Η ιστορία μιας πινακοθήκης σε ένα από τα πιο απομακρυσμένα σημεία της Κρήτης. Το όνειρο ενός ανθρώπου που όλοι τον έλεγαν “τρελό” όταν τους εκμυστηρεύτηκε την ιδέα του. Το παράδειγμα θέλησης και προσφοράς του Σάββα Πετράκη.Η Πινακοθήκη Βιάννου βρίσκεται στον Κερατόκαμπο, στη νότια ακτή της Κρήτης. Φιλοξενεί έργα Ελλήνων καλλιτεχνών, οι οποίοι διαμορφώνουν τη σκηνή εικαστικών τεχνών των τελευταίων δεκαετιών στη χώρα. Η ποιότητα των έργων της Πινακοθήκης Βιάννου, αλλά και η θέση της στην εσχατιά της κρητικής γης, τη χαρακτηρίζουν με ασφάλεια ως τη νοτιότερη, διεθνούς εμβέλειας, πινακοθήκη της Ευρώπης.
Πώς μπορεί όμως μια κοιτίδα πολιτισμού να στηθεί χιλιόμετρα μακριά από τον… «πολιτισμό» όπως τον εννοούμε σήμερα; Η πινακοθήκη, που βρίσκεται στον Κερατόκαμπο της Βιάννου και δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τις πινακοθήκες των μεγάλων αστικών κέντρων, αποτελεί το όραμα του Σάββα Πετράκη, πρώην προέδρου του πολιτιστικού συλλόγου «Η Βίγλα», ο οποίος έφυγε από τη ζωή την άνοιξη του 2012.
Ο Σάββας Πετράκης κατάφερε να μιλήσει στην καρδιά των ανθρώπων της Τέχνης και να τους πείσει για τον μεγάλο σκοπό του, να κτιστεί το «σπίτι» που επρόκειτο να στεγάσει εκατοντάδες έργα Ελλήνων ζωγράφων, γλυπτών, χαρακτών. Οι δωρητές καλλιτέχνες ενστερνίστηκαν το εγχείρημα και συγκινήθηκαν από την ιδέα δημιουργίας του μουσείου σε έναν τέτοιο τόπο.
Το ιστορικό
Το 2004 ξεκίνησε η υλοποίηση της ιδέας για τη δημιουργία ενός Μουσείου Εικαστικών Τεχνών στον Κερατόκαμπο, υπό την ενθάρρυνση του Νίκου Κεσσανλή και τη συμπαράσταση πολλών άλλων εικαστικών καλλιτεχνών: Αριστόδημου, Τζομπανάκη, Παρμακέλη, Ρόκου, Γεωργιάδη, Μιγάδη, Βισκαδουράκη, Περάκη, Ξενάκη, Στεφανάκη…
Τον Αύγουστο του 2005 εγκαινιάστηκε η πρώτη έκθεση των έργων που είχαν ήδη σταλεί από τους δωρητές καλλιτέχνες, σε κατάλληλα διαμορφωμένο κτήριο του Κερατόκαμπου, από τη Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα.
Οκτώβριο του 2005, παρουσιάστηκε το Λεύκωμα των πρώτων έργων στη Στοά του Βιβλίου.
Μάιο του 2006 πραγματοποιήθηκε η πρώτη έκθεση των έργων της Πινακοθήκης Βιάννου στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου στο Ηράκλειο.
Ιούλιο του 2006 εντάχθηκε το έργο στο Πρόγραμμα ΟΠΑΧ από την Περιφέρεια Κρήτης.
Απρίλιο του 2007 ξεκίνησε η κατασκευή και ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο του 2008.
Στις 14 Σεπτεμβρίου 2008 πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια της Πινακοθήκης Βιάννου από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια.
Το έργο της Πινακοθήκης Βιάννου
Η πινακοθήκη της Βιάννου λειτούργησε με τις προσπάθειες του Σάββα Πετράκη ως ένα αυτόνομο πνευματικό ίδρυμα με διεθνή εμβέλεια. Δεν δημοσίευσε μονάχα τους καταλόγους των έργων που φιλοξενεί, αλλά προχώρησε και σε δικές της εκδόσεις λαογραφικών κειμένων και χρονογραφημάτων του Ιωάννη Κονδυλάκη, αλλά και του αείμνηστου εφόρου της Βικελαίας Βιβλιοθήκης Νίκου Γιανναδάκη. Το 2010 με ευθύνη της πινακοθήκης και σε συνεργασία με το τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης πραγματοποιήθηκε Επιστημονικό Συνέδριο για τον Ιωάννη Κονδυλάκη.
Η Πινακοθήκη σήμερα
Η πινακοθήκη σήμερα αντιμετωπίζει έλλειψη πόρων αλλά και ανθρώπων που θα της δώσουν πνοή να συνεχίσει το έργο της ως πνευματικό ίδρυμα. Η οικονομική κρίση, αλλά και το κενό που άφησε πίσω του ο πρωτεργάτης τη πινακοθήκης, κάνουν πιο έντονη την ανάγκη της στήριξης του πολιτισμού και της πνευματικής ζωής από τις τοπικές αρχές. Ο χώρος της Πινακοθήκης Βιάννου μπορεί κάλλιστα να αποτελέσει εφαλτήριο για ένα τέτοιο σκοπό.
Η πράξη του Σάββα Πετράκη ήταν μια πολιτιστική πολιτική παρέμβαση, που έδειξε το δρόμο της ποιότητας και των πανανθρώπινων αξιών, μακριά από την λογική του μετρίου, την εμπορευματοποίηση της τέχνης και την ευκολία των κάθε είδους “σουξέ”.