O εμβολιασμός είναι απαραίτητος για την εξάλειψη θανατηφόρων ασθενειών και την πρόληψη νοσημάτων που μπορούν επίσης να αποβούν μοιραία για τη ζωή των ανθρώπων.
Τα παιδιά όταν γεννιούνται έχουν αντισώματα εναντίον πολλών ασθενειών, τα οποία πήραν από τη μητέρα τους. Επειδή όμως τα αντισώματα δεν έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής, πρέπει να διεγείρεται η παραγωγή τους μέσω των εμβολίων.
Με τα εμβόλια εισάγεται στον οργανισμό ο ίδιος ο μικροοργανισμός (ιός ή μικρόβιο) νεκρός ή εξασθενημένος, ή αντιγόνο από τον μικροοργανισμό. Έτσι ο οργανισμός παράγει τα δικά του αντισώματα τα οποία κατευθύνονται εναντίον του συγκεκριμένου μικροοργανισμού.
Εάν στο μέλλον προσπαθήσει να μπει στον οργανισμό του παιδιού ο συγκεκριμένος μικροοργανισμός, τα αντισώματα που ήδη υπάρχουν θα τον εξουδετερώσουν και το παιδί δεν θα αρρωστήσει.
Ακόμη και αν πρόκειται για μία ασθένεια που έχει εξαφανιστεί σε κάποια χώρα, το παιδί πρέπει να εμβολιάζεται έναντι αυτής, καθώς μπορεί να υπάρχει σε άλλες χώρες και να μεταφερθεί με τη μετακίνηση των πληθυσμών.
Yποχρεωτικά και προαιρετικά
Σύμφωνα με τις υγειονομικές διατάξεις, μερικά εμβόλια είναι υποχρεωτικά. Aυτά είναι:
Της ς ιλαράς, ερυθράς, παρωτίτιδας, αιμόφιλου ινφλουέντζας, φυματίωσης, τετάνου, ηπατίτιδας Α, ηπατίτιδας B, πολιομυελίτιδας, διφθερίτιδας, κοκίτη, μηνιγγίτιδας C και πνευμονιόκοκκου.
Πρόσφατα εντάχθηκε στους υποχρεωτικούς εμβολιασμούς και το εμβόλιο κατά του ιού HPV για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
Eπιβάλλεται, λοιπόν, οι γονείς να αποζητούν την όσο το δυνατόν καλύτερη πληροφόρηση σχετικά με τα εμβόλια και τις επαναληπτικές τους δόσεις, αφού η παράλειψη σημαντικών εμβολίων, αλλά και ο ατελής εμβολιασμός (όταν δεν γίνονται όλες οι δόσεις) έχουν τις ίδιες πιθανότητες να εκθέσουν το παιδί στους παθογόνους μικροοργανισμούς.
–Το εμβόλιο διφθερίτιδας – τετάνου – κοκίτη (τριπλό): Προφυλάσσει το παιδί από τη διφθερίτιδα, τον τέτανο και τον κοκίτη. O εμβολιασμός αρχίζει σε ηλικία 2 μηνών. Xορηγούνται ενδομυϊκά τρεις δόσεις ανά δίμηνο και μετά από ένα χρόνο η πρώτη αναμνηστική.
–Το εμβόλιο πολιομυελίτιδας (IPV): Tο εμβόλιο αυτό χορηγείται ενδομυϊκά σε τρεις δόσεις: στο 2ο, στον 4ο και στον 6ο μήνα της ζωής του παιδιού. Ωστόσο, δεν χορηγείται πλέον μόνο του. Είναι ενσωματωμένο με το εμβόλιο διφθερίτιδας-τετάνου-κοκίτη. H ταυτόχρονη χορήγησή τους δεν μειώνει την ανοσοποίηση και δεν προκαλεί παρενέργειες.
–Το εμβόλιο ιλαράς – ερυθράς – παρωτίτιδας (τριπλό MMR): Περιέχει ζωντανούς εξασθενημένους ιούς ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς. Xορηγείται υποδόρια μετά το 15ο μέχρι και το 18ο μήνα της ζωής του παιδιού, σε μία εφάπαξ δόση. Πρέπει να επαναλαμβάνεται στην ηλικία των 4-6 χρόνων, κυρίως για την ιλαρά.
–Το εμβόλιο ηπατίτιδας B: Γίνεται σε οποιαδήποτε ηλικία από τον πρώτο μήνα της ζωής και μετά, ενδομυϊκά, σε τρεις δόσεις. Πρώτη δόση στην πρώτη επίσκεψη, δεύτερη δόση σε ένα μήνα και τρίτη δόση σε 6-12 μήνες. Στο νεογέννητο η πρώτη δόση μπορεί να γίνει και στο μαιευτήριο ή ένα με δύο μήνες μετά την έναρξη των βασικών εμβολιασμών. Για τα βρέφη που γεννήθηκαν από μητέρα με θετικό αυστραλιανό αντιγόνο (φορέας της ηπατίτιδας B), συνιστώνται ορός και εμβόλιο τις πρώτες 12 ώρες από τη γέννηση.
–Το εμβόλιο της ηπατίτιδας A χορηγείται σε δύο δόσεις: O εμβολιασμός αυτός περιλαμβάνεται πλέον στο εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών και συνιστάται για παιδιά μεγαλύτερα του ενός έτους.
–Το εμβόλιο του αιμόφιλου B (Hib): Eιδικό εμβόλιο κατά του μικροβίου που επιστημονικά ονομάζεται «αιμόφιλος της ινφλουέντζας τύπου B», ή πιο απλά «αιμόφιλος B». Tο μικρόβιο αυτό προκαλεί σοβαρές λοιμώξεις στην παιδική ηλικία, καθώς και μια μορφή πνευμονίας, που παρουσιάζεται συνήθως σε παιδιά 2 μηνών έως 5 χρονών. Στα βρέφη έως 15 μηνών οι χορηγούμενες δόσεις είναι τρεις, με μία επαναληπτική μετά από ένα χρόνο, ενώ στα παιδιά 15 μηνών έως και 5 ετών η δόση είναι μία.
–Το εμβόλιο της φυματίωσης (BCG): Tο εμβόλιο προφυλάσσει από την ασθένεια παιδιά με αρνητική αντίδραση στο τεστ Mαντού. Στην Eλλάδα ο εμβολιασμός αυτός έχει καθιερωθεί στην ηλικία των 6 ετών και γίνεται στα σχολεία.
–Το εμβόλιο για τον πνευμονιόκοκκο: Προστατεύει από τους πιο συχνούς τύπους πνευμονιόκοκκων, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για το 85% περίπου των σοβαρών λοιμώξεων (όπως μικροβιακή πνευμονία, οξεία μέση ωτίτιδα, μικροβιακή μηνιγγίτιδα, ιγμορίτιδα κ.ά.). Tο νέο συζευγμένο εμβόλιο για τον πνευμονιόκοκκο είναι υποχρεωτικό και χορηγείται σε παιδιά κάθε ηλικίας από δύο μηνών και πάνω.
–Το νέο συζευγμένο εμβόλιο για τη μηνιγγίτιδα C: Περιέχει μία πρωτεΐνη η οποία βοηθά στην κινητοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος όλων των ηλικιών. Έτσι, μπορεί να παράσχει σωστή προστασία στα παιδιά. Το εμβόλιο αυτό είναι πλέον υποχρεωτικό και χορηγείται ως εξής: Για τα βρέφη κάτω των 12 μηνών τρεις δόσεις, ενώ για τα παιδιά 1 έτους και πάνω μία δόση.
–Το εμβόλιο HPV: Το εμβόλιο κατά του καρκίνου στον τράχηλο της μήτρας εντάχθηκε πρόσφατα στα υποχρεωτικά εμβόλια. Για την ακρίβεια θα είναι υποχρεωτικό για τα κορίτσια 12-15 ετών και προαιρετικό για τις κοπέλες 12-26 ετών. Χορηγείται σε τρεις δόσεις.
Διάρκεια
Η διάρκεια ενός εμβολίου είναι σχετική. Για μερικά εμβόλια πρέπει να γίνεται αναμνηστική δόση σε τακτά χρονικά διαστήματα, όπως για παράδειγμα του τετάνου, που πρέπει να γίνεται αναμνηστική δόση κάθε δέκα χρόνια.
Τις ακριβείς οδηγίες τις δίνει ο παιδίατρος, καθώς τα χρονοδιαγράμματα εμβολιασμών αλλάζουν συνεχώς σύμφωνα με τις μελέτες που γίνονται.
Μέχρι τη δεκαετία του 1990 τα παιδιά εμβολιάζονται για οκτώ διαφορετικές ασθένειες. Σήμερα εμβολιάζονται (ανάλογα με τη χώρα) για δεκατρείς διαφορετικές ασθένειες.
Πόσα εμβόλια μπορεί να κάνει ένα παιδί;
Θεωρητικά ένα παιδί μπορεί να δεχτεί ταυτόχρονα πάρα πολλά εμβόλια. Μπορούν μάλιστα να γίνουν ταυτόχρονα. Η εξέλιξη της επιστήμης δίνει τη δυνατότητα μέσω των πολυδύναμων εμβολίων, το παιδί να λαμβάνει μέσω μιας ένεσης αντιγόνα πολλών ασθενειών.
Έτσι σήμερα υπάρχει η δυνατότητα με ένα τσίμπημα, αν χρησιμοποιήσετε το εξαδύναμο εμβόλιο, το παιδί σας να εμβολιαστεί για τις ακόλουθες αρρώστιες: Διφθερίτιδα, Τέτανος, Κοκκύτης, Πολιομυελίτιδα, Αιμόφιλος ινφλουέντσα και Ηπατίτιδα Β.
Αποτελεσματικότητα και ασφάλεια
Τα πολυδύναμα εμβόλια είναι ασφαλή και αποτελεσματικά. Είναι επίσης σημαντικό ότι το παιδί γλιτώνει τα πολλά τσιμπήματα. Αν δεν χρησιμοποιήσετε τα πολυδύναμα εμβόλια για να εμβολιάσετε το παιδί σας θα πρέπει να το τσιμπήσει ο παιδίατρος 30 φορές μέχρι την ηλικία των 15 χρονών. Ενώ με τα πολυδύναμα εμβόλια θα το τσιμπήσει 11-12 φορές.
Οι πιθανές επιπλοκές των εμβολίων είναι οι ίδιες με αυτές στην περίπτωση που κάνατε τα εμβόλια ξεχωριστά. Άρα τα πολυδύναμα εμβόλια είναι ασφαλή. Επιπλέον, με τα πολυδύναμα εμβόλια εξοικονομείτε χρήματα και χρόνο.