Ευρώπη χωρίς Ρωσία – Ρωσία χωρίς Ευρώπη

Επιμέλεια Βαγγέλης Πάλλας
Δημοσιογράφος I.F.J.
Το όραμα ενός ενιαίου ανθρωπιστικού και οικονομικού χώρου από τον Ατλαντικό μέχρι τον Ειρηνικό παραμένει ζωντανό. Τα διαφορετικά μοντέλα Δημοκρατίας στην Ευρώπη το ενισχύουν, ενώ πολλοί παίκτες εντός της Ε.Ε αμφισβητούν πλέον την τρέλα των κυρώσεων.

Ίσως οι προσδοκίες μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ να ήταν πολύ μεγάλες, ίσως να ήταν και λάθος. Αυτό που μπορεί να εφαρμοστεί στην Ευρώπη δεν μπορεί κατ ‘ανάγκη να εφαρμόζεται στη Ρωσία, όπως για παράδειγμα ένα συγκεκριμένο μοντέλο Δημοκρατίας. Μέσα στην ίδια την Ευρώπη λειτουργούν διαφορετικά μοντέλα: Υπάρχει το μοντέλο της Ελβετίας, που βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στα δημοψηφίσματα. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους η Ελβετία, κατά τη γνώμη μου, θα αργήσει πολύ – και ίσως ποτέ – να μην ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, διότι, όταν κάθε νομοθετική ρύθμιση πρέπει να τίθεται σε δημοψήφισμα, τότε αυτόματα προκαλείται σύγκρουση με το κοινοτικό κεκτημένο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι διαφορετικές διαδρομές

Από την άλλη, όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση μαζί με το κομμουνιστικό καθεστώς, κάποιοι στην Αυστρία σκέφτονταν ότι η χώρα θα ακολουθούσε το αυστριακό μοντέλο της Δημοκρατίας, και άλλοι στη Βρετανία – το βρετανικό μοντέλο, χωρίς να θεωρούν ότι η Ρωσία πρέπει να βρει το δικό της τρόπο, και χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ότι η ανάπτυξη της Δημοκρατίας στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης ήταν μακρά και δύσκολη.

Στην Αυστρία, για παράδειγμα, είχαμε έναν εμφύλιο πόλεμο περίπου πριν από 80 χρόνια. Δύο μεγάλα πολιτικά στρατόπεδα πολεμούσαν στους δρόμους και μόνο η τρομερή εμπειρία της ναζιστικής κατοχής ένωσε τους αντιπάλους, προκειμένου να εργαστούν μαζί για μια δημοκρατική Αυστρία. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα πολιτικά κόμματα δεν πρέπει βασίζονται στις οργανώσεις τους στο λαό, κάτι το οποία αποτελεί, κατά την άποψή μου, την αδυναμία της ρωσικής Δημοκρατίας. Η Ρωσία δεν έχει πραγματικά λαϊκά κόμματα. Για να εκπροσωπείς το λαό στο Κοινοβούλιο θα πρέπει να λειτουργούν κόμματα με ρίζες στη λαϊκή βάση. Θα πάρει χρόνο αλλά είμαι σίγουρος ότι θα γίνει. Η αυξανόμενη μεσαία τάξη θα αναπτύξει ένα τέτοιο πολιτικό κίνημα ή θα αλλάξει τα δεδομένα στο λαϊκό κίνημα.

Ορόσημο η συμφωνία του Μινσκ

Οι ευρωπαίοι παρατηρητές βλέπουν το πολιτικό καθεστώς στη Ρωσία περισσότερο ως αυταρχικό παρά ως δημοκρατικό παρόλο που πολλές από τις αποφάσεις του Πούτιν είναι σύμφωνες με την πλειοψηφία του λαού. Θεωρώ ότι αυτό είναι μια νέα εξέλιξη μέσα στην παγκοσμιοποίηση. Δεν υπάρχει πλέον ζήτημα για το αν η Ρωσία είναι μέρος της Ευρώπης ή στρέφεται προς την Ασία, καθώς μπορούν να γίνουν και τα δύο. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα, της συμφωνίας του Μινσκ που υπεγράφη στις 12 Φεβρουαρίου από τους, Ολάντ, Μέρκελ, Ποροσένκο και Πούτιν, επιβεβαιώνει ότι οι ηγέτες παραμένουν προσηλωμένοι στο όραμα ενός κοινού ανθρωπιστικού και οικονομικού χώρου από τον Ατλαντικό μέχρι τον Ειρηνικό. Και είμαι πεπεισμένος ότι δεν υπάρχει Ευρώπη χωρίς τη Ρωσία ούτε η Ρωσία χωρίς την Ευρώπη.

 Οι κυρώσεις βλάπτουν

Διάφοροι παίκτες εντός της ΕΕ – ιδιαιτέρως πολλοί οικονομικοί και επιχειρηματικοί παράγοντες – ρωτούν: Πώς θα μπορούσαμε να ξεφύγουμε φύγουμε από την τρέλα των κυρώσεων; Ας δούμε την Αυστρία για παράδειγμα. Οι κυρώσεις πλήττουν όχι μόνο άμεσα, αλλά και έμμεσα. Εξαιτίας του αδύναμου ρουβλίου το φετινό χειμώνα είχαμε ένα τρίο λιγότερους τουρίστες στην Αυστρία, καθώς οι πολίτες δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά ένα ταξίδι για σκι στην Αυστρία. Ευτυχώς όμως, αυτό αντισταθμίστηκε σε κάποιο βαθμό με αυτούς που δεν μπορούν να πάνε στην Ελβετία πλέον, οπότε επιλέγουν την Αυστρία ως εναλλακτική λύση.

*Ο Walter Schwimmer, διετέλεσε Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης την περίοδο 1999-2004, είναι πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής του Παγκόσμιου Φόρουμ «Διάλογος των Πολιτισμών», και Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ για τη Δημοκρατία.