Στην κατάμεστη αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου Χανίων παρουσιάστηκε το βράδυ της Κυριακής το λεύκωμα που εμπερικλείει όλες τις δράσεις που πραγματοποιήθηκαν στα Χανιά στα πλαίσια της επετείου των 200 ετών από την Επανάσταση του 1821. Το λεύκωμα δημιουργήθηκε για λογαριασμό της Περιφέρειας Κρήτης, υπό την επιμέλεια του Λευτέρη Λαμπράκη και με εκδότη τον Ματθαίο Φραντζεσκάκη.
Σε εισαγωγική ομιλία ο Αντιπεριφερειάρχης Χανίων κ. Νίκος Καλογερής αναφέρθηκε στο γεγονός ότι ο εορτασμός των 200 ετών έδωσε την ευκαιρία στους Κρητικούς να αναλογιστούν και να καλύψουν κενά που υπάρχουν σε ιστορικές αναφορές.
Είπε πιο συγκεκριμένα:
“Φαινομενικά, στην ιστορική πορεία της Κρήτης δεν άλλαξε κάτι το 1821. Οι Κρητικές επαναστάσεις, η επανάσταση του Δασκαλογιάννη, το Ολοκαύτωμα στο Αρκάδι, μνημονεύονται περισσότερο στο νησί. Όμως, και στην Κρήτη η επανάσταση του 1821 ήταν πολύ αιματηρή και κράτησε εννιά ολόκληρα χρόνια.
Υπήρξαν βίαιες συγκρούσεις και μάχες και μέσω του έργου που παρουσιάστηκε αναδείχθηκαν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά, που ευνόησαν την επιτυχία της επανάστασης στην Πελοπόννησο και όχι στην Κρήτη. Καλύφθηκε έτσι ένα ιστορικό κενό στην ιστοριογραφία της Κρήτης.
Προς τον σκοπό αυτό, έγινε πολλή δουλειά, με παρουσίαση ιστορικών ντοκουμέντων και αναφορές, με σειρά εκδηλώσεων. Η επιτροπή υπό την κ. Μαλανδράκη έκανε πολύ καλή δουλειά και αυτό αποτυπώνεται στο λεύκωμα που σήμερα παρουσιάζεται”.
Από την πλευρά της η πρόεδρος της Επιτροπής “Χανιά 1821 – 2022” κ. Σοφία Μαλανδράκη στάθηκε στην υποστήριξη από την Αντιπεριφέρεια Χανίων της ιδέας για τη δημιουργία του λευκώματος και σημείωσε ότι η επέτειο αντιμετωπίστηκε στην πραγματική της διάσταση και όχι στην πανηγυρική.
"google ad"
Είπε:
“Καταφέραμε να συνδέσουμε αυτό που έκανε ο κάθε φορέας μόνος του, γίναμε ο συνδετικός κρίκος. Όταν ολοκληρώθηκαν οι εκδηλώσεις, συγκεντρώσαμε όλο το υλικό και με την παρότρυνση του Περιφερειάρχη προχωρήσαμε στη δημιουργία του λευκώματος, κάτι το οποίο δεν έχει κανει καμία άλλη περιφέρεια στη χώρα”.
Την κεντρική ομιλία έδωσε ο ομότιμος Καθηγητή Φιλολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης, Αλέξη Πολίτη με θέμα: “Η ελληνική επανάσταση κοιτώντας προς την Ευρώπη, αλλά και κάτι ακόμα…”.
Ο Αλέξης Πολίτης είπε ότι:
Η Επανάσταση είναι ο παππούς μας, από αυτήν καταγόμαστε όλοι. Αυτά τα επτά ή δέκα χρόνια στήθηκε και συγκροτήθηκε το ελληνικό κράτος. Αν θέλουμε να την εννοήσουμε, πρέπει πρώτ’ απ’ ολα, νομίζω, να συλλαβουμε, εννοησουμε, πρέπει πρώτ’ απ’ όλα νομίζω να συλλάβουμε μία της διάσταση που πολύ συχνά την παραγνωρίζουμε. Ότι ότι άνθρωποι εκείνα τα χρόνια δεν βίωναν μόνο τον πόλεμο, δηλαδή μάχες, παλικαριές, πείνα, διωγμούς, καταστροφές, βίωναν κάτι περισσότερο: ζούσαν σε επαναστατική περίοδο. Όλα γύρω τους άλλαζαν, και με ρυθμούς κατά πολύ γοργότερους απ’ όσο ήξεραν.
Πολιτικές συνθήκες, ιεραρχίες, κοινωνικές διαστρωματώσεις, ακόμα και πράγματα πολύ κοινά και καθημερινά: τρόποι διατροφής, σχέσεις με το χρήμα, νοοτροπίες και αντιλήψεις. Και κάτι ακόμα πιο σημαντικό: Η Επανάσταση έκανε τους παππούδες μας να νοιώσουν ότι τα πάντα μπορούν να αλλάξουν, ότι ένας καινούργιος κόσμος ανοιγόταν μπροστά τους, όπου όλα είναι δυνατά, όλα γίνεται να κερδηθούν.
Ένα δεύτερο σημείο στο οποίο εδωσε έμφαση ο καθηγητής ήταν ότι “η Επανάσταση κοίταζε απαό την πρώτη στιγμή προς την Ευρώπη”:
“Η πολιτική της Φιλικής Εταιρείας στάθηκε σταθερά Ευρωπαϊκή… Κοίταζε βέβαια και προς την ομόδοξη Ρωσία, αλλά από τον Δεκέμβρη του 1820 ο Αλεξανδρος Μαυροκορδάτος συνδέεται, στην Πίζα της Ιταλίας όπου βρισκόταν τότε, με τον αγγλικό ριζοσπαστισμό και τον επίσης αγγλικό ρομαντισμό, κι επιλέγει να οδηγησει την Επανάσταση προς την προοδευτική πρωτοπορία της Ευρώπης.
Και πάντως ανεξάρτητα από τον Μαυροκορδάτο, η πρώτη πράξη του Πετρομπέη Μαυρομιχάλ όταν ο επαναστατικός στρατός μπήκε στην Καλαμάτα, ήταν να εκδώσει μια προκήρυξη “Προς τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς”, προς τις κυβερνήσεις δηλαδή στην οποία αναφερόταν ότι “η γλώσσα μας τώρα μεγαλοφώνως φωνάζει και κάμνει ν’ αντηχεί το γλυκύτατον όνομα της ελευθερίας! Εν ενί λόγω απεφασίσαμεν ή να ελευθερωθώμεν ή να αποθάνωμεν. Διο και παρακαλούμεν την συνδρομής όλων των εξευγενισμένων ευρωπαϊκων εθνών”.
Μετά το πέρας της ομιλίας του Αλέξη Πολίτη ακολούθησε η παρουσίαση του Λευκώματος από τον Επιμελητή, Λευτέρη Λαμπράκη και τον υπεύθυνο των εκδόσεων Πυξίδα της Πόλης, Ματθαίο Φραντζεσκάκη ενώ λίγο αργότερα πραγματοποιήθηκε απονομή Αναμνηστικών ενώ παραδόθηκε και Αντίτυπο του Λευκώματος στους συμμετέχοντες Φορείς και στους εκπροσώπους των ΜΜΕ.