Του Όμηρου Ταχμαζίδη *
Όταν η αμερικανική πολυεθνική Coca Cola αποφάσισε να μεταφέρει την παραγωγική δραστηριότητά της στην Βουλγαρία και να χρησιμοποιήσει την Ελλάδα πρακτικώς ως αποικία κατανάλωσης, είχε να αντιμετωπίσει μόνο μια αξιόμαχη ελληνικών συμφερόντων εταιρία χυμών και αναψυκτικών και αυτή ήταν η πατρινή “Λούξ”. Ο βασικός της ανταγωνιστής ήταν η άλλη πολυεθνική η Pepsi Cola, η οποία στον ελλαδικό χώρο δραστηριοποιούταν ως Pepsico-HBH.Με το ξέσπασμα των απεργιακών κινητοποιήσεων στην Θεσσαλονίκη και την έναρξη του μποϊκοτάζ με το σύνθημα “Ούτε γουλιά Coca Cola μέχρι να επαναλειτουργήσει το εργοστάσιο” εμφανίστηκαν νέες ελληνικές επιχειρήσεις στην αγορά των χυμών και των αναψυκτικών με αξιώσεις να πρωταγωνιστήσουν. [Για τη διαδικασία φυγής της Coca Cola στην Βουλγαρία βλέπε το άρθρο στο Διαδίκτυο, Όμηρος Ταχμαζίδης, Έτσι ύπουλα φεύγει η Coca Cola στη Βουλγαρία].
Λίγους μήνες μετά την έναρξη του μποϊκοτάζ κατά των προϊόντων της Coca Cola, εκείνη την περίοδο περιοριζόταν ακόμη μόνο στην πόλη της Θεσσαλονίκης με μικρότερο αντίκτυπο στην υπόλοιπη Ελλάδα, η ηπειρωτική βιομηχανία εμφιαλωμένου ύδατος “Βίκος Α.Ε.” πραγματοποίησε μια επένδυση 15 εκατομμυρίων ευρώ και επέκτεινε τις δραστηριότητές στον χώρο των αναψυκτικών, φιλοδοξώντας μακροπρόθεσμα να καλύψει το 10% της ελληνικής αγοράς.
Τον Ιούνιο του 2014 η εταιρία ανακοίνωσε την επέκτασή της στη νέα δραστηριότητα και παρουσίασε επτά νέα προϊόντα στην αγορά των αναψυκτικών που βασιζόταν στον φυσικό μεταλλικό νερό: πορτοκαλάδα, λεμονάδα, βυσσινάδα, cola, γκαζόζα, σόδα, τόνικ. Έτσι η “Βίκος Α.Ε.” (ιδρύθηκε το 1990) από εταιρεία αποκλειστικώς εμφιάλωσης ύδατος με 254 εργαζόμενους, πριν εισέλθει στην παραγωγή των αναψυκτικών, και ποσοστό 21% σε μερίδιο αγοράς στα νερά, επέκτεινε τις δραστηριότητες της στο νέο για αυτήν χώρο, την περίοδο κατά την οποία φούντωνε το μποϊκοτάζ και άλλες ελληνικές επιχειρήσεις, όπως η πατρινή “Λούξ” και η νεοεμφανισθείσα “Green Cola” από την ακριτική Ορεστιάδα του Βορείου Έβρου, είχαν ήδη αρχίσει να… αποψιλώνουν την αμερικανική πολυεθνική Coca Cola. Το πλεονέκτημα της “Βίκος Α.Ε.” εκείνη την περίοδο έναντι των δύο άλλων ελληνικών εταιρειών που επεκτείνονταν εναντίον της Coca Cola στην αγορά ήταν ότι διέθετε – πέρα από τα δύο εργοστάσια και την παραγωγή πλαστικού μπουκαλιού – κέντρα διανομής και αποθήκευσης, τόσο στην Αθήνα, όσο και στην Θεσσαλονίκη.
Και τα πλεονεκτήματα αυτά δεν άργησαν να φανούν. Μέσα στο κλίμα καταποντισμού των πωλήσεων της Coca Cola η “Βίκος Α.Ε.” είδε να εκτινάσσονται οι πωλήσεις της. Η Θεσσαλονίκη – η θερμοκοιτίδα του μποϊκοτάζ, όπως συνηθίζω να γράφω- λειτούργησε και λειτουργεί και σε αυτή την περίπτωση ως δείκτης της γενικότερης πορείας και αυτής της επιχείρησης. Από την αρχή του 2017 οι πωλήσεις της ηπειρωτικής επιχειρήσεως στην αγορά της Θεσσαλονίκης έτρεχαν με τριψήφιο ποσοστό αύξησης σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, κινούμενες σε υψηλότερους ρυθμούς από τους αντίστοιχους σε άλλες περιοχές της χώρας, συμβάλλοντας έτσι τα μέγιστα στον πανελλαδικό μέσο όρο του 90% των πωλήσεων τους πρώτους μήνες του έτους.
Οι υψηλοί ρυθμοί πωλήσεων συνεχίζονται, αν και τα ποσοστά θα εμφανίσουν κάποια στασιμότητα, λόγω της εισόδου τη θερινή περίοδο των τουριστών καταναλωτών, κυρίως εκείνων από τις βαλκανικές χώρες, οι οποίοι προσανατολίζονται στα προϊόντα της αμερικανικής πολυεθνικής.
Αν το 2014 ήταν το έτος της εισόδου της “Βίκος Α.Ε.” στο χώρο της παραγωγής αναψυκτικών, το 2017 σηματοδοτεί την αντίστοιχη είσοδο στην κατηγορία των ολιγοθερμικών αναψυκτικών με τη χρήση γλυκαντικών από το φυτό στέβια. Τα νέα ανοίγματα στο χαρτοφυλάκιο των προϊόντων και οι αυξήσεις των πωλήσεων οδήγησαν την επιχείρηση, με τη συμπλήρωση 25 χρόνων δραστηριότητας, να επενδύσει 25 εκατομμύρια ευρώ για την εγκατάσταση νέων γραμμών παραγωγής και εμφιάλωσης αναψυκτικών στις εγκαταστάσεις της στην ευρύτερη περιοχή των Ιωαννίνων.
Πέρα από αυτή την άμεση συμβολή στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας με το γενικότερο αποτύπωμα στην ευρύτερη οικονομική δραστηριότητα (παραγωγή, εμφιάλωση, διανομή, διαφήμιση) ορισμένες επιπτώσεις τις ανόδου των ελληνικών επιχειρήσεων στην πρώτη γραμμή της αγοράς των αναψυκτικών και των χυμών, δεν έχουν τύχη της ανάλογης προσοχής. Η “Βίκος Α.Ε.”, για παράδειγμα, εκτός από την καλή τιμή, την καλή ποιότητα και την “ελληνικότητα” του προϊόντος, είναι –όπως και οι υπόλοιπες ελληνικές επιχειρήσεις – παράγοντας ενίσχυσης συγκεκριμένων κλάδων ζωτικής σημασίας για τη βελτίωση της επωνυμίας των ελληνικών προϊόντων στην εσωτερική αγορά. Αναφέρομαι στην ενίσχυση του επιχειρείν, π.χ. στον κλάδο της κινηματογραφίας. Η παραγωγή των διαφημιστικών ταινιών για τα νέα προϊόντα Βίκος με στέβια έγινε από την ανεξάρτητη ελληνική κινηματογραφική επιχείρηση Marni Films, η οποία εδρεύει στην Αθήνα και το αντικείμενό της είναι οι ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους! Αυτό ισχύει και για τις περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις, ενώ αντιθέτως οι διαφημιστικές παραγωγές της αμερικανικής Coca Cola έχουν στην συντριπτική τους πλειονότητα, εκτός ασήμαντων εξαιρέσεων, αμερικανική προέλευση, δηλαδή έχουν χαμηλό αποτύπωμα στο κινηματογραφικό κλπ. επιχειρείν της χώρα μας.
Από τα προϊόντα της ηπειρωτικής επιχειρήσεως ιδιαίτερη πορεία διαδραματίζει η “Βίκος Cola”, η οποία θεωρώ ότι θα είναι η φετινή έκπληξη, της αγοράς των αναψυκτικών στην Θεσσαλονίκη. Θα συμβεί περίπου κάτι ανάλογο με αυτό που συνέβη με την Green Cola στο ξεκίνημα του μποϊκοτάζ στην πρωτεύουσα πόλη της Βόρειας Ελλάδας. Η διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι η Bίκος Cola δεν προκαλεί ως παίκτης άλλης κατηγορίας την Coca Cola regular, αλλά ως παίκτης της ίδιας κατηγορίας cola. Η Βίκος Cola λογχίζει απευθείας στην καρδιά του αμερικανικού πολυεθνικού κολοσσού. Το ανυπέρβλητο πλεονέκτημα της έναντι της Coca Cola είναι η χρήση του μεταλλικού νερού στην παρασκευή της. Η ποιότητα της Coca Cola, εκτός των γνωστών περί Βουλγαρίας, επισκιάζεται και από την υποψία… βαλκανικής εκτροπής του προϊόντος της. [Βλ. το άρθρο στο Διαδίκτυο, Όμηρος Ταχμαζίδης, Η Coca Cola και το κοινωνικό απαρτχάιντ στα Βαλκάνια]
Υ.Γ.: Δε λησμονούμε: “Ο Αύγουστος είναι ο κατ΄ εξοχήν μήνας των διακοπών. Είναι ο μήνας της μεγάλης κατανάλωσης. Μπορούμε από φέτος να τον καθιερώσουμε ως μήνα των ελληνικών αναψυκτικών και των ελληνικών χυμών. Ο ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΤΩΝ ΕΛΗΝΙΚΩΝ ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΩΝ. Για να δώσουμε περαιτέρω ώθηση στο ελληνικό επιχειρείν και να δημιουργήσουμε με την καταναλωτική συμπεριφορά μας χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας”. [Βλ. το άρθρο στο Διαδίκτυο, Όμηρος Ταχμαζίδης, Ο Αύγουστος των ελληνικών αναψυκτικών]
Μέσα στον ορυμαγδό των ειδήσεων θα περάσει απαρατήρητο το γεγονός ότι ένα ακόμη στέλεχος της Coca Cola η Βάλια Βενέζη, η οποία ασκούσε καθήκοντα Corporate Relations Manager και διαχειριζόταν ένα μεγάλο μέρος των σεμιναρίων για νέους, που χρησιμοποιεί η αμερικανική πολυεθνική για να παρουσιάσει κοινωνικό προφίλ, “αποχώρησε” από την εταιρία. Ο αριθμός των υψηλόβαθμων στελεχών της Coca Cola, τα οποία “απεχώρησαν” εντελώς αιφνιδιαστικά κατά τη διάρκεια του μποϊκοτάζ πρέπει να έχει ξεπεράσει τα δέκα άτομα. Η αποχώρηση της Βάλιας Βενέζη έγινε ενώ “έτρεχε” το πρόγραμμα Graduate Trainee για το οποίο ήταν συνυπεύθυνη. Η διοργάνωσή του στις άλλες πόλεις της Ελλάδος μετά την Θεσσαλονίκη (14-16 Ιουνίου), όπως είχε ανακοινωθεί, έμεινε στον “αέρα”.
Last but not least, δοκίμασα μια μανταρινάδα της χιώτικης επωνυμίας “Κάμπος Χίου” (παρασκευάζεται από την “Χυμοί Χίου Α.Ε.” με έδρα στο δημοτικό διαμέρισμα Καμποχώρων του δήμου Χίου) σε συσκευασία “τετραπάκ”: για το είδος του είναι -χωρίς κανέναν ενδοιασμό ο χαρακτηρισμός- εξαιρετικότατο προϊόν.
* Ο Όμηρος Ταχμαζίδης είναι μέλος του Ε.Γ. της “Σοσιαλιστικής Προοπτικής”