«Χοντρό παιχνίδι» παίζει η κυβέρνηση με τα 3.500 στρέμματα του αεροδρομίου «Νίκος Καζαντζάκης» στο Ηράκλειο προσπαθώντας με… «μασάζ» να κατευνάσει τις αντιδράσεις των τοπικών φορέων για την προαποφασισμένη εκποίηση της έκτασης – φιλέτου στο παραλιακό μέτωπο της πόλης. Τα σχέδια ιδιωτών για μαρίνα και εμπορικές χρήσεις κρατούνται ακόμα επτασφράγιστα ωστόσο φαίνεται πως τα πράγματα έχουν ήδη δρομολογηθεί.
Τελευταία εξέλιξη είναι η άρον-άρον μετάβαση, την Τετάρτη, στο Ηράκλειο του εντεταλμένου συμβούλου του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) Παναγιώτη Σταμπουλίδη, για να διαβεβαιώσει τον δήμαρχο Βασίλη Λαμπρινό ότι «ουδεμία παραχώρηση ή εκποίηση της έκτασης του αεροδρομίου “Ν. Καζαντζάκης” στο ΤΑΙΠΕΔ έχει γίνει, αλλά και ούτε πρόκειται να γίνει». Η συνάντηση έγινε μετά τις αντιδράσεις για την «πόρτα» από το υπουργείο Περιβάλλοντος ως προς το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο, που είχε ξεκινήσει να ετοιμάζει ο Δήμος Ηρακλείου σε συνεννόηση με την Περιφέρεια Κρήτης. Η σχετική προμελέτη υπεβλήθη αλλά εισέπραξε ένα μεγαλοπρεπές «όχι» αφού το υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας απάντησε την 1η Ιουλίου ότι δεν κρίνει σκόπιμη την εκπόνηση του σχεδίου. Με απλά λόγια, είπαν στον δήμο και την Περιφέρεια «δεν είναι δική σας δουλειά το αεροδρόμιο».
Πέρυσι τον Σεπτέμβριο ο φάκελος του «έργου αξιοποίησης» ανατέθηκε εν κρυπτώ σε ειδικό μηχανισμό του ΤΑΙΠΕΔ (Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας) προκαλώντας επίσης μεγάλες αντιδράσεις. Βέβαια, η εκποίηση του αεροδρομίου έχει ανακοινωθεί πριν από τρία χρόνια, όχι από την κυβέρνηση ή το ΤΑΙΠΕΔ, αλλά από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων που συνέδεσε απόλυτα την τύχη της έκτασης με την κατασκευή του νέου αεροδρομίου στο Καστέλλι Πεδιάδας. Το σχετικό έγγραφο είχε αποκαλύψει η «Εφ.Συν.» («Υποθηκεύουν το “Καζαντζάκης”», 24/1/2020) και το επαναφέρει με προ ημερών ανακοίνωσή της η Πρωτοβουλία Πολιτών για τη Διάσωση της Πεδιάδας.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) χρηματοδοτεί τη συμμετοχή του ελληνικού Δημοσίου στο νέο αεροδρόμιο στο Καστέλλι με 180 εκατομμύρια ευρώ, αλλά το δάνειο δίνεται με τον απαράβατο όρο της εκποίησης του υπάρχοντος αεροδρομίου. Στο επίμαχο έγγραφο με ημερομηνία 10/9/2019 αναφέρεται ξεκάθαρα πως «Η οικονομική βιωσιμότητα του έργου [στο Καστέλλι] εξαρτάται από την έγκαιρη και επιτυχημένη ανάπτυξη του χώρου του σημερινού αεροδρομίου. Η Τράπεζα θέτει ως προϋπόθεση την τήρηση ενός οδικού χάρτη, για την ανάπτυξη του υφιστάμενου χώρου». Αυτός ο «οδικός χάρτης» περιλαμβάνει συγκεκριμένα ορόσημα (milestones) που μέχρι στιγμής τηρούνται ευλαβικά για να γίνεται η εκταμίευση του δανείου (ζητείται π.χ. η ανάθεση του σχεδιασμού σε ειδικό φορέα, όπως ακριβώς έγινε με το ΤΑΙΠΕΔ). Το τέλος της διαδρομής είναι επίσης επακριβώς σχεδιασμένο: η τελευταία εκταμίευση του δανείου (40 εκατ.) για το Καστέλλι θα γίνει μόνο αν έχει ήδη βρεθεί ο επενδυτής για το «Ν. Καζαντζάκης» αναφέρει η ΕΤΕπ, ενώ η ΤΕΡΝΑ, η οποία ήδη κατασκευάζει το Καστέλλι, έχει ήδη δηλώσει το ενδιαφέρον της και για την έκταση του «Ν. Καζαντζάκης».
Ο λοξός διάδρομος
Ολα αυτά γίνονται την ώρα που το Ηράκλειο έχει αεροδρόμιο, που μπορεί να επεκταθεί και να καλύψει τις ανάγκες της Κρήτης για δεκάδες χρόνια, μετά την απομάκρυνση των γειτονικών στρατιωτικών εγκαταστάσεων.
Η σχεδιαζόμενη μεταφορά του αεροδρομίου στην ενδοχώρα, 40 χλμ. από το Ηράκλειο (όσο απέχει το «Ελ. Βενιζέλος» από την Αθήνα των 4 εκατ.), με τους Ηρακλειώτες αλλά και τους τουρίστες να επιβαρύνονται σε χρήμα και χρόνο για τη μετακίνησή τους, φαντάζει εντελώς παράλογη. «Ισως και να εξηγείται» λέει στην «Εφ.Συν.» η Φωτεινή Κουτράκη, πρόεδρος της Πρωτοβουλίας Πολιτών για τη Διάσωση της Πεδιάδας. «Βλέποντας σήμερα τις μεθοδευμένες κινήσεις για να αρπάξουν από τους Ηρακλειώτες το παραλιακό φιλέτο του «Ν. Καζαντζάκης» καταλαβαίνουμε γιατί αποφάσισαν να θυσιάσουν τη δική μας περιοχή καταστρέφοντας 2 εκατομμύρια ελιές σε μια από τις πιο εύφορες περιοχές της Κρήτης» λέει η ίδια.
Ρόλο σε αυτό το σχέδιο έπαιξε και ο… Εγκέλαδος. Η ύπαρξη ρήγματος στη θάλασσα μπροστά από το «Ν. Καζαντζάκης» έδωσε αφορμή να εγκαταλειφθεί η πρόταση του «λοξού διαδρόμου» που θα έλυνε διά παντός τα προβλήματα του κινδύνου και του θορύβου για τη Νέα Αλικαρνασσό. «Το ρήγμα όντως έχει καταγραφεί σε κάποιες γεωφυσικές διασκοπήσεις, αλλά δεν έχουμε κανένα δεδομένο για το αν είναι σεισμικό και πολύ περισσότερο για το αν είναι ενεργό, αφού δεν έχει δώσει ποτέ κανένα στοιχείο σεισμικότητας» λέει στην «Εφ.Συν.» ο δρ Γεωλογίας Χαράλαμπος Φασουλάς επιβεβαιώνοντας πως άδικα εγκαταλείφθηκε μια απείρως πιο οικονομική πρόταση.
Τελικά το αεροδρόμιο πάει στην περιοχή Καστελλίου – Αρκαλοχωρίου για να βρει εκεί τους σεισμούς. Οπως ανέδειξε και χθες η «Εφ.Συν.» υπάρχει τεράστια ανησυχία με τους εγκυρότερους γεωλόγους αλλά και τον τοπικό Δήμο Μινώα Πεδιάδας, να ζητούν επειγόντως την εκπόνηση νέων γεωλογικών μελετών, ενώ ο πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας, Ευθύμιος Λέκκας, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο η ίδια η κατασκευή του αεροδρομίου να συμβάλει στην έξαρση της σεισμικής δραστηριότητας («Ευθύνεται το νέο αεροδρόμιο για τους σεισμούς στο Αρκαλοχώρι;» – «Εφ.Συν.», 4/8/2022).
Από το 2018 στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο κατατέθηκε πρόταση για την επέκταση του σημερινού αεροδρομίου, που λύνει τα υπάρχοντα προβλήματα και προβλέπει εξυπηρέτηση αεροπορικής κίνησης μεγαλύτερης ακόμα και από τη σχεδιαζόμενη για το Καστέλλι, ενώ δεν χάνονται τα οφέλη της συνέργειας με το λιμάνι του Ηρακλείου (κρουαζιέρες κτλ.) και με τον Βόρειο Οδικό Αξονα, που περνά δίπλα από το «Ν. Καζαντζάκης».