωτικά μέτρα, κάποιες χώρες μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, η Βουλγαρία, η Ουγγαρία και η Πολωνία, θέλουν τα μέτρα να είναι προαιρετικά.
Επιπλέον η Επιτροπή δεν παρουσίασε καμία πρόταση για την αποσύνδεση των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας, κάτι που επιδιώκουν αρκετά κράτη-μέλη.
Αύριο Παρασκευή αναμένεται ότι στο συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας θα πέσουν αρκετές προτάσεις και ιδέες και θα δοθεί χρόνος στην Κομισιόν για να προσπαθήσει να γεφυρώσει τις διαφορές. Αλλά ο αιφνιδιασμός της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προκάλεσε αναταραχή στους κόλπους των διπλωματικών αντιπροσωπειών στις Βρυξέλλες, καθώς βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία συζήτησης των τεχνικών λεπτομερειών ενόψει της αυριανής συνόδου των υπουργών Ενέργειας.
«Πραγματικά δεν ήταν ευτυχές το γεγονός ότι έχουμε (τις προτάσεις της Κομισιόν) συγχρόνως με τις συζητήσεις ανάμεσα στα κράτη μέλη για το τι πρέπει να γίνει», δηλώνει στο Politico Ευρωπαίος διπλωμάτης στις Βρυξέλλες, περιγράφοντας αρκούντως διπλωματικά την αμηχανία που επικρατεί.