Πλούτος πληροφοριών, εντυπωσιακές φωτογραφίες, φυσιολατρικές διαδρομές, ιστορικά στοιχεία, σχόλια και εκτενής βιβλιογραφία συνθέτουν το νέο εκδοτικό εγχείρημα του Μιχάλη Τρούλη, «Ταξιδεύοντας στο Ρέθυμνο» από τις εκδόσεις Καλαϊτζάκη, που παρουσιάστηκε το βράδυ της Τετάρτης στο «Σπίτι του Πολιτισμού».
Πρόκειται για έναν οδηγό πλήρη και εύχρηστο που θα ξεναγήσει τον επισκέπτη του Ρεθύμνου τόσο στην πόλη όσο και σε διάφορες περιοχές σε όλο το νομό, ενώ θα δώσει τις απαραίτητες γνώσεις και πληροφορίες στον κάτοικο του Ρεθύμνου για τον τόπο στον οποίο ζει. Η πόλη του Ρεθύμνου, το Αμάρι, ο Μυλοπόταμος, ο Άγιος Βασίλειος και οι νότιες παραλίες, τα ιστορικά μνημεία, οι άνθρωποι, η χλωρίδα και η πανίδα του νομού, ξεδιπλώνονται στις σελίδες του βιβλίου προσελκύοντας το ενδιαφέρον του αναγνώστη – περιηγητή.
Επί 25 χρόνια ο συγγραφέας συνέλλεγε στοιχεία, άκουγε αφηγήσεις ανθρώπων, πέρασε ώρες πολλές συγκεντρώνοντας πληροφορίες από την υπάρχουσα βιβλιογραφία, περπάτησε σε σοκάκια και επισκέφθηκε χωριά και βρήκε δεκάδες συνοδοιπόρους στο «ταξίδι» του στο Ρέθυμνο που τον βοήθησαν με υλικό και τη στήριξή τους στην προσπάθειά του αυτή, για να έχει σήμερα το ολοκληρωμένο και αισθητικό αποτέλεσμα του βιβλίου του σε 430 σελίδες με 1200 σχέδια, χάρτες και φωτογραφίες.
Για το βιβλίο μίλησε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης Μιχάλης Πασχάλης, αποσπάσματα διάβασαν οι κυρίες Εύα Περπυράκη και Στέλλα Μιχάλα, ενώ την εκδήλωση «έντυσαν» μουσικά ο Αλέξανδρος Αγγελάκης, ο Ζαχαρίας Ορφανός και ο Γιάννης Γανταδάκης.
Η εκδήλωση, εκτός από το μουσικό της μέρος πλαισιώθηκε και με εικόνα με ένα βίντεο που δημιούργησε η ομάδα εργασίας από την «Πρωτοβουλία για την ανακατασκευή του βενετσιάνικου ρολογιού στο Ρέθυμνο». Φωτογραφικό υλικό από το βιβλίο επιλέχθηκε από τα μέλη της ομάδας Νίκο Δασκαλάκη, Στέλιο Καλογεράκη, Γαβριήλ Τσουντάνη, Στέλλα Μιχάλα και Εύα Περπυράκη και ο Στέλιος Δαφέρμος επιμελήθηκε το βίντεο, που είχε έναν νοσταλγικό χαρακτήρα παρουσιάζοντας το Ρέθυμνο του χθες, και ρεαλιστικά το Ρέθυμνο του σήμερα.
Η αίθουσα στο «Σπίτι του Πολιτισμού» ήταν κατάμεστη, ενώ παρέστησαν οι εκπρόσωποι των τοπικών αρχών και φορέων.
Χαιρετισμό απηύθυναν ο Δήμαρχος Ρεθύμνου, Γιώργος Μαρινάκης, η αντιπεριφερειαρχής Ρεθύμνου Μαίρη Λιονή, ο αντιπεριφερειάρχης Κώστας Λαμπρινός, ο Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ.κ. Ευγένιος. Χαιρετισμό έστειλαν ο υφυπουργός Προστασία του Πολίτη Μανώλης Όθωνας και η βουλευτής Ρεθύμνου της ΝΔ, Όλγα Κεφαλογιάννη.
Την εκδήλωση συντόνισε ο Διευθυντής της Νέας Τηλεόρασης Κρήτης Γιώργος Παπακωνσταντής. O συγγραφέας πρέπει να συνεχίσει ακάθεκτος σημείωσε στο καλωσόρισμά του ο κ. Παπακωνσταντής, γιατί «το Ρέθυμνο, πόλη των γραμμάτων και των τεχνών έχει ανάγκη να προχωρήσει κι άλλο στις τέχνες και τα γράμματα». Τόνισε, δε, πως το βιβλίο είναι ένα ταξίδι στον νομό που συνδυάζει το είναι και το φαίνεσθαι, το παρελθόν, το παρόν και γιατί όχι και το μέλλον.
Αυτό που επισημάνθηκε επίσης στη διάρκεια της εκδήλωσης ήταν πως το βιβλίο θα ήταν ιδιαίτερα θετικό να μεταφραστεί και σε άλλες γλώσσες, για να έχουν τη δυνατότητα να το χρησιμοποιήσουν ως οδηγό για το Ρέθυμνο και οι αλλοδαποί επισκέπτες του τόπου μας.
Πολλές και τεκμηριωμένες πληροφορίες
«Οδηγοί αυτού του τύπου δεν γράφονται πια», είπε χαρακτηριστικά στην ομιλία του ο κ. Πασχάλης.
«Για το Ρέθυμνο ο μόνος που θα μπορούσε να το κάνει, είπε, είναι ο Μιχάλης Τρούλης, που πολύ πρόσφατα μας έδωσε και τη Νομαρχία Ρεθύμνου. Συνέχισε λέγοντας πως ο οδηγός συγκεντρώνει γνώσεις κάθε είδους, μέχρι και την τελευταία ιστορική, αρχαιολογική, λαογραφική, ανθρωπογεωγραφική, πολιτιστική και γλωσσική λεπτομέρεια για το φυσικό και το οικιστικό περιβάλλον και διευκρινίζοντας πως το πιο σημαντικό στοιχείο για τον ίδιο δεν είναι μόνον ο τεράστιος πλούτος των πληροφοριών, για κάθε κατηγορία θέματος αλλά και η τεκμηριωμένη πληροφόρηση».
Ο κ. Πασχάλης επιχείρησε και μια σύγκριση μεταξύ του οδηγού του Μιχαλη Τρούλη και των γνωστών τουριστικών οδηγών Lonely Planet και Top 10, αναδεικνύοντας τις διαφορές.
«Για να γράψεις ένα τέτοιο βιβλίο χρειάζεται αυτοψία. Στις μέρες μας έχει γίνει πια αναγκαιότητα η άμεση πληροφόρηση για τον συγγραφέα ενός οδηγού. Όμως το πνεύμα που διέπει τους οδηγούς Lonely Planet και Top 10 δεν είναι ακριβώς το ίδιο με το «Ταξιδεύοντας στο Ρέθυμνο». Στην πρώτη περίπτωση ο συγγραφέας επισκέπτεται γνωστά και προβεβλημένα σημεία και επιλέγει για λογαριασμό του αναγνώστη. Στη δεύτερη περίπτωση χρειάζεται να έχεις περπατήσει και την τελευταία γωνιά, και το τελευταίο δρομάκι, και την τελευταία ρεματιά ενός τόπου.
Υπάρχει επιπλέον το στοιχείο της εμπειρίας. Ο παρών οδηγός αποτελεί το τελικό προϊόν μακρόχρονης ενασχόλησης με την ιστορία του τόπου, που διοχετεύθηκε σε προηγούμενες εργασίες του Τρούλη. Πρόκειται δηλαδή για μια έρευνα σε εξέλιξη, και θεωρώ βέβαιο ότι σε λίγα χρόνια θα δούμε μια νέα ενημερωμένη μορφή, όταν έχουν προκύψει νέα δεδομένα από ανασκαφές, έρευνες, δημοσιεύσεις. Και πάλι έχουμε να κάνουμε με μια διαφορετική αντίληψη για την ποιότητα και την επικαιρότητα των πληροφοριών. Γιατί συχνά βλέπουμε να επαναλαμβάνονται ως αλήθειες στοιχεία που έχουν ξεπεραστεί από καιρό. Ο Τρούλης παρακολούθησε τις εξελίξεις μέχρι το τυπογραφείο, ενημερώνοντας τον οδηγό του μέχρι και την τελευταία στιγμή.
Για να γράψεις έναν τέτοιον οδηγό, απαιτείται, τέλος, και η αγάπη για το αντικείμενο και για τον τόπο. Γνώση και αγάπη είναι τα δύο στοιχεία που συνιστώ στους φοιτητές μου και που σε τελευταία ανάλυση είναι απαραίτητα για κάθε επαγγελματία. Τη λέξη την εννοώ με την ουσιαστική σημασία της, και όχι με την τρέχουσα. Η αγάπη στο Ταξιδεύοντας στο Ρέθυμνο είναι κάτι που προκύπτει από τη μέριμνα και τη φροντίδα, τον τρόπο γραφής και περιγραφής, την εισαγωγή μιας παρατήρησης ή μιας εικόνας…»
Σε ποιους απευθύνεται όμως ο οδηγός; Σύμφωνα με τον κ. Πασχάλη, «ο οδηγός απευθύνεται κατ’ αρχάς σε όσους επισκέπτες ζητάνε κάτι περισσότερο από μια περαστική ματιά στον τόπο για να πάνε μετά στην ταβέρνα. Το Ταξιδεύοντας στο Ρέθυμνο δεν επιλέγει για λογαριασμό του επισκέπτη, όπως κάνει ο τουριστικός οδηγός, αλλά του δίνει τη δυνατότητα να διαλέξει ο ίδιος. Η αντίληψη είναι λοιπόν πολύ διαφορετική. Υπάρχει κάτι για τον καθένα.
"google ad"
Απευθύνεται επίσης στον αναγνώστη που κατοικεί σε αυτό τον τόπο και τον αγαπά και του δίνει τη δυνατότητα να πληροφορηθεί πώς ήταν κάποτε το Ρέθυμνο. Μπορεί έτσι να γίνει πολύτιμο εργαλείο για να διαχειριστούμε με σωστότερο πνεύμα τα μνημεία ή ακόμη για να αναπτυχθούν πρωτοβουλίες όπως αυτή για την «ανακατασκευή του βενετσιάνικου ρολογιού».
Απευθύνεται ακόμη στον Ρεθυμνιώτη που αναζητεί τη συγκεκριμένη πληροφορία για την οικογένειά του και τον τόπο του. Στις τοπικές κοινωνίες, όπως ξέρουμε όλοι, αυτή είναι πρώτη προτεραιότητα και μάλιστα ο συγγραφέας πρέπει να είναι διπλά προσεκτικός μην λησμονήσει κανένα και παρεξηγηθεί. Αλλά πρέπει να τονίσω ότι το Ταξιδεύοντας στον Ρέθυμνο δεν είναι ένας οδηγός που γράφτηκε για να καλύψει τις κατανοητές μεν, αλλά ατομικές ή ειδικές φιλοδοξίες, παρόλο που δεν τις παραγνωρίζει. Κάθε άλλο. Το βιβλίο επέλεξε την ισορροπία. Ο τοπικισμός μπορεί να γίνει κακός σύμβουλος, ως προς την επιλογή, την αξιολόγηση, τη διάρθρωση και την προβολή του υλικού. Η εμβέλεια και η αξιοπιστία ενός τέτοιου οδηγού θα ήταν περιορισμένη. Η περηφάνια των συμπολιτών μας υπηρετείται μέσα από μια προσέγγιση που εντάσσει αρμονικά το ατομικό στο συλλογικό.
Ο οδηγός απευθύνεται στον απαιτητικό αναγνώστη, αλλά αυτό δεν γίνεται για να δυσκολέψει τους υπόλοιπους, αυτούς που ικανοποιούνται με τους ευσύνοπτους οδηγούς τύπου Lonely Planet ή Top 10. Πληρούν διαφορετικές ανάγκες και μπορούν να χρησιμοποιηθούν συμπληρωματικά – μακάρι μάλιστα να δούμε τον οδηγό του Τρούλη μεταφρασμένο. Θα διαπιστώναμε τότε ότι οι πιο απαιτητικοί αναγνώστες ίσως δεν βρίσκονται μεταξύ των συμπατριωτών μας…»
Η γνώση κατακτιέται από τη λεπτομέρεια υπογράμμισε ο ίδιος, υπογραμμίζοντας πως αυτή είναι η φιλοσοφία του βιβλίου και στη συνέχεια αναφέρθηκε με λίγα λόγια στα περιεχόμενο του βιβλίου.
«Προηγείται η διοικητική διαίρεση, μορφολογία και οικονομία του Nομού και έπεται το αφιέρωμα στην πόλη του Ρεθύμνου σε τρία μέρη: ιστορικό περίγραμμα, ένας περίπατος στην πόλη, από το παλιό στο σημερινό Ρέθυμνο. Ακολουθεί το υπόλοιπο του Δήμου και οι άλλοι τρεις καποδιστριακοί Δήμοι. Στην αρχή κάθε ενότητας υπάρχει μια χαρακτηριστική φωτογραφία και ένα λουλούδι, ενώ στους Δήμους ακολουθούν 1-2 σελίδες με θαυμάσιες φωτογραφίες από τη χλωρίδα του τόπου και ύστερα η γενική παρουσίαση της περιοχής.
Το βιβλίο κλείνει με την ενδεικτική βιβλιογραφία, τον κατάλογο των ατόμων και υπηρεσιών που συνέβαλαν δίνοντας φωτογραφικό και άλλο υλικό, και τις ευχαριστίες προς όλους και ειδικά στους Εύα Τέγου, Πετρούλα Βαρθαλίτου, Σοφία Τρούλη και Γιάννη Γρυντάκη. Υπό μια έννοια είναι έργο συλλογικό, προσφορά από καρδιάς ολόκληρου του Ρεθύμνου».
Ο συγγραφέας
Παίρνοντας το λόγο στο τέλος της εκδήλωσης, ο συγγραφέας, βιβλίο του οποίου παρουσιάστηκε για πρώτη φορά μπροστά σε ακροατήριο στην πόλη είπε για το έργο του πως «αποτελεί ένα ‘ποίημα’ και μια ‘πληρωμή’ στο ακέραιο της πρώτης μου οφειλής στον τόπο, ενός χρέους, με τη σημασία της υποχρέωσης, που ανέλαβα πριν 25 χρόνια για την ανάδειξη και την προβολή του, όπως του αξίζει και του πρέπει».
Ο κ. Τρούλης αναφέρθηκε σε όσους τον βοήθησαν, «περίπου 200 άνθρωποι, κυρίως ρεθυμνιώτισσες και ρεθυμνιώτες, οι περισσότεροι με εποπτικό υλικό, τα ονόματα των οποίων αναφέρονται στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου. Κανείς δε ζήτησε ούτε δέχτηκε αμοιβή. Τρεις γνωστοί αρχαιολόγοι, ένας σπουδαίος ιστορικός και δυο πολύ απαιτητικές αναγνώστριες διάβασαν τα δοκίμια και μου πρότειναν σημαντικές βελτιώσεις και διορθώσεις. Τους ευχαριστώ ξεχωριστά.
Ξεχωριστά ευχαριστώ και τον εκδότη μου, όλους τους συνεργάτες του και κυρίως την Έλενα Νταντή, η οποία, με τον σχεδιασμό και την όλη φροντίδα, ανέδειξε τα κείμενά μου και τους έδωσε τη θαυμαστή διάσταση.
Επιθυμία όλων μας είναι αυτό το βιβλίο να το αποκτήσουν όλες οι ρεθυμνιώτικες οικογένειες, και φυσικά οι επισκέπτες του τόπου μας. Όσοι μετείχατε στη σημερινή παρουσίαση συμβάλατε με τον τρόπο σας να πραγματοποιηθεί αυτή η επιθυμία.
Σας ευχαριστούμε γι’ αυτό, αλλά και για την άμεση έκφραση της δικής σας επιθυμίας, να είστε οι παρουσιαστές του πιο αγαπητού μου βιβλίου».
Σύντομο χαιρετισμό απηύθυνε ο Γιάννης Καλαϊτζάκης εκ μέρους των εκδοτικών επιχειρήσεων «Καλαϊτζάκη», ευχαριστώντας όσους παρέστησαν στην εκδήλωση. Εκδήλωσε επίσης την πρόθεσή του να γίνει εφικτό να μεταφραστεί το βιβλίο και σε άλλες γλώσσες, ώστε να έχουν την ευκαιρία να «ταξιδέψουν» στο Ρέθυμνο οι ξένοι επισκέπτες του τόπου.