Δρ. Γιάννης Θ. Πολυράκης, Γεωπόνος – Συγγραφέας | “Δεν έχει να φοβάται η χώρα από το λαό , αλλά από αυτούς που την κυβερνούν” – Ευριπίδης
Α΄. Αντί Προλόγου
Στις Δυτικές Δημοκρατίες, ο όρος του πολιτικού περιορίζεται σε αυτούς που κατέχουν κάποια θέση στη Δημόσια Διοίκηση και έχουν εκλεγεί για το σκοπό αυτό μέσα από τη διαδικασία των εκλογών. Με αυτή την παραδοχή του όρου γράφηκε το παρόν άρθρο, και τούτοι είναι και οι αποδέκτες του, όπου Γης.
Β΄. Πολιτική-Πολιτικός
Ο άνθρωπος, από τότε που άρχισε να οργανώνεται σε ομάδες και αργότερα να δημιουργεί χωριά και πόλεις, οδηγήθηκε στην ανάγκη καθορισμού κανόνων για την ομαλή διαβίωση του συνόλου των πολιτών. Η οργάνωσή του αργότερα σε μεγαλύτερες πολιτείες, δημιούργησε την αναγκαιότητα ενός πιο σύνθετου συστήματος κανόνων (νόμων) το οποίο, λόγω του ότι απευθυνόταν στην πόλη και στους πολίτες, ονομάστηκε πολιτικό σύστημα ή πολίτευμα.
Ο Αριστοτέλης, πρώτος όρισε το πολίτευμα ως : “…την τάξιν ταις πόλεσι την περί τας αρχάς, τίνα τρόπον νενέμηνται και τι το κύριον της πολιτείας και τι το τέλος της εκάστης κοινωνίας εστί…”, δηλαδή: “…με ποιο τρόπο διανέμεται η εξουσία στις πόλεις, τι είναι σημαντικό στην πολιτεία και ποιος είναι ο στόχος της κάθε κοινωνίας…”, ορισμός που ισχύει μέχρι σήμερα.
Με τον γενικό όρο πολιτική, εννοείται το σύνολο των μέτρων που λαμβάνονται και των μεθόδων και διαδικασιών που ακολουθούνται, μέσω των οποίων, ομάδες ανθρώπων οργανώνονται και λειτουργούν, προκειμένου να πετύχουν κατά τον καλλίτερο τρόπο και με το μικρότερο δυνατό κόστος, τους σκοπούς που επιδιώκουν. Είναι όμως απλή υπόθεση η άσκηση πολιτικής ή η διαχείριση των κοινών; Σύμφωνα με τον Πλάτωνα: “…H πολιτική που είναι αληθινή Τέχνη, δεν πρέπει να σκέπτεται το ατομικό συμφέρον, αλλά το κοινό. Επειδή το κοινό συμφέρον ενώνει, ενώ το ατομικό διασπά ”.
Ο γράφων το παρόν, αντί να παραθέσει προσωπικές του απόψεις, προτίμησε να παραθέσει στη συνέχεια ένα μικρό απάνθισμα σοφίας –για την πολιτική και τους πολιτικούς- από την ελληνική αρχαιότητα (και όχι μόνο), μέχρι τις μέρες μας.
Ετσι:
“Προτού να κρατήσει κανείς το τιμόνι , πρέπει να έχει κάνει κωπηλάτης, να έχει φυλάξει την πλώρη και να έχει παρακολουθήσει τους ανέμους, προτού να κυβερνήσει αυτός ο ίδιος καράβι…” και ακόμη: “…Όσοι πλουτίζουν απ’ την διαχείριση των κοινών αμέσως γίνονται άδικοι, επιβουλεύονται τον λαό και πολεμούν εναντίον του” (Αριστοφάνης).
“Η καλύτερη διακυβέρνηση είναι εκείνη όπου ο λαός υπακούει στους άρχοντες και οι άρχοντες στους νόμους” (Σόλων).
“Μια από τις τιμωρίες που δεν καταδέχεσαι να ασχοληθείς με την πολιτική, είναι ότι καταλήγεις να σε κυβερνούν οι κατώτεροί σου ” (Πλάτων).
“Κρατίστη είναι η Δημοκρατία στην οποία δεν επιτρέπεται στους ανήθικους να κυβερνούν, στους δε ηθικούς δεν επιτρέπεται να μην κυβερνούν” (Πιττακός ο Μυτηλιναίος).
“..Ο άρχοντας (ηγέτης) πρέπει να διαθέτει απέναντι στις περιστάσεις σκέψη, απέναντι στους εχθρούς τόλμη, και απέναντι στους υπηκόους του ευμένεια” και ακόμη: “…Νόμος της φύσεως είναι να κυβερνούν οι άριστοι” , και ακόμη: “Οι ανόητοι είναι καλύτερα να κυβερνώνται παρά να κυβερνούν…” (Δημόκριτος).
“..Το να γεννηθείς δυνατός είναι έργο της φύσης. Το να μπορείς να λες όσα συμφέρουν την πατρίδα είναι ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ψυχής και της σωφροσύνης..” (Βίας ο Πριηνεύς).
“Τρία προσόντα πρέπει να έχουν όσοι πρόκειται να αναλάβουν την διακυβέρνηση ενός κράτους (ή να γίνουν κυβερνήτες) : α) φιλία προς το υπάρχον καθεστώς β) την απαραίτητη ικανότητα γ) την αρετή εκείνη και την Αγάπη προς τη δικαιοσύνη, που ταιριάζουν στη χώρα στην οποία ζει” (Αριστοτέλης).
Ο Σωκράτης , όταν ρωτήθηκε ποια πόλη (κράτος) διοικείται παράνομα, είπε : “Η πόλη στην οποία οι άρχοντες τοποθετούνται από φατρίες” .
Σαν ρώτησαν τον Διογένη πια στάση να κρατά απέναντι στην εξουσία απάντησε: “Όποια και απέναντι στην φωτιά: να μην στέκεσαι ούτε πολύ κοντά για να μην καείς, ούτε πολύ μακριά για να μην ξεπαγιάσεις”.
“Τους μεγάλους ηγέτες ο λαός δεν ξέρει ότι υπάρχουν, τους μικρότερους ηγέτες ο λαός τους αγαπά και τους εγκωμιάζει, τους ακόμα μικρότερους, ο λαός τους φοβάται, τους ακόμα πιο μικρούς, ο λαός τους μισεί”. (Λάο Τσε, Κινέζος φιλόσοφος, 6ος αιώνας π.X.).
“Αν απουσιάζει η δικαιοσύνη, τι άλλο είναι πολιτική εξουσία, παρά οργανωμένη ληστεία;” (Άγιος Αυγουστίνος, 354-430 μ.Χ.).
“Μπορείς να τους ξεγελάς όλους για λίγο καιρό, λίγους όλο τον καιρό, αλλά όχι όλους όλο τον καιρό” (Αβραάμ Λίνκολν).
“Η εντιμότητα στην πολιτική είναι αποτέλεσμα της δύναμης, ενώ η υποκρισία, αποτέλεσμα της αδυναμίας” (Λένιν).
“Πολιτική είναι η διαχείριση των συμβόλων” (Φρανσουά Μιτεράν).
“Ένας πολιτικάντης σκέφτεται τις επόμενες εκλογές. Ένας πολιτικός, τις επόμενες γενιές” (Arthur Clarke, 1917-2008, Βρετανός συγγραφέας).
“Οι πολιτικοί που τους ενοχλούν τα Μέσα Ενημέρωσης είναι σαν τους ναυτικούς που τους πειράζει η θάλασσα” (Enoch Powell, 1912-1998, Βρετανός πολιτικός).
“Θυμήσου ότι κάθε κυβέρνηση που είναι αρκετά ισχυρή ώστε να σου δίνει ότι θέλεις, είναι επίσης αρκετά ισχυρή ώστε να σου παίρνει ότι θέλει” (Davy Crockett, 1786-1836, Αμερικανός λαϊκός ήρωας).
Γ΄. Επίλογος
Καθένας, μελετώντας τα παραπάνω, μπορεί να κάνει τους συνειρμούς του, φέρνοντας στη σκέψη του σύγχρονους πολιτικούς, που διαχειρίζονται τις τύχες μας…
…Ακόμη, τα παραπάνω, καλό θα είναι να τα έχουν υπόψη τους οι σύγχρονοι πολιτικοί μας, αλλά και οι όποιοι υποψήφιοι (εν δυνάμει) αυριανοί πολιτικοί άρχοντες, μαζί με τη σοφή ρήση του Σόλωνα: “`Αρχεσθαι μαθών, άρχειν επιστήσει” δηλαδή, “Αφού μάθεις να άρχεσαι, θα μάθεις να άρχεις”.
Εμείς οι υπόλοιποι, οι (εν δυνάμει) ψηφοφόροι, καλό θα είναι να έχουμε κατά νου τη σοφή ρήση του Αβραάμ Λίνκολν, πριν πλησιάσουμε την κάλπη, ότι δηλαδή: “Η ψήφος είναι πιο δυνατή από τη σφαίρα. Με τη σφαίρα μπορεί να σκοτώσεις τον εχθρό σου. Με την ψήφο μπορεί να σκοτώσεις το μέλλον των παιδιών σου”…