Του Ιωάννη Κουρουτάκη
Τόσο στον Πρώτο όσο και στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι μονάδες στρατηγικού βομβαρδισμού των διαφόρων εμπολέμων Δυνάμεων, έδωσαν ιδιαίτερη προσοχή στις πόλεις του εχθρού. Οι πόλεις που εθεωρούντο ως τα μεγαλύτερα ζωτικά σημεία της αντιπάλου ισχύος, επλήγησαν και ορισμένες φορές καταστράφηκαν ολοσχερώς.
Δεν είναι πάντως απολύτως ακριβής ο αριθμός των ανθρώπων που πέθαναν από τους ανελέητους βομβαρδισμούς των πόλεων κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Ιαπωνία είχε ένα εκατομμύριο περίπου νεκρούς, η Γερμανία πάνω από εξακόσιες χιλιάδες, η Ιταλία και η Αγγλία περίπου εβδομήντα χιλιάδες η κάθε μία.
Το χρονικό που ακολουθεί είναι αφιερωμένο σε μερικούς από τους μεγαλύτερους αεροπορικούς βομβαρδισμούς αστικών κέντρων
Ι. Λονδίνο 1917
Είχαν επιχειρήσει οι Γερμανοί μερικές φορές να βομβαρδίσουν την Αγγλική πρωτεύουσα. Όλες όμως απέτυχαν διότι είχαν πολύ λίγα θύματα. Οι Γερμανοί είχαν λυσσάξει διότι επιθυμούσαν να πλήξουν καίρια το Λονδίνο. Οι στρατάρχες του Κάιζερ ήθελαν μια επιδρομή μεγαλύτερης κλίμακος. Μία επιδρομή που να σωριάσει σε ερείπια το Λονδίνο με χιλιάδες θύματα.
Έτσι στις 13 Ιουνίου του 1917, στις 11.35 το πρωί τα γερμανικά αεροσκάφη υπό την Διοίκηση του Ταγματάρχη Φον Μπράντερμπουργ εμφανίστηκαν στον ουρανό του Λονδίνου. Αμέσως έριξαν ταυτόχρονα 118 βόμβες συνολικού βάρους 4 τόννων.
Μια υπόκωφη σειρά αλλεπάλληλων εκρήξεων ετάραξε την Αγγλική πρωτεύουσα. Στέγες σπιτιών, κεραμύδια, παραθυρόφυλλα σηκώθηκαν ψηλά και έπεσαν στους γύρω δρόμους. Σύννεφα σκόνης σκέπασαν τον ορίζοντα. Οι εκτονώσεις προκάλεσαν μετατοπίσεις του αέρα οι οποίες ξεχαρβάλωσαν πόρτες και παράθυρα και τίναξαν τους ανθρώπους σαν να ήταν άχυρα.
Αποτέλεσμα εκτός των μεγάλων υλικών ζημιών. 112 νεκροί και 432 τραυματίες.
ΙΙ Χανκόου 1938 Αεροναυτική επιχείρηση (Αερομαχία)
Κτά τα μέσα του 1937 οι Ιαπωνικές μιλιταριστικές στρατιές είχαν ήδη κατακτήσει τη Σαγκάη, το Νανικίν και την Καντώνα διαπράττοντας κάθε λογής αγριότητες και κτηνωδίες. Η Αυτοκρατορία του Ανατέλλοντος Ηλίου με έναν ακραίο τυφλό φανατισμό επιτέθηκε εναντίον της Κίνας, με σκοπό να την συνθλίψει, να την ισοπεδώσει και να αναλάβει εκείνη τη συγκρότηση μιας μεγάλης πανίσχυρης Ασίας.
Οι Ιάπωνες ήταν εξαιρετικοί αεροπόροι, είχαν τέλεια αεροπλάνα, και ενεργούσαν επιθέσεις εναντίον μεγάλων αστικών κέντρων. Οι διαταγές που είχαν όριζαν ότι όφειλαν να σκοτώσουν όσο το δυνατόν περισσότερους αμάχους. Ήθελαν με την τακτική αυτή να κάμψουν ακόμα πιο πολύ το ηθικό του Κινέζικου λαού. Η Κίνα την εποχή εκείνη ήταν ένας κατάκοιτος γίγαντας. Η αεροπορία της ήταν ασήμαντη. Δεν μπορούσε να αμυνθεί. Δεν είχε καταδιωκτικά, γι’ αυτό και οι Γιαπωνέζοι έκαναν τις επιδρομές τους ανενόχλητοι χωρίς να συνοδεύονται από μαχητικά αεροπλάνα. Τι είχαν να φοβηθούν; Οι Κινέζοι ήταν ένα τίποτα.
Όμως μια ωραία ημέρα, συγκεκριμένα στις 10 Απριλίου 19,8, περίμενε τους Γιαπωνέζους επιδρομές μια τεράστια έκπληξη. Από δύο αεροδρόμια του Νανκίν απογειώθηκαν σαράντα «Μιτσουμπίσι KL-21» δικινητήρια κατάφορτα με βόμβες των 100, 200 και 500 χιλογράμμων. Προορισμός το Χανκόπου (μεγάλο οικιστικό συγκρότημα της Κίνας. Στην αρχή όλα πήγαιναν καλά για τους Γιαπωνέζους, όμως μετά έκπληκτοι παρατήρησαν απέναντί τους πενήντα καταδιωκτικά «Ράτα» σοβιετικής κατασκευής, που είχαν παραχωρηθεί με άκρα μυστικότητα από τον Στάλιν στους Κινέζους.
Έντρομοι οι Γιαπωνέζοι άδειασαν στα χωράφια τις βόμβες τους για να γίνουν ελαφρότεροι και ετράπησαν σε φυγή. Μα οι Κινέζοι τους πρόφτασαν και τα «Μιτσουμπίσι» έγιναν κομμάτια. Οι δεξαμενές εξερράγησαν και οι άτρακτοι μετεβλήθησαν σε φρικτές λαμπάδες. Μέσα σε τέσσερα περίπου λεπτά τριανταέξι βομβαρδιστικά καταστράφηκαν. Τέσσερα μόνο γιαπωνέζικα σώθηκαν. Αυτά τα άφησαν επίτηδες οι Κινέζοι για να επιστρέψουν στο Νανκίν και να υπάρξουν μάρτυρες του συμβάντος.
ΙΙΙ. Κόβεντρυ 1940
Ο Αρχηγόςτης Γερμανικής Αεροπορίας Στρατάρχης Γκαίρινγκ αποφάσισε να επιτεθεί εναντίον της πόλεως αυτής για να καταφέρει ένα σκληρό πλήγμα κατά της βρετανικής πολεμικής οικονομίας. Το Κόβεντρυ κάπου τριάντα χιλιόμετρα ανατολικά του Μπίρμιγκαμ ήταν μια πόλη μέτρια μεν σε μέγεθος αλλά με ισχυρότατη βιομηχανική συγκέντρωση.
Ο Γκαίρινγκ διατυμπάνιζε και στοιχημάτιζε ότι θα έσβηνε την πόλη από το χάρτη, γι’ αυτό και εφάρμοσε μια νέα τακτική (τεχνική), τα αποτελέσματα της οποίας υπήρξαν πράγματι εκπληκτικά. Στις 14 Νοεμβρίου 1940 όπως η ιστορική ειδησεογραφία αναφέρει, από τριάντα περίπου αεροδρόμια της Γαλλίας, του Βελγίου και της Ολλανδίας, πεντακόσια με πεντακόσια πενήντα αεροπλάνα τύπου «Χάιντελ» ανυψώθηκαν για να ενεργήσουν μαζική επιχείρηση στο Κόβεντρυ.
Στην αρχή εξαπέλυσαν εμπρηστικές βόμβες εναντίον των κυριότερων στόχων της πόλεως. Δημιουργήθηκαν τεράστιες πυρκαγιές. Οι πυρκαγιές οδήγησαν τον μεγάλο όγκο των βομβαρδιστικών στα σημεία εκείνα που έπρεπε να πληγούν περισσότερο. Οι βόμβες άρχισαν να πέφτουν σαν βροχή. Αυτή ήταν η πρώτη επίθεση. Το Κόβεντρυ είχε ήδη πληγεί σοβαρότατα. Η πρώτη επίθεση άρχισε στις 21.32 και κράτησε μία ώρα.
Η δεύτερη επίθεση (το δεύτερο κύμα) των «Χάιντελ», έφτασε λίγο μετά τα μεσάνυχτα και πραγματοποίησε επίθεση με εκρηκτικές βόμβες στους φλεγόμενους γι’ αυτό ευδιάκριτους στόχους. Το τρίτο κύμα έφτασε μία ώρα περίπου αργότερα. Το τέταρτο κύμα συμπλήρωσε τον όλεθρο με εναλλασσόμενες ρίψεις εκρηκτικών εμπρηστικών βομβών.
Η αυγή έδειξε ένα σεληνιακό τοπίο, αποτεφρωμένο. Κατά τα φαινόμενα το Κόβεντρυ δεν υπήρχε πλέον. Είχαν φονευθεί 280 πολίτες.
IV. Κολωνία 1942
Ο Σερ Άρθρουρ Χάρρις ο νέος επικεφαλής της Διοικήσεως βομβαρδιστικών της Μεγάλης Βρετανίας πίστευε πως για να εξασφαλιστεί η νίκη στον πόλεμο κατά του Γ΄ Ράιχ, έπρεπε α) να καταστραφούν και έτσι να αποδιοργανωθούν τελείως μα τελείως όλα τα συγκοινωνιακά δίκτυα των Γερμανών και β) στη μετατροπή κάθε πόλεως σε έρημο. Για να επιτευχθούν όμως αυτοί οι στόχοι έπρεπε να αναλάβουν δράση τα βομβαρδιστικά αεροπλάνα – το μόνο όπως έλεγε «ολοκληρωτικό όπλο».
Έτσι ο πολύς Σερ Χάρρις απεφάσισε να δοκιμάσει στην πράξη την εφαρμογή των νέων θεωριών του η άτυχη Κολωνία. Πράγματι, στις 31 Μαΐου του 1942, μεταξύ της ώρας 0.30 ΄ και 2.00΄ το πρωί, η «Επιχείρηση Χιλιετηρίς» αρχίζει. Ονομάστηκε έτσι διότι ο Σερ Χάρρις για να πραγματοποιήσει την επίθεση εναντίον της Κολωνίας έπρεπε να χρησιμοποιήσει απαραιτήτως 1000 αεροπλάνα. Τελικά χρησιμοποίησε 1047 καταδιωκτικά τα οποία επιτέθηκαν με τέτοια σφοδρότητα, πυκνότητα και ευστοχία εναντίον των πυκνοκατοικημένων συνοικιών της άτυχης πόλεως του Ρήνου, ώστε η επιτυχία υπήρξε άνευ προηγουμένου. Σαράντα λεπτά μετά την έκρηξη της πρώτης βόμβας, έπαυσε ουσιαστικά να υπάρχει κάθε υπηρεσία παθητικής αεράμυνας και στον τελικό απολογισμό προσμετρώνται 106 εργοστάσια που μεταβλήθηκαν σε ερείπια και η πόλις έγινε αγνώριστη.
Ο βομβαρδισμός κράτησε μιάμιση ώρα μόνο, αλλά τα ερείπια εκάπνιζαν επί πέντε ημέρες. Η επιχείρηση αυτή της ΡΑΦ θεωρείται ως η αρχή του τέλους της Ναζιστικής Γερμανίας
V. Αμβούργο 1943
Επιχείρηση «Γόμορα» ονομάστηκε η σειρά των αλλεπάλληλων φικαλέων επιδρομών εναντίον του Αμβούργου, γιατί ήταν μια καταστροφή σαν εκείνη της βιβλικής πόλεως.
Η ΡΑΦ εφόρμησε εναντίον της μαρτυρικής πόλεως συνολικά έξι φορές. στις 24, 25, 29 και 30 Ιουλίου και στις 2 και 3 Αυγούστου του 1943. ο πολύς Σερ Άρθουρ Χάρρις αρίστευσε. Αυτό που ήθελε, να εξαφανίσει δηλαδή από το πρόσωπο της γης τις γερμανικές βιομηχανικές πόλεις το κατόρθωσε. Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό. Δημιούργησε πρωτοφανή λαίλαπα πυρός, που κανείς ανθρώπινος νους δεν μπορούσε να αναμένει. Η πόλις έδινε την εντύπως ότι φωτιά από τον ουρανό (ότι πυρ εξ ουρανού εκπορευόμενο), κατάκαιγε την πόλη.
Το Αμβούργο δέχτηκε συνολικά 9000 τόννους βομβών και θρήνησε περίπου 55000 νεκρούς.
Ο συντονισμός των ρίψεων των πάσης φύσεως βομβών, εμπρηστικών βομβών, βομβυλίων κ.λπ. ήταν απόλυτος. Οι βομβαρδισμοί της ΡΑΦ επέφεραν συμφορές που θυμίζουν περιγραφές της αποκαλύψεως.
VI. Δρέσδη 1945
Μετά το Αμβούργο, την ολοκληρωτική συντριβή και εξουθένωση περίμενε την Δρέσδη, όταν πια ο πόλεμος βρισκόταν κοντά στο τέλος του. Η σαξονική αυτή πόλις που είχαν αποφασίσει να μεταβάλλουν σε ολοκαύτωμα οι Αγγλοσάξωνες ήταν κατάμεστη από πρόσφυγες οι οποίοι είχαν διπλασιάσει τον πληθυσμό της από 600 χιλιάδες σε 1200 χιλιάδες περίπου. Ο Σερ Αρθουρ Χάρρις ισχυρίστηκε πως αν αυτή η πόλις καταστρέφονταν, θα δημιουργούσε τέτοιο χάος στις συγκοινωνιακές γραμμές με τα πανικόβλητα πλήθη των προσφύγων, ώστε ασφαλώς θα επηρεάζετο η ευελιξία των μαχόμενων μονάδων του γερμανικού στρατού.
Έτσι ο βομβαρδισμός της Δρέσδης ορίστηκε για τη νύχτα της 13 προς 14 Φεβρουαρίου 1945
Το σχέδιο προέβλεπε δύο φάσεις. Στην πρώτη τα σκάφη που προηγούνταν (οι πρόσκοπου όπως ελέγονταν) διέθεταν τεχνική επισημάνσεως του στόχου με μεγάλη ακρίβεια. Οι στόχοι αυτοί δεχόταν συγκεντρωτικές ρίψεις ειδικών εμπρηστικών βομβών και στη συνέχεια έρχονταν κατά κύματα τα σμήνη που εξαπέλυαν τις βόμβες τους. Έτσι στο τέλος της επιδρομικής φάσεως, ο στόχος είχε στην κυριολεξία ισοπεδωθεί ως το τελευταίο κτίσμα του.
Έτσι και έγινε. Στην πρώτη φάση έλαβαν μέρος 527 συνολικά αεροπλάνα, προηγήθηκαν 8 αεροπλάνα – πρόσκοποι, συν δύο σμήν «Λανκαστέρ» τα οποία φώτισαν την πόλη με βεγγαλικά. Αμέσως μετά 320 αεροπλάνα τύπου «Χάλιφαξ» επετέθηκαν κατά των εργοστασίων συνθετικής βενζίνης. Από την στιγμή εκείνη η Δρέσδη ήταν καταδικασμένη.
Η δεύτερη φάση έγινε από 529 αεροπλάνα τύπου «Λάνκαστερ». Η φάση διήρκησε 24 λεπτά. Έλαβαν επίσης μέρος και 311 «ιπτάμενα φρούρια» που έριξαν άλλους 699 τόννους βομβών. Η Δρέσδη ξεψυχουσε.
Πόσοι υπήρξαν οι νεκροί; Κανείς δεν γνωρίζει. Μερικοί λένε 135.000 και άλλοι λένε 300.000.
Ένα είναι βέβαιο. Δεν είχαν απομείνει στην Δρέσδη αρκετοί ζωντανοί για να θάψουν τους πεθαμένους
VII. Χιροσίμα – Ναγκασάκι
Εδώ δεν έχουμε συνεχόμενους αεροπορικούς βομβαρδισμούς από 1000 ή 2000 ή και περισσότερα αεροπλάνα, που ρίχνουν χιλιάδες βόμβες και βομβύδια, που έρχονται και ξανάρχονται και ούτω καθ’ εξής. Εδώ έχουμε κάτι το ασύλληπτο, το τερατώδες, το μοναδικό. Εδώ έχουμε την διάσπαση του ατόμου. Εδώ έχουμε την ατομική βόμβα.
Με την ρίψη της ατομικής βόμβας στην Χιροσίμα πρώτα (6 Αυγούστου 1945 ημέρα Δευτέρα) και στο Ναγκασάκι μετά (9 Αυγούστου 1945 11 και 1΄) εισερχόμαστε στην λεγόμενη ατομική εποχή. E=mc2, όπως είπε ο Αινστάιν. Και τι σημαίνει αυτό: Κάποιος ειδικός το προσδιόρισε κάπως έτσι: «Η καθαρή διάλυση της ύλης, μέσα στο ψυχεδελικό παραλήρημα ενός εξωγαλαξιακού κόσμου». Πρακτικά τι σημαίνει: Ας παρακολουθήσουμε τα γεγονότα:
Μόλις το αεροπλάνο «Enola Gay» αποδεσμεύει την βόμβα «Λιτλ Μπόυ» που ζυγίζει τεσσεράμισι περίπου τόνους από τα ατσάλινα δάχτυλα τεσσάρων πανίσχυρων λαβίδων που την συγκρατούσαν και την ρίχνει στο κενό με στόχο την Χιροσίμα, στρέφεται προς τα οπίσω και φεύγει με ιλιγγιώδη ταχύτητα προς την Ιβοζίμα για να αποφύγει τα θανατηφόρα αέρια και την τρομερή θερμότητα που θα δημιουργηθεί. Όταν η βόμβα σκάει στο έδαφος της Χιροσίμα στη στιγμή διαλύεται και ένας νέος τεχνητός ήλιος που δημιούργησε ο άνθρωπος ανάβει πάνω στη γη.
Ταυτόχρονα μια τρομερή έκλυση θερμότητας πέντε χιλιάδες φορές πιο έντονη από την συνηθισμένη φλόγα, μια φλόγα της αποκάλυψης εμφανίζεται στην δύστυχη Χιροσίμα. Η φλόγα αυτή απλώνεται ως τα όρια των περιφερειακών συνοικιών και μοιάζει σαν κυκλώπεια πυρακτωμένη σφαίρα. Στην πρώτη κιόλας στιγμή, στο κλάσμα του δευτερολέπτου 30.000 άτομα παύουν να υπάρχουν. Τα κύτταρά τους, οι μοριακές τους δομές εξαφανίζονται. Κανένα αίσθημα πόνου. Τίποτα. Ό,τι οργανικό υπάρχει στη Χιροσίμα και ευρίσκεται σε ακτίνα χιλίων μέτρων από το επίκεντρο της πρόσκρουσης της ατομοβόμβας εξατμίζεται, εξαερώνεται στη στιγμή και απομένουν τα αποτυπώματα των σκιών τους.
Αυτοί που εξαερώθηκαν ζωντανοί είναι οι πιο τυχεροί. Γιατί υπάρχουν και άνθρωποι που πεθαίνουν όχι αμέσως όπως οι άνθρωποι σκιές, αλλά αργοπεθαίνουν μέσα σε πέντε λεπτά το πολύ. Αυτοί είναι οι άνθρωποι μυρμήγκια οι οποίοι υποφέρουν για λίγο. Αυτοί υπολογίζονται σε 60.000 περίπου.
Στη συνέχεια μια τρομερή ανεμοθύελλα που συνοδεύεται από μια πυρακτωμένη απαίσια φλόγα που είναι φορτωμένη θανατηφόρα ραδιενεργά μόρια «τις ακτίνες γάμα» κάνει τους ανθρώπους κάρβουνα. Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 40.000 άνθρωποι της Χιροσίμα γίνονται άνθρωποι-κάρβουνα, άνθρωποι-μούμιες κλπ.
Η πίεση και η θερμότητα έχουν ερημώσει 12 τετραγωνικά χιλιόμετρα της κατοικημένης περιοχής της Χιροσίμα. Τρελοί από φόβο δεκάδες χιλιάδες φαντάσματα με ακαθόριστα ανθρώπινα χαρακτηριστικά, με φρικτές πληγές, τρέχουν χωρίς να ξέρουν τι είναι αυτό που τους βρήκε, για να γλυτώσουν από την πυρηνική λαίλαπα. Ότι έγινε στη Χιροσίμα ξεπερνά και την πιο τερατώδη ανθρώπινη φαντασία.
Τα ίδια επαναλήφθηκαν και στις 9 Αυγούστου 1945 στο Ναγκασάκι
Φοβερά ντοκουμέντα: (Ρεπορτάζ από ρεπόρτερ, δημοσιογράφους κλπ)
– Η Χιροσίμα χαροπαλεύει μέσα στους σπασμούς μιας αφάνταστης αγωνίας
– Ο αριθμός των νεκρών είναι απίθανος, εκατό χιλιάδες, διακόσιες χιλιάδες…
– Πεθαίνουν σαν μύγες, με τις σάρκες τους διαλυμένες
– Έμειναν όρθια 3 νοσοκομεία από τα 47
– Πέθαναν τα δύο τρίτα από τους πυροσβέστες
– Όσοι επιζήσανε είναι σωριασμένοι κατάχαμα σαν να τους χτύπησε πανούκλα και πολλοί έχουν την όψη τεράτων…
– Φρικτά τέρατα τριγυρνούν παραληρώντας ανάμεσα στα ερείπια.
– Αντικείμενα και ζώα μεταμορφώνονται σε απολιθώματα
– Δεκάδες δυστυχισμένοι που τους είχε πέσει το δέρμα ουρλιάζουν φρικτά
– «Το μανιτάρι; Ήταν οι ψυχές των νεκρών μας που ανέβαιναν στον ουρανό.
Και μια τρομερή, φρικτή διαπίστωση:
… Η ατομική λέπρα… εξακολουθεί να σκοτώνει.
