Έως τώρα η προσέγγιση της Σουηδίας και αυτή της Αυστραλίας με τη σκληρή καραντίνα είναι τα δύο πιο διακριτά μοντέλα για τον χειρισμό της κρίσης του κορωνοϊού – το άσπρο και το μαύρο θα έλεγε κανείς, καθώς πρόκειται ουσιαστικά για τα δύο άκρα.
Κάπου στη μέση υπάρχει η στρατηγική των περιοδικών, τοπικών lockdowns και αυτή που στηρίζεται στα πολλά μοριακά τεστ, όπως της Νοτίου Κορέας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, όπου επιπλέον η χρήση μάσκας παραμένει υποχρεωτική από την περασμένη άνοιξη.
Σε επίπεδο τεστ, η χώρα που διαφημίστηκε στην αρχή της πανδημίας για την ευλαβική αφοσίωσή της στον έλεγχο του πληθυσμού ήταν η Ισλανδία. Αυτό όμως που συνέβη το περασμένο Σαββατοκύριακο με τη Σλοβακία είναι πρωτοφανές σε παγκόσμιο επίπεδο και τα συμπεράσματα – ευρήματα αυτού του κατ’ ουσίαν «πειράματος» αναμένονται με ενδιαφέρον απ’ όλες τις χώρες.
Η Σλοβακία είχε τεράστια έκρηξη θετικών κρουσμάτων και θανάτων μέσα στον Οκτώβριο, με το νούμερο των 3.363 της 30ης Οκτωβρίου να αποτελεί ρεκόρ και το δείκτη να σκαρφαλώνει σε αρκετές ακόμα περιπτώσεις πάνω από το 2.000. Ο Νοέμβρης ξεκίνησε εξίσου άσχημα, με 3.216 θετικά κρούσματα την 4η του μήνα. Τα επίπεδα θανάτων στη χώρα από covid-19 ήταν πάρα πολύ χαμηλά, τον Οκτώβριο όμως καταγράφηκαν διαδοχικά αρνητικά ρεκόρ, με αποκορύφωμα τους 31 θανάτους της 6ης Νοεμβρίου.
Η χώρα απέφυγε μια επανάληψη του αυστηρού lockdown που επιβλήθηκε την άνοιξη, αλλά απαγόρευσε την παρουσία πελατών σε εσωτερικούς χώρους εστιατορίων, διεύρυνε τη χρήση μάσκας, επέβαλε τηλεκπαίδευση στα Γυμνάσια, περιόρισε τον επιτρεπόμενο αριθμό ατόμων σε συναθροίσεις και έκλεισε ορισμένους δημόσιους χώρους. Μαζί με τα μέτρα περιορισμού της διασποράς του ιού, η κυβέρνηση έθεσε ως στόχο και ένα μεγαλεπήβολο project, θεωρώντας το ως Plan B της επιβολής lockdown. Στις 17/10 ο πρωθυπουργός Ίγκορ Μάτοβιτς δήλωσε ότι έχουν παραγγελθεί 13 εκατομμύρια τεστ αντιγόνων από τη Νότια Κορεά.
Τo κίνητρο αυτής της κολοσσιαίας παραγγελίας για τα δεδομένα της Σλοβακίας (5,5 εκατ. κάτοικοι) το είδαμε το περασμένο Σαββατοκύριακο. Ως γνωστόν η χώρα κατάφερε να υποβάλει μέσα σε μόλις δύο ημέρες περισσότερα από 3,6 εκατομμύρια άτομα σε τεστ για τον κορωνοϊό, δηλαδή τα 2/3 του συνολικού πληθυσμού της.
Η επιχείρηση, που ονομάστηκε «Κοινή Ευθύνη», ξεκίνησε πιλοτικά στις 23 Οκτωβρίου σε δύο περιοχές που είχαν και τα περισσότερα κρούσματα, με αποτέλεσμα 141.000 άτομα (το 91% από εκείνους που πληρούσαν τα κριτήρια του προγράμματος) να υποβληθούν σε τεστ σε διάστημα τριών ημερών.
Σε δεύτερο χρόνο η κυβέρνηση ενθάρρυνε όλους τους πολίτες άνω των 10 ετών να συμμετάσχουν, προσφέροντας δωρεάν τα τεστ. Τα άτομα άνω των 65 ετών που δεν βγαίνουν συχνά από το σπίτι τους, άτομα με αναπηρίες, καρκινοπαθείς και ασθενείς με ανοσοκαταστολή δέχτηκαν συστάσεις να εξαιρεθούν.
Για την υλοποίησή του επίπονου προγράμματος δούλεψαν 40.463 άτομα, μεταξύ των οποίων 14.500 υγειονομικοί και 6.319 στρατιώτες, σε 5.000 σημεία ανά τη χώρα.
Στο πρόγραμμα χρησιμοποιήθηκαν τα λεγόμενα rapid tests (τεστ αντιγόνων), τα οποία δίνουν αποτέλεσμα μέσα σε μερικά λεπτά, αλλά δεν είναι εξίσου αξιόπιστα με τα μοριακά. Οι δοκιμές με τη μοριακή μέθοδο Real Time PCR είναι πιο ακριβείς, αλλά ακριβότερες και χρειάζονται περισσότερο χρόνο για επεξεργασία στα εργαστήρια.
Η συμμετοχή των κατοίκων ήταν εθελοντική, όμως όσοι δεν υποβλήθηκαν είναι αναγκασμένοι να μείνουν στο σπίτι τους, σε συνθήκες καραντίνας, για δύο εβδομάδες, όπως ακριβώς και όσοι βρέθηκαν θετικοί. Αντίθετα, όσοι βγήκαν αρνητικοί έλαβαν ένα πιστοποιητικό που τους επιτρέπει την ελεύθερη κυκλοφορία.
Θετικοί βρέθηκαν λίγο πάνω από το 1% όσων υποβλήθηκαν στο τεστ, ήτοι 38.459. Αυτοί θα πρέπει να απομονωθούν, είτε στο σπίτι τους ή σε ένα από τα ξενοδοχεία που χρησιμοποιεί η κυβέρνηση για την καραντίνα.
Η δεύτερη φάση των δοκιμών θα πραγματοποιηθεί αυτό το Σαββατοκύριακο (07-08/11) σε 45 από τις 79 κομητείες της Σλοβακίας όπου το ποσοστό μόλυνσης ήταν υψηλότερο από 0,7%.
Το πείραμα της Σλοβακίας μαγνήτισε το ενδιαφέρον κυρίως της Μεγάλης Βρετανίας, που έστειλε επιστημονική ομάδα στην Μπρατισλάβα για να παρακολουθήσουν δια ζώσης τη διαδικασία, ενόψει και της εφαρμογής ενός ανάλογου προγράμματος τις προσεχείς ημέρες στο Λίβερπουλ.
Η Σλοβακία φιλοδοξεί ότι με αυτό τον τρόπο και την απομόνωση των θετικών κρουσμάτων για δύο εβδομάδες θα ρίξει σε χρόνο ρεκόρ το δείκτη μετάδοσης Rt, μειώνοντας σε διάστημα δύο εβδομάδων τα θετικά κρούσματα στο μισό. Υπάρχουν βέβαια αμφιβολίες στη διεθνή επιστημονική κοινότητα για το αν η χρήση των rapid test συνίστανται σε μια τόσο διευρύμενη, εθνικής εμβέλειας, προσπάθεια (δεδομένου ότι στις 100 περιπτώσεις θεωρείται ότι τέσσερις φορές θα δώσει λάθος αποτέλεσμα).
Το project ήταν ασφαλώς και ιδιαίτερα κοστοβόρο, ενώ το ότι η Σλοβακία κατάφερε να συσπειρώσει τόσο μεγάλη δύναμη εξειδικευμένου προσωπικού για να το φέρει σε πέρας (συνεπικουρούμενη πάντως από στρατιωτικούς γιατρούς προερχόμενους από Αυστρία και Ουγγαρία), δεν σημαίνει ότι μπορούν να το κάνουν με επιτυχία και πιο πολυπληθείς χώρες.