Και όμως. Οι λουόμενοι στις ελληνικές θάλασσες έχουν βρεθεί αρκετές φορές αντιμέτωποι με τα …σαγόνια του καρχαρία.
Μπορεί κάθε του εμφάνιση να γίνεται είδηση – όπως συνέβη μόλις δύο ημέρες πριν όταν εμφανίστηκαν καρχαρίες τόσο στην Αμάρυνθο στην Εύβοια όσο και στην Πελοπόννησο στην Κινέτα.
Ωστόσο, όπως λένε ερευνητές και βιολόγοι, είδη καρχαριών υπάρχουν στο Αιγαίο από αρχαιοτάτων χρόνων, κολυμπούν ανάμεσά μας και μάλιστα θεωρούν τα ελληνικά νερά σπίτι τους.
Ο φόβος μας για τους καρχαρίες είναι αρχέγονος. Δεν είναι άλλωστε και πολλά τα θηρία που μας …τρώνε: Οι πολικές αρκούδες, οι τίγρεις, οι κροκόδειλοι, περιστασιακά τα λιοντάρια. Αλλά οι καρχαρίες προκαλούν μεγαλύτερο φόβο απ’ όλα, ίσως γιατί εμφανίζονται μυστηριωδώς από τα άγνωστα βάθη.
Και λευκός καρχαρίας
Στα πελάγη μας έχει εμφανιστεί ακόμα και ο μεγάλος και ιδιαίτερα επιθετικός λευκός καρχαρίας. Εχει εμφανιστεί τρεις φορές.
Θεωρούνται πάντως ελάχιστες αν αναλογιστεί κανείς τα χιλιάδες χιλιόμετρα παραλιών και τα εκατομμύρια των λουόμενων κάθε χρόνο στη χώρα μας.
«Πολλά είδη καρχαρία ή και σαλάχια καταλήγουν να διακινούνται ως γαλέος στην ψαραγορά. Άρα, δεν μπορούμε να έχουμε καμία ιδέα για τον αριθμό των καρχαριών που εξοντώνονται, πόσο σοβαρά είναι τα πράγματα για τα εγχώρια αποθέματά τους…», επισημαίνει το Ινστιτούτο Θαλάσσιας και Περιβαλλοντικής Έρευνας Αιγαίου «Αρχιπέλαγος».
Καρχαρίες είχαν εμφανιστεί ακόμα και στα νερά της Αττικής. Στη δεκαετία του ’80 τουλάχιστον δύο φορές σκάφος του Λιμενικού κυνήγησε καρχαρία ρίχνοντας ακόμη και βολές με πολυβόλο εναντίον του ανοιχτά του Μαραθώνα.
Στο Κρητικό πέλαγος
Ένα αρχέγονο είδος γκρι καρχαριών είναι ο απόλυτος άρχοντας του βυθού, στο Κρητικό πέλαγος. Το διαπίστωσαν πριν από λίγα χρόνια οι Έλληνες επιστήμονες που έψαχναν να βρουν «τι μικροργανισμοί μπορεί να ζουν εκει κάτω».
Ήξεραν για κάποια είδη αμοιβάδας, πολύ μικρές γαρίδες ή καβουράκια. Ηρθαν τότε αντιμέτωποι με την… πραγματικότητα.
Ο HEXANCHUS griseus είναι ένα είδος γκρι καρχαρία, που χρόνια και χρόνια τώρα στριφογυρίζει στα ερεβώδη βάθη του Κρητικού πελάγους. Και καταβροχθίζει για μεσημεριανό κάθε νεκρό καλαμάρι που βουλιάζει σιγά σιγά προς τα 2.000 μέτρα.
Οι παλαιότερες θεωρίες, που χρονολογούνται ακόμη και από τις αρχές του αιώνα μας, υποστήριζαν πως σε βάθη μεγαλύτερα των 500 μέτρων ήταν σπάνιο να υπάρχει πλούσια ζωή.
Οι επιστήμονες όμως ήταν σε θέση να γνωρίζουν πως το μόνο που θα επιζούσε τόσο βαθιά, δεν θα ήταν τίποτα άλλο παρά κάποιοι μακροπανιδικοί οργανισμοί, σε μικρές ποσότητες.
Το Ινστιτούτο της Κρήτης μαζί με το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών και τα Πανεπιστήμια Αθηνών και Κρήτης μελετούν το Αιγαίο στο πλαίσιο ερευνητικών ευρωπαϊκών προγραμμάτων.
Σε ένα τμήμα της έρευνας κινηματογραφήθηκε και φωτογραφήθηκε ο πληθυσμός των γκρι καρχαριών.
Οι γκρί καρχαρίες, σαν και αυτούς που εντοπίστηκαν στα βάθη του Κρητικού Πελάγους, δεν επιτίθενται στον άνθρωπο. Τον περισσότερο καιρό βρίσκονται εκατοντάδες μέτρα κάτω από τη θάλασσα.
Η τροφή τους είναι συνήθως νεκρά καλαμάρια και ψάρια. Αλλά και γενικά οι νεκροί οργανισμοί που κατακάθονται στον βυθό και που η οσμή τους προσκαλεί τους καρχαρίες. Το… διαιτολόγιό τους συμπληρώνουν όμως και οι ποσότητες του πλαγκτόν και του ιχθυοπλαγκτόν.
Οι συγκεκριμένοι γκρι καρχαρίες θεωρούνται αρχέγονο είδος. «Υπάρχουν στον πλανήτη εδώ και εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια. Ενδεχομένως και πριν από την εμφάνιση του ανθρώπου στη Γη.
Το χαρακτηριστικό που τους διαφοροποιεί από τους άλλους «συναδέλφους» τους είναι οι έξι βραγχιακές σχισμές. Τα περισσότερα είδη καρχαριών, τα πιο… σύγχρονα δηλαδή, έχουν πέντε βραγχιακές σχισμές, ενώ ένα άλλο είδος, το οποίο θεωρείται επίσης αρχέγονο, έχει επτά σχισμές και ονομάζεται Heptranchias perlo. Στις θάλασσές μας δεν έχει αλιευθεί κάποιος καρχαρίας από το τελευταίο αυτό είδος. Παρά μόνο πριν από 35 χρόνια, στη θαλάσσια περιοχή ανοικτά της Κύπρου.
Οι σημαντικότερες επιθέσεις στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα μετράμε πέντε νεκρούς και δύο τραυματίες από επιθέσεις καρχαριών. Οι επιθέσεις που έχουν σημειωθεί στην Ελλάδα ως τώρα είναι οι εξής:
1951 Κέρκυρα
Μον Ρεπό. Λευκός Καρχαρίας επιτέθηκε και σκότωσε 16χρονη κολυμβήτρια, τραυματίζοντας τον 17χρονο φίλο της
1956 Κέρκυρα
Άγνωστο είδος καρχαρία επιτέθηκε και σκότωσε 15χρονη
1963 Τρίκερι Παγασιτικού
Μεγάλος λευκός επιτέθηκε σε γυναίκα την ώρα που κολυμπούσε και τη σκότωσε.
1965 Θεσσαλία
Άγνωστο είδος καρχαρία επιτέθηκε σε άνδρα, τον τραυμάτησε σοβαρά, με αποτέλεσμα ο άνδρας να εκπνεύσει λίγο αργότερα.
1980 Κως
Λευκός καρχαρίας επιτέθηκε σε άνδρα την ώρα που έκανε σέρφινγκ. Ευτυχώς ο άνδρας επέζησε.
1981 Βόλος
Άγνωστο είδος καρχαρία επιτέθηκε σε άνδρα τραυματίζοντάς τον ευτυχώς ελαφρά.
Τι κάνουμε εάν βρεθούμε αντιμέτωποι
Οι επιστήμονες τονίζουν ότι ο καρχαρίας είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος στην περιοχή του ρύγχους, και εάν κάποιος έχει τα κότσια θα μπορούσε να τον χτυπήσει εκεί για να το αποτρέψει.