Γράφει ο Δρ. Γιάννης Θ. Πολυράκης
Γεωπόνος, συγγραφέας
1949…Τελειώματα του αδερφοφάγου εμφύλιου, ο δε πόλεμος είχε σταματήσει προ πολλού. Η αναστάτωση όμως ήταν διάχυτη στη χώρα ολάκερη, χωρίς να αποτελεί εξαίρεση και το μικρό και απομονωμένο βοσκοχώρι στις παρυφές της Μαδάρας των Δυτικών Σφακιών. Μα πιότερο αναστατωμένη ήταν η οικογένεια του μπάρμπα-Γιάννη –και δικαιολογημένα- καθώς, ο πρωτότοκος γιος ο Μιχάλης που είχε στρατευθεί στο μέτωπο της Αλβανίας στις αρχές του πολέμου, δεν είχε επιστρέψει ακόμη.
Τα άλλα παλικάρια του χωριού είχαν προ πολλού επιστρέψει, κάποιοι που είχαν πιαστεί αιχμάλωτοι και είχαν μεταφερθεί στα στρατόπεδα της Γερμανίας είχαν επίσης επιστρέψει. Και ο Μιχάλης; Γιατί δεν είχε επιστρέψει ακόμη; Τα άλλα παλικάρια του χωριού, δεν είχαν κάποια πληροφορία να δώσουν για την τύχη του. Η εντύπωση, διάχυτη στο χωριό, ήταν εύλογη: Κάπου, σε κάποιο πεδίο των μαχών θα είχε σκοτωθεί. Πίστη σιωπηρή σε όλο το χωριό. Σε όλο, πλην στη μάνα. Εκείνη, έλπιζε ότι ο Μιχάλης της θα επιστρέψει κάποια στιγμή. Με την πίστη αυτή άρχιζε και τέλειωνε τη μέρα της, την κάθε μέρα της, και στα όνειρά της έβλεπε τον ερχομό του παλικαριού της…
…Τις τελευταίες μέρες, η κατάσταση της υγείας του μπάρμπα-Γιάννη, όδευε από το κακό στο χειρότερο. Υπέργηρος, βασανισμένος για χρόνια στη βιοπάλη στον πέτρινο οικότοπό του, κρατιόταν “με τα δόντια” στη ζωή, με μοναδική επιθυμία να δει το γιο του τον Μιχάλη να επιστρέφει έστω και καθυστερημένα, όπως και ο ίδιος παλαιότερα από τους Βαλκανικούς Πολέμους επίστρεψε καθυστερημένα, φορτωμένος παράσημα και πολεμικούς σταυρούς. Κάπως έτσι φανταζόταν και τον ερχομό του παλικαριού του, και ήλπιζε…
Εκείνο το βράδυ, ο μπάρμπα-Γιάννης “βάρυνε”. Φαινόταν να μην έχει επαφή με το περιβάλλον και με τους γειτόνους και συγγενείς που είχαν συναχθεί στο σπίτι.
Στο προσκέφαλό του, ακοίμητη η γριά γυναίκα του, του έβρεχε το φλογισμένο από τον πυρετό μέτωπο με μουσκεμένες πετσέτες, σε μια προσπάθεια αναζωογόνησης του –εμφανώς πλέον- ετοιμοθάνατου.
Κάποια στιγμή, ο γέρος άρχισε ένα παραμιλητό με λόγια αρχικά μπερδεμένα και ακατάληπτα, που σιγά-σιγά άρχισαν να σχηματοποιούν καθαρές φράσεις.
Σε ένα δυνατό τίναγμα του κορμιού –σαν κάτι να τον ξάφνιασε- ακούστηκε να λέει:
-« Μιχάλη μου…γιε μου! Καλώς σε βρήκα παλικάρι μου…Καλώς σε βρήκα!…»
Και αμέσως έπεσε πάλι σε ένα ακατάληπτο βερμπαλισμό που γρήγορα μετατράπηκε σε ρόγχο συνεχή και αδιάλειπτο, σημάδι ότι πάσχιζε η ψυχή να αποδεσμευτεί οριστικά από το ταλαιπωρημένο σαρκίο του γέρου.
Και η γριά γυναίκα του, η Μάνα, σαν άκουσε τα λόγια του άντρα της που για εκείνη μα και για τους άλλους παρευρισκόμενους ήταν μια σαφής απόδειξη ότι ο Μιχάλης ήταν νεκρός και η ψυχή του συναντιόταν με την ψυχή του πατέρα, ακούστηκε να λέει μέσα στους λυγμούς της που τάραζαν το κυρτωμένο κορμί της:
– «Το Μιχάλη μου βλέπει ο γέρος μου…ο Μιχάλης μου τον υποδέχεται, κι εγώ η άτυχη, τον περιμένω ακόμη να γυρίσει!…Αλίμονό μου!»
Βγήκε από το σπίτι, κάθισε στο πεζούλι της πλατειάς αυλής και κίνησε μοιρολόι σπαρακτικό για τον χαμένο γιο, με λόγια που για χρόνια έθαβε στο υποσυνείδητο χωρίς να τα ξεστομίζει, μα έφτασε η στιγμή να βγουν στο συνειδητό, να γίνουν οδύνη και σπαραγμός, καθώς, η σαφής επιθανάτια μαρτυρία του άντρα της, έσβηνε και την τελευταία σπίθα ελπίδας που φώλιαζε για χρόνια στη σκέψη της.
Τις ίδιες στιγμές, ο μπάρμπα-Γιάννης ξεψυχούσε, και ποιος ξέρει; Ίσως η ψυχή του να σφιχταγκαλιάστηκε με την ψυχή του χαμένου γιου που τον υποδεχόταν, σε αιώνιο συντρόφευμα στο επέκεινα…