Νέο «εχθρό της ελιάς» αποτελεί το φυτοπαθογόνο βακτήριο Xylella fastidiosa που έχει προκαλέσει τεράστιες καταστροφές σε ελαιώνες στην Νότιο Ιταλία.
Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, με σχετική οδηγία στις 20/4/2015 προς τις αρμόδιες υπηρεσίες στην ελληνική περιφέρεια, ζητά να ενημερωθούν οι αγρότες κυρίως οι ελαιοπαραγωγοί για το επίμαχο πρόβλημα.
Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του Περιφερειακού Κέντρου Προστασίας Φυτών και Ποιοτικού Ελέγχου Ιωαννίνων, το νέο φυτοπαθογόνο βακτήριο που προσβάλλει τα ελαιόδεντρα είναι πολύ επικίνδυνος οργανισμός καραντίνας, που δεν έχει εμφανιστεί ακόμη στην Ελλάδα, ωστόσο αποδεκατίζει εδώ και 18 μήνες τα ελαιόδεντρα στην Ιταλία.
Ειδικότερα, όπως αναφέρεται, μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, έχουν προσβληθεί περισσότερα ίσως από ένα εκατομμύριο ελαιόδεντρα στην περιφέρεια Απουλίας, κοντά στο Λέτσε της Νότιας Ιταλίας, και η ασθένεια εξακολουθεί να επεκτείνεται ταχύτατα βορειότερα προς την περιοχή του Πρίντεζι.
Το παθογόνο βακτήριο Xylella fastidiosa δρα μαζί με διάφορα είδη μυκήτων του ξύλου και ξυλοφάγα έντομα. Όταν προσβάλει ένα δένδρο, φράσσει τα αγγεία του ξύλου, προκαλεί καψάλισμα, χλώρωση και μαρασμό στα φύλλα, νέκρωση των κορυφών στα κλαδιά και τελικά ταχεία εξασθένηση και ξήρανση ολόκληρου του δέντρου.
Μεταδίδεται με το πολλαπλασιαστικό υλικό, δηλαδή τα νεαρά δενδρύλια που προορίζονται για φύτευση καθώς και με έντομα φορείς όπως τα τζιτζικάκια. Τα δένδρα που κινδυνεύουν από το βακτήριο είναι πολλά, ανάμεσα τους η ελιά, τα εσπεριδοειδή, η ροδακινιά η αμυγδαλιά.
Η ανάπτυξη του παθογόνου, ευνοείται από ήπιο χειμώνα με σχετικά υψηλές θερμοκρασίες και υψηλή υγρασία. Η εξάπλωση της ασθένειας ευνοείται από θερμό και ξηρό καλοκαίρι, οπότε τα συμπτώματα γίνονται εντονότερα.
Η αντιμετώπιση του βακτηρίου, βασίζεται σε μέτρα πρόληψης με στόχο την παρεμπόδιση της εισόδου του βακτηρίου καραντίνας στη χώρα μας, καθώς δεν υπάρχει κάποια εγκεκριμένη χημική καταπολέμηση για τον επικίνδυνο οργανισμό.
Όπως επισημαίνεται μεταξύ άλλων στην ανακοίνωση, απαιτούνται αυστηροί έλεγχοι στη διακίνηση των φυτικών ειδών που αναφέρονται ως ενδημικά του βακτηρίου. Τα φυτικά είδη και το πολλαπλασιαστικό υλικό πρέπει να είναι πιστοποιημένα και απαλλαγμένα από τα έντομα-φορείς του βακτηρίου.
Στους χώρους αναπαραγωγής φυτών πρέπει να μην επιτρέπεται η είσοδος εντόμων, τα θερμοκήπια να έχουν παντού σήτες, να γίνονται εφαρμογές εντομοκτόνων όταν απαιτείται και να υπάρχει συνεχής επιτήρηση και συχνοί έλεγχοι για τυχόν μόλυνση.
Η απαγόρευση εισόδου δενδρυλίων ελιάς από περιοχές της Ιταλίας όπου έχει βρεθεί το βακτήριο είναι το πιο σημαντικό μέτρο. Εισαγωγές φυτών πρέπει να γίνονται μόνο από ελεγμένα φυτώρια περιοχών απαλλαγμένων από το βακτήριο. Οι καλλιεργητές πρέπει να ελέγχουν συστηματικά τις καλλιέργειές τους, ώστε αν διαπιστώσουν κάποιο από τα προαναφερθέντα συμπτώματα να ενημερώσουν άμεσα τις αρμόδιες φυτοϋγειονομικές αρχές και να προμηθεύονται φυτά που φέρουν απαραιτήτως φυτοϋγειονομικό διαβατήριο.
Το ζήτημα απασχολεί ιδιαίτερα την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, μια κατεξοχήν ελαιοπαραγωγική περιοχή με ενετικούς ελαιώνες, καθώς αποτελεί και πύλη εισόδου από την Ιταλία προς την Ελλάδα.
Με πρωτοβουλία του περιφερειάρχη Ιονίων Νήσων Θ. Γαλιατσάτου πραγματοποιήθηκε πρόσφατα, στις 6 Απριλίου, ευρεία σύσκεψη για την λήψη μέτρων πρόληψης.
Κατά τη διάρκεια της σύσκεψης περιγράφησαν και αξιολογήθηκαν τα μέτρα τα οποία έχουν ήδη παρθεί από τις υπηρεσίες της περιφέρειας, σε εφαρμογή της κοινοτικής και της εθνικής νομοθεσίας.
Παράλληλα αποφασίστηκε να ληφθούν μέτρα ενημέρωσης των αγροτών και όσων εμπορεύονται δενδρύλλια, την ενεργοποίηση πρωτοβουλιών της περιφέρειας Ιονίων νήσων, των αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών στα σύνορα της περιφέρειας μας καθώς και των γειτονικών περιφερειών, Ηπείρου και Αλβανίας. Σύμφωνα με τον κ. Γαλιατσάτο, θα υπάρξουν συνεχείς επαφές με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, υπό την καθοδήγηση και το συντονισμό της περιφέρειας, προκειμένου να αποφευχθεί η μετάδοση του βακτηρίου.