Μια συζήτηση για την τεχνητή νοημοσύνη την εξέλιξη της επιστήμης των υπολογιστών και των συστημάτων και εν τέλει για το μέλλον της ανθρωπότητας με έναν από τους διαπρεπέστερους επιστήμονες της Πληροφορικής στον κόσμο, τον κ. Ιωσήφ Σηφάκη ρίχνει φως στην ίδια την ανθρώπινη υπόσταση του είδους μας και πως θα συμβιώσει με τον τεχνικό πολιτισμό.
Υπό αυτή την έννοια η συνέντευξη που παραχώρησε στο Ράδιο Κρήτη και στη εκπομπή του Λευτέρη Βαρδάκη, μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες διεθνώς στον τομέα της Πληροφορικής και αναγνωρισμένος για τις πρωτοποριακές εργασίες του στον τομέα της σχεδίασης και επαλήθευσης πληροφορικών συστημάτων, ο κ. Σηφάκης, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς ανοίγει παράθυρο για το μέλλον.
Τα θετικά και αρνητικά της τεχνητής νοημοσύνης
Ο κ. Σηφάκης επεσήμανε τα θετικά και αρνητικά της τεχνητής νοημοσύνης όπως η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγή, τις πανδημίες, οικολογικές καταστροφές κ.α.
Από την άλλη υπάρχουν και πολλοί κίνδυνοι όπως η αύξηση της ανεργίας καθώς οι μηχανές ίσως αντικαταστήσουν μεγάλο μέρος της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Ο καθηγητής έφερε ως παράδειγμα την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου που δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα στα φυσικά καταστήματα και έχει επιφέρει προβλήματα επιβίωσης της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας.
“Η πολυπλοκότητα των συστημάτων θα ξεπεράσει κάθε δυνατότητα ορθολογιστικής κατανόησης και πρόβλεψης της συμπεριφοράς τους. Ο τεχνικός πολιτισμός στηρίχθηκε στην επιστημονική γνώση με βάση την οποία μπορούμε να εγγυηθούμε κατά τρόπο απόλυτα διαφανή και σε μεγάλο βαθμό την ασφάλεια των τεχνουργημάτων που κατασκευάζουμε. Ομως η Τεχνητή Νοημοσύνη παράγει εμπειρική γνώση της οποίας δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε την εγκυρότητα. Επιπλέον, η συγκεντρωτική διαχείρισή της από πολυεθνικές εταιρείες που δρουν σχεδόν ανεξέλεγκτα ενέχει προφανείς κινδύνους” επεσήμανε ο κ. Σηφάκης.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη εξελίσσεται, σύμφωνα με τον κ. Σηφάκη σε διάφορες φάσεις.
Η ειδική Τεχνητή Νοημοσύνη προσπαθεί να επιλύσει πολύπλοκα αλλά καλώς ορισμένα προβλήματα όπως να παίξεις σκάκι ή να αναγνωρίσεις αντικείμενα. Η γενική νοημοσύνη επιδιώκει να αντικαταστήσει τον άνθρωπο στη διεκπεραίωση δράσεων που ενέχουν τη διαχείριση πολλαπλών στόχων. Αυτό απαιτεί τη συνδυασμένη λύση προβλημάτων που επιλύουν η ειδική Τεχνητή Νοημοσύνη και οι συμβατικοί υπολογιστές.
Αυτόνομο σύστημα οδήγησης
Για παράδειγμα, στα αυτόνομα αυτοκίνητα η ειδική Τεχνητή Νοημοσύνη επιτρέπει τη λύση προβλημάτων όπως η αναγνώριση εικόνας και η αποφυγή εμποδίων. Tο αυτόνομο σύστημα οδήγησης πάνω στο οποίο δουλεύει τώρα ο κ.Σηφάκης πρέπει να συνδυάζει λύσεις πολλών τέτοιων προβλημάτων για να διαχειριστεί ασφαλώς απρόβλεπτες καταστάσεις και να πλησιάσει τις ανθρώπινες ικανότητες.
Παράλληλα βλέπει και κινδύνους για τους οποίους επιβάλλεται να ληφθούν επειγόντως μέτρα. Ο πρώτος αφορά τις ατομικές ελευθερίες. Προέρχεται από συστήματα που παραβιάζουν την ιδιωτικότητά μας και χρησιμοποιούν προσωπικά μας δεδομένα χωρίς τη σαφή συναίνεσή μας.
Ο δεύτερος κίνδυνος είναι η ανεξέλεγκτη χρήση αυτονόμων συστημάτων που διεκπεραιώνουν κρίσιμες διαδικασίες όπου διακυβεύονται η ανθρώπινη και περιβαλλοντολογική ασφάλεια.
Τεχνολογία και νέα οπλικά συστήματα
Και στα οπλικά συστήματα όπως υπάρχουν τεράστιες εξελίξεις αναφορικά με την αυτοματοποίηση συστημάτων.
Εκτός από τη γενικευμένη χρήση drones λέει ο κ. Σηφάκης, το παράδειγμα που συζητείται και δικαίως είναι η χρήση «killer robots», ρομπότ που δρουν αυτόνομα σε πεδία μάχης. Διότι τα ρομπότ δεν έχουν συναισθήματα και αναστολές που έχει ένας στρατιώτης ακόμη και στη πιο σκληρή μάχη. Επιπλέον, ορισμένοι θεωρούν ότι καθιστούν πιο ανεκτό το «κόστος» των πολέμων σε ανθρώπινες ζωές – τουλάχιστον γι’ αυτόν που τα χρησιμοποιεί.
Για επιτυχή συνεργασία του ανθρώπου με τις μηχανές χρειάζεται συνεχής ανταλλαγή πληροφοριών και συνέργεια προς το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Πρόκειται για ένα τεχνικά δύσκολο και εξαιρετικά ενδιαφέρον πρόβλημα. Για παράδειγμα, αναφέρει ο καθηγητής στην «επιτηρουμένη αυτονομία», ένα σύστημα οδηγεί το αυτοκίνητο συνεργαζόμενο με τον οδηγό του σε δύο περιπτώσεις.
Εάν ο οδηγός διαπιστώσει ότι υπάρχει κάποιος άμεσος κίνδυνος ατυχήματος, τότε παίρνει τον έλεγχο του αυτοκινήτου αποσυνδέοντας το σύστημα. Επίσης μπορεί το σύστημα να ζητήσει από τον οδηγό να πάρει τον έλεγχο διότι αδυνατεί να διαχειριστεί μια κατάσταση. Αυτού του είδους η συνεργασία κρίνεται επικίνδυνη. Πολλά ατυχήματα έγιναν επειδή η ένταση προσοχής του οδηγού μειώνεται όταν για μεγάλα χρονικά διαστήματα δεν έχει ενεργό ρόλο. Ετσι στις κρίσιμες καταστάσεις συνειδητοποιεί τον κίνδυνο πολύ αργά. Παρομοίως, όταν το σύστημα ζητήσει από τον οδηγό να επέμβει, πρέπει υπάρξουν τα κατάλληλα χρονικά περιθώρια για να κατανοήσει ο οδηγός το πρόβλημα και να αντιδράσει κατάλληλα.
Το μεγάλο στοίχημα σύμφωνα με τον κ. Σηφάκη είναι η επιτυχής συνεργασία στο μέλλον μεταξύ ανθρώπου και μηχανών με τεχνητή νοημοσύνη.
Η Κρήτη τιμά τον Ιωσήφ Σηφάκη
Ο κ. Σηφάκης αναγορεύτηκε σήμερα σε Επίτιμο Καθηγητή του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών της Σχολής Μηχανικών του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου ενώ την Τετάρτη 20 Ιουλίου θα τιμηθεί με το βραβείο “Νίκος Καζαντζάκης” του Δήμου Ηρακλείου.
Ποιος είναι ο Ιωσήφ Σηφάκης
Ο Ιωσήφ Σηφάκης είναι εκ των κορυφαίων επιστημόνων στον τομέα της Πληροφορικής σε παγκόσμιο επίπεδο. Το 2007 τιμήθηκε με το Βραβείο Τούρινγκ από κοινού με τον Έντμουντ Κλαρκ και τον Έρνεστ Άλλεν Έμερσον, για τις εργασίες τους στον έλεγχο μοντέλων, μία μέθοδο τυπικής επαλήθευσης υλικού ή λογισμικού υπολογιστών. Το Βραβείο Τούρινγκ θεωρείται ως το Νομπέλ της Πληροφορικής.
Γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης στις 26 Δεκέμβρη του 1946, σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και Πληροφορική στο Πανεπιστήμιο της Γκρενόμπλ με υποτροφία. Κατά την περίοδο των σπουδών του στη Γαλλία απέκτησε την γαλλική υπηκοότητα και έκτοτε ζει εκεί.
Εργάζεται για το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών και είναι ο ιδρυτής του εργαστηρίου Verimag στη Γκρενόμπλ. Επίσης είναι Διδάκτωρ Πληροφορικής του Πανεπιστημίου της Grenoble, Eπίτιμος Διδάκτωρ του Πολυτεχνείου της Λωζάνης και Eπίτιμος Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Πάτρας. Τον Μάρτιο του 2014 ανέλαβε πρόεδρος του νέου Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΣΕΤ) της χώρας μας.
Ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματά του είναι το εργαστήριο του Verimag, καθώς ανέπτυξε την υποκείμενη θεωρία και την τεχνολογία για το εργαλείο SCADE, που χρησιμοποιείται από την Airbus για το σχεδιασμό και την επικύρωση των κρίσιμων συστημάτων πραγματικού χρόνου και μάλιστα έχει γίνει πρότυπο για την παγκόσμια αεροναυπηγική.
Το Verimag έχει διαρκή και στρατηγική συνεργασία με την ST Microelectronics, τη France Telecom R & D και την Airbus, μέσω των οποίων έχουν πολλά αποτελέσματα σχετικά με την επικύρωση και τον έλεγχο.
Ο Ιωσήφ Σηφάκης είναι αναγνωρισμένος διεθνώς και για την πρωτοποριακή εργασία του στις δύο θεωρητικές και πρακτικές πτυχές της Προδιαγραφής και Επαλήθευσης Ταυτόχρονων Συστημάτων. Συνέβαλε στην ανάδειξη του μοντέλου ελέγχου, το οποίο χρησιμοποιείται ευρέως ως μέθοδος για τον έλεγχο των βιομηχανικών εφαρμογών. Οι τρέχουσες ερευνητικές του δραστηριότητες περιλαμβάνουν το σχεδιασμό, τη μοντελοποίηση και ανάλυση των συστημάτων πραγματικού χρόνου με έμφαση στις τακτικές κατασκευής.
Επιπροσθέτως, είναι ο Επιστημονικός Συντονιστής του Ευρωπαϊκού Δικτύου Αριστείας ARTIST2 για τα ενσωματωμένα συστήματα σχεδιασμού. Το δίκτυο αυτό αποτελείται από τις 35 κορυφαίες Ευρωπαικές ομάδες στον τομέα αυτό και σκοπός του είναι να παράγει πρωτοπόρα προϊόντα.
Είναι μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών, της Γαλλικής Ακαδημίας Τεχνολογιών και της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας.
Το γαλλικό κράτος του απένειμε τον τίτλο του Μεγάλου Αξιωματούχου Εθνικής Άξίας (Grand Officier de l’Ordre du Merite) και τον τίτλο του διοικητού της Λεγεώνας της Τιμής (Commandant de la Legion d’Honneur). To 2009, του απενεμήθη το Βραβείο του Ίδρύματος της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και την Δημοκρατία. Το 2012, του απενεμήθη το μετάλλιο Leonardo Da Vinci.