Του Κώστα Βαξεβάνη
Ένα από τα τεχνάσματα της προπαγάνδας ή έστω της επικοινωνίας (για να μην αφήνουμε εκτός δουλειάς μερικές χιλιάδες απασχολούμενους με αυτό το είδος της τέχνης) είναι να λες μιαν αλήθεια και αφού γίνεις πιστευτός, να χτίζεις πάνω της μερικά ψέματα.
Απευθύνεσαι στην απλή λογική, στο κοινά αντιληπτό, για να κάνεις αποδεκτά πράγματα που δεν είναι ούτε λογικά, ούτε αληθινά. Ο πιο αποδοτικός τρόπος συνήθως είναι να ξεκινάς από μια αλήθεια, τις περισσότερες φορές αυταπόδεικτη, να καταλήγεις σε μια άλλη, και μεταξύ των δύο αληθειών να βάζεις όσα ψέματα είναι αναγκαία. Να κάνεις όσα “πηδήματα” λογικής θέλεις. Έτσι το ψέμα κρύβεται καλά μέσα σε αλήθειες που δεν μπορούν να αμφισβητηθούν και έτσι το σύνολο γίνεται αντιληπτό ως μια ενιαία και αναμφισβήτητη αλήθεια.
Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται συχνά στην διαφήμιση. Λένε για παράδειγμα πως τα ανθρώπινα μαλλιά αποτελούνται από κερατίνη. Λένε επίσης πως το τάδε σαμπουάν, περιέχει κερατίνη. Μεταξύ αυτών των δύο αληθειών, αληθοποιούν το ψέμα. Πως δηλαδή το σαμπουάν με κερατίνη κάνει καλό στα μαλλιά επειδή και αυτά περιέχουν κερατίνη. Είναι σαν να λέμε πως αφού ο άνθρωπος αποτελείται κατά 70% από νερό, αν ζει βυθισμένος σε μια μπανιέρα, αυτό θα είναι ευεργετικό.
Στη δημοσιογραφία η οποία έχει τη λειτουργία της προπαγάνδας, το σύστημα λειτουργεί διαφορετικά. Μεταξύ των αληθειών, δεν προστίθενται ψέματα, αλλά αφαιρούνται αλήθειες. Έτσι το κρυφό αντικείμενο της αντικειμενικότητας, θεωρητικά δεν παύει να είναι η αλήθεια, αλλά κλαδεμένη και κορφολογημένη, φτιάχνει μια ωραία διακοσμητική αντικειμενικότητα, ή αν θέλετε μια αλήθεια άλλοθι.
Τις τελευταίες μέρες, ο ελληνικός Τύπος επιδίδεται με μεγάλη μαεστρία σε αυτή την φιλοτέχνηση της γυψαρισμένης αλήθειας. Δεν αναφέρομαι στα θέματα όπου η “γνώμη” των αναλυτών προσπαθεί να αντιστρέψει την πραγματικότητα, αλλά σε περιπτώσεις καθαρού ρεπορτάζ, όπου τα γεγονότα έχουν μαθηματική ισχύ.
Η περίπτωση του Αναστάσιου Πάλλη που καταζητείται από τις Αρχές για ξέπλυμα μαύρου χρήματος, μια απαγωγή και ερευνάται για σχέση με όπλα και την Χρυσή Αυγή, δεν χωράει ερμηνείες. Ένας πρώην λοχίας, ο οποίος αφού υποδύθηκε διάφορους ψευδείς ρόλους, από αυτόν του δικηγόρου έως και του εφοπλιστή, κατέληξε μέτοχος της μεγαλύτερης εφημερίδας της Ελλάδας, της εφημερίδας Πρώτο Θέμα. Σε όλη του την καριέρα που τώρα αποτελεί αντικείμενο εισαγγελικής έρευνας, υπήρξε παράδειγμα για το πώς λειτουργεί το σύστημα της διαπλοκής. Μέχρι και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας, έχει φωτογραφηθεί μαζί τους στο Μουσείο Όπλων που τώρα ξαφνικά ερευνάται ως κέντρο μεταφοράς όπλων, Η Εκκλησία τον αγαπούσε, οι πολιτικοί έκαναν κουμπαριές μαζί του, και οι ανεξάρτητοι εκδότες του είχαν παραχωρήσει την διαχείριση της “ανεξαρτησίας” τους.
Τίποτα από όλα αυτά δεν υπάρχει στα ελληνικά ΜΜΕ. Ο Πάλλης, είναι ένας επιχειρηματίας που έκανε πολλά κακά πράγματα. Αλλά ως εκεί. Ούτε μέτοχος στο Πρώτο Θέμα, ούτε παρακαθήμενος πολιτικών, ούτε ομοτράπεζος επιχειρηματιών. Όλες οι σημαντικές αλήθειες του ρεπορτάζ, πετιούνται ως επουσιώδεις λεπτομέρειες. Και προσέξτε. Αυτό δεν το κάνουν μόνο αυτοί στων οποίων την εφημερίδα φαίνεται να αγόρασε μετοχές, το Πρώτο Θέμα δηλαδή, αλλά ούτε οι αντίπαλοί τους. Όσοι εκδότες κονταροχτυπιούνται με το Πρώτο Θέμα κάθε Κυριακή για τις κυκλοφορίες, ανταλλάσσοντας μάλιστα και σκληρά σχόλια, δεν λένε κουβέντα για ένα θέμα που είναι και ξεκάθαρο και εύκολο να χρησιμοποιηθεί.
Είναι η απόδειξη πως το σύστημα διαπλοκής, όσο και να παραδίδεται στις αντιπαλότητές του, δεν πρόκειται να προδώσει ποτέ τη σχέση αιμομιξίας και συνενοχής. Βάζει τις κόκκινες γραμμές του όπως θα έλεγε και ο Κουβέλης. Πέρα από αυτές δεν κινδυνεύει ο μισητός αντίπαλος, αλλά το ίδιο το σύστημα. Έτσι την Κυριακή θα προτιμήσουν η μάχη να δοθεί στο πεδίο αλήθειας του ελληνικού Τύπου. Στο ποιός δηλαδή έχει το καλύτερο DVD.