Συνέντευξη στον Νίκο Ν. Αγγελάκη | Ο Πάνος ζει τις τελευταίες μέρες στο εγκατελειμένο κτήριο ιδιοκτησίας του Πολυτεχνείου Κρήτης στην Αντ.Μελιδόνη. Πρόσφατα δέχτηκε επίσκεψη από κλιμάκιο με συνοδεία αστυνομικών και του ζήτησαν να εγκαταλείψει τον χώρο. Στην συνέντευξη που ακολουθεί μας μιλάει για το περιστατικό αυτό, για τη ζωή του αλλά και για το πώς βλέπει τα πράγματα στην Ελλάδα και για την Ελλάδα της κρίσης…
Λίγες μέρες πριν διαβάζω μια επιστολή (1) στο tokaravani.gr. Μία επιστολή ενός άστεγου στα Χανιά που περιγράφει την κατάσταση που βίωσε όταν κλιμάκιο του Πολυτεχνείου συνοδεία αστυνομκού του χτύπησε την πόρτα του κτιρίου στο οποίο μένει (ιδιοκτησίας του Πολυτεχνείου) όπου και του ζήτησαν να φύγει από το χώρο. Αποφάσισα να αναζητήσω τον άνθρωπο αυτό, να τον βρω και να του ζητήσω να μου μιλήσει για την περίπτωσή του, τα προβλήματά του, την στάση του απέναντι στο Πολυτεχνείο και την θέση του απέναντι στις μέρες που ζούμε. Γενικότερα για τη ζωή του, να μοιραστεί τις σκέψεις του μαζί μου.
Φτάνω έξω από το κτίριο στις 9.30 το πρωί. Η πόρτα είναι κλειστή και αποφασίζω να μην τον ενοχλήσω αλλά να περιμένω λίγο ακόμα. Φτάνω στα δύο λουξ όπου πίνω έναν καφέ και σκέφτομαι πόσο δύσκολο θα είναι να είσαι άστεγος και διωκόμενος. Διωκόμενος από τους φορείς και τους θεσμούς, από τις αρχές, από την κοινωνία που σε βάζει καθημερινά πιο βαθιά στο περιθώριο, ίσως ακόμα και από τον ίδιο τον εαυτό σου.
Επιστρέφοντας στο κτήριο βρίσκω την πόρτα ανοιχτή, μπαίνω μέσα, ανεβαίνω πάνω αλλά κανείς στον χώρο. Φωνάζω περιμένοντας να πάρω μία απάντηση. Ένας σκύλος εμφανίζεται, με κοιτάει και κουνάει την ουρά του. Το κτήριο σκοτεινό με σάπια ξύλα, σοβάδες δεξιά αριστερά, γκραφίτι στους τοίχους, υγρασία που την ένοιωθες στο πετσί σου. Κουτσουλιές περιστεριών παντού στα σκαλοπάτια. Σε έναν χώρο ένα μικρό τραπεζάκι, δύο καρέκλες, ένα τελάρο, γκαζάκι, μπρίκι, δύο ντομάτες και μια χαρτόκουτα ανοιχτή πάνω σε κάτι ξύλα. Ένα πακέτο τσιγάρα στο τραπέζι. Μια μικρή σωλήνα νερού βγαίνει μέσα από κάτι σάπιες σανίδες στο πάτωμα. Παράθυρα δίχως τζάμι. Το ένα έχει νάυλον. Μπάζει από παντού. Σκοτάδι και υγρασία.
Κατεβαίνω και βλέπω στην πόρτα κάποιον νέο να με κοιτάει με απορία, θυμό και λίγο φόβο ή ίσως ανησυχία. Δίπλα του άλλος ένας που επιφυλακτικά διατηρούσε μία μικρή απόσταση με κοιτά διερευνητικά. Του συστήνομαι και αμέσως χαλαρώνει. Αφήνει ένα μικρό χαμόγελο. Καλώς ήρθες μου λέει. Πάνο με λένε. Από εδώ ο γείτονας και φίλος ο Γιάννης. Ανέβα πάνω να κάτσουμε να τα πούμε, κερνάω και καφέ. Καθόμαστε στον χώρο που είδα προηγουμένως. Πιάνει ένα μπρίκι να φτιάξει καφέ. Αυτός είναι ο πρωινός ο καφές ο μισός αλλά θα τον ζεστάνουμε, θα τον αβγατίσουμε να τον πιούμε. Σερβίρει σε μένα ένα μεγάλο ποτήρι, στον φίλο του τον Γιάννη που κάθεται μαζί μας στην κουβέντα μας άλλο ένα κι αυτός κρατάει να πιει από το μπρίκι. Ανήσυχος προσπαθεί να συγυρίσει λίγο τον χώρο, πετάει τα νερά από έναν κουβά, πλένει δύο πιάτα με γρήγορες κινήσεις. Προσπαθεί να με κάνει να νιώσω άνετα δίχως να χρειάζεται. Είναι φιλόξενος κι ευγενικός. Μιλάει αργά με μεγάλες παύσεις. Σκέφτεται πριν μιλήσει κι έχει πολλά να πει.
– Πόσω χρονών είσαι Πάνο
– 35
– Βλέπω έναν σκύλο εδώ
– Ο Σίβα. Μ’ έχει πάρει από πίσω από τη Θεσσαλονίκη και τον έφερα μαζί μου.
– Από που είσαι;
– Ξεκίνησα από Αθήνα. Χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Πριν από περίπου δέκα χρόνια. Από το 2014 άρχισαν τα ουσιαστικά προβλήματα και θεωρώ όπως και στον περισσότερο κόσμο. Είχα μαγαζί στην Αθήνα με ηλεκτρονικά είδη, το έκλεισα. Βέβαια, το μονοπώλιο ήταν ο λόγος που έκλεισα το κατάστημά μου. Των μεγάλων εταιρειών. Πολλά άλλα πολυκαταστήματα/franchise έχουν κλείσει μικρές επιχειρήσεις. Μεγάλος ο ανταγωνισμός.
– Κι έφυγες από Αθήνα…
– Ανέβηκα Θεσσαλονίκη, έμεινα δύο χρόνια και εκεί δούλευα σε “κυριλέ” δουλειές που λένε.
– Οικονομικά δηλαδή δεν είχες πρόβλημα.
– Κοίτα να δεις. Δεν ήμουνα και κανένας που έβγαζε και τρελό χρήμα αλλά ναι, ήμουνα καλά. Αν ήθελα ένα αυτοκίνητο να αγοράσω που λέει ο λόγος, κανόνιζα τα οικονομικά μου, αγόραζα ένα αμάξι. Δεν είχα τα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζει όλος ο κόσμος αυτή τη στιγμή. Εγώ όμως, σε σχέση με πολλούς πολιτικούς, παραδέχομαι ότι έκλεψα. Έχω κλέψει ας πούμε το νερό που πίνουμε τώρα εδώ τον καφέ. Είδος πρώτης ανάγκης. Το έκλεψα. Ρεύμα όμως δεν πρόκειται να κλέψω. Ούτε για να τροφοδοτήσω μια εκατοστάρα λάμπα. Για να μπορώ να βλέπω εδώ μέσα.
– Πριν βρεις τον χώρο εδώ που έμενες;
– Νοίκιαζα μια γκαρσονιέρα στα Λενταριανά για δύο μήνες. Είχα κάνει κάτι μεροκάματα πέρυσι. Πρώτη φορά στην Κρήτη κατέβηκα για μεροκάματα. Στην περιοχή των δύο λουξ έμενα. Είχα έρθει βέβαια αργά, η τουριστική σεζόν είχε τελειώσει αλλα βρήκα έναν άνθρωπο που μου έκανε πρόταση να κατέβω στο χωριό του να με φιλοξενήσει και να κάνω εκεί ό,τι μεροκάματο μπορώ να κάνω. Έχω γυρίσει και δει πολλά μέρη της Ελλάδας και της Ευρώπης, δεν έχω βρει ανθρώπους πολλούς σαν αυτόν. Ο άνθρωπος με έβαλε στο σπίτι του χωρίς να με ξέρει.
Στον Βουτά ήτανε και είναι ακόμα, καλά να ‘ναι και τα παιδιά του και η γυναίκα του. Στην αρχή δουλέψαμε τις δικές του ελιές, μετά με βοήθησε και πήρα μια περιουσία εκατό ελιές σημισιακή, είχα βάλει κότες, είχα φτιάξει κήπο… Ωραία ήταν, πολύ ωραία.
Έμενα εκεί, έκανα και κανένα μεροκάματο στο χωριό και ό,τι μπορούσε έδινε κι ο κόσμος. Όταν δεν μπορούσε, τότε αφιλοκερδώς η όποια εργασία. Οι ελιές πάντως δεν είχανε καρπό κι αποφασίζουμε να τις κλαδέψουμε. Κορμοτομή να ζήσουμε από τα ξύλα. Και πάλι όμως τίποτα. Φτηνά ξύλα φέρνανε από τη Βουλγαρία. 20 τόνους ξύλα μαζέψαμε τα οποία μέχρι και σήμερα απ όσο ξέρω είναι απούλητα.
Τουλάχιστον όμως αυτός ο άνθρωπος από τα κλαδέματα μας έδωσε κάτι μεροκάματα και εγώ τότε θεώρησα καλό να μην εκμεταλευτώ άλλο την ανθρωπιά του και να συντηρεί έναν ακόμα. Όπως και στο πατρικό μου δεν θέλω να γίνομαι βάρος από τη στιγμή που ακόμα μπορώ να πάρω τη κατάσταση στα χέρια μου. Θα μου πεις τώρα τι κάνεις; Εδώ. Ό,τι μπορώ. Ευτυχώς έχω βρει και τα παιδιά από την κατάληψη της Rosa Nera που βοηθάνε πάρα πολύ. Μου φέρνουν εργαλεία που έχουνε αν χρειαστώ και είναι γενικότερα αλληλέγγυοι. Εργαλεία που χρειάζομαι για να φτιάξω λίγο εδώ τα υδραυλικά. Να μπορώ να κάνω ένα μπάνιο.
Να ξεκαθαρίσω ότι δεν δηλώνω αναρχικός. Αυτό θέλω να είναι ξεκάθαρο. Απλά θέλω να πω από τη στιγμή που ήρθε κι ένας δημοσιογράφος ποιοι μ’ έχουν στηρίξει έμπρακτα. Και η γειτονιά μ’ έχει στηρίξει. Μου φέρνουν ένα πιάτο φαγητό, ένα εργαλείο…
– Εδώ μέσα τώρα το βράδυ δεν έχεις θέρμανση.
– Δεν έχω όχι αλλά και να είχα κάτι δεν θα μπορούσε να ζεσταθεί ο χώρος. Είναι όλα ανοιχτά. Κοίτα τα ταβανια πώς είναι, τα ξύλα. Το νερό τρέχει από τα παράθυρα και έχουν σαπίσει. Υγρασία. Τα παράθυρα και τις πόρτες για να μη λέμε ψέμματα τα είχαν καλύψει…αλλά με πλέγμα… Χειμερινό κάμπινγκ κάνω…Αν το δεις από την αστεία πλευρά το πράγμα όλα παλεύονται, όρεξη να υπάρχει.
Δεν στεναχωριέμαι όμως. Υπάρχουν πολλοί συνάνθρωποί μας που ζουν πολύ χειρότερα έτσι; Φοβούνται να σταθούν απέναντι στο σύστημα και να διεκδικήσουν τα αυτονόητα. Στέγη. Στέγη. Μόλις φέτος πέρασε ο νόμος για κατασχέσεις στις πρώτες κατοικίες. Θα μας πετάξουν έξω από τα σπίτια μας. Αυτό δεν είναι πολιτισμός όπως αυτοί προτάζουνε, αυτό είναι ένα σύστημα το οποίο τρέφεται με αίμα. Κυριολεκτικά και οχι μεταφορικά. Κυριολεκτικά. Στο βωμό του ενεργειακού προβλήματος σκοτώνονται λαοί. Για τα πετρέλαια και το φυσικό αέριο τώρα. Και αυτός ο αξιοπρεπέστατος εντός εισαγωγικών, πολιτικός, ο Γεωργιάδης, φώναζε για τον πλούτο της Ελλάδας, για τα πετρέλαια που έχουμε να τα βγάλουμε να μας σώσουνε…Αυτά θα τα λουστούμε, λίαν συντόμως. Αυτό που περνάμε τώρα δεν είναι τίποτα.
– Έχουμε, πιστεύεις κι άλλο πίσω
– Ε ναι, μα μας κοροϊδεύουνε όταν μας λένε ότι τελειώνει η ανηφόρα και λίγο ακόμα και θα κάτσουμε. Να βγάζουμε τα πετρέλαια, το φυσικό αέριο στην Κρήτη και εμείς θα καθόμαστε να μας ταίζουμε…Νομίζουμε. Τίποτα δεν έχει τελειώσει. Τίποτα. Απλά πραγματικά όσο περίεργο κι αν σου φαίνεται εγώ πιστεύω ότι είμαι σε πολύ πλεονεκτική θέση.
– Γιατί το λες αυτό; Σε σύγκριση εννοείς με ό,τι βλέπεις γύρω σου;
– Γιατί έχω κάπου να μείνω. Δεν έχω πληρώσει ένα σπίτι με τους κόπους μιας ζωής και να φοβάμαι μην έρθει η τράπεζα να μου το πάρει. Μισθοδοσία μέσω τραπέζης. Βολικό εκ πρώτης όψεως αλλά το αποτέλεσμα ποιο θα είναι στο τέλος. Θα το δούμε πολύ σύντομα. Όταν δεν θα μπορούμε να πληρωνόμαστε. Αν κι έχω ακούσει κάποια παραδείγματα. Μία νοσοκόμα, γειτόνισσα που επειδή χρωστούσε πήρε μισθό μήνα 70 ευρώ.
– Πες μου λίγο τι συνέβη πριν λίγες μέρες με την επίσκεψη που δέχτηκες από το κλιμάκιο του Πολυτεχνείου.
– Ναι δέχτηκα μια επίσκεψη. Τρεις ήτανε και μου είπανε να φύγω. Μου δώσανε διορία μέχρι τη Δευτέρα που μας πέρασε. Ήρθανε συνοδεία αστυνομίας. Εντάξει, λες και δεν μπορούσαν να έρθουν να χτυπήσουν μία πόρτα. Τον αστυνομικό ασύρματο άκουσα και ανοίγω. Βλέπω έναν τύπο να με κοιτάει και να μου κουνάει τις χειροπέδες, και τους εκπρόσωπους του πολυτεχνείου. Που να σου πω κάτι. Από τη στιγμή που δεν πρόκειται να το αξιοποιήσουν άμεσα θα μπορούσαν να μου πουν…
– Κάτσε όσο μπορείς;
– Όχι κάτσε όσο μπορείς. Να ζεστάνει ο καιρός λίγο βρε αδερφέ και εντάξει βγες. Αυτό τουλάχιστον άμα το λέγανε θα έλεγα ότι υπάρχουν ακόμα άνθρωποι. Τώρα το χω δει και λίγο εγωιστικά. Όχι λίγο. Πολύ. Δεν θα 
επιβιώσουν μόνο αυτοί. Θα επιβιώσουμε κι εμείς. Δεν πιστεύω ότι θέλει το πολυτεχνείο να μπει να ρίξει χρήμα εδώ μέσα. Τι να ρίξει; Και ας πούμε ότι αποφασίζει να το φτιάξει. Να δω που θα βρει το χρήμα πρώτα απ’ όλα να το φτιάξει αντί να στεγάσει τους φοιτητές που έχουν πετάξει έξω, χωρίς στέγη. Και πες ότι θέλουν να το φτιάξουν. Τι μπορεί να γίνει αυτό το πράγμα; Πόσοι μπορούνε να μείνουνε; Ένας εδώ και δύο πάνω;
– Γιατί σου είπανε ότι πρέπει να φύγεις;
– Μελέτη θέλουνε να κάνουνε μου είπανε. Μα να ‘ρθούνε τα παιδιά να κάνουνε τη μελέτη τους. Δηλαδή αντί να έρθουν να κάνουν τη μελέτη μέσα στα σκατά που ήταν όταν μπήκα και το καθάρισα ας έρθουνε να κάνουν τη μελέτη να τους κεράσω καφέ και να τους βοηθήσω κιόλας. Εργαζόμενοι είναι κι αυτοί, τη δουλειά τους κάνουνε….
Μου πε κι ο μπάτσος τότε “τη δουλειά μου κάνω”… Κουνώντας μου τις χειροπέδες. Εν πάσει περιπτώσει.
Από το κτίριο αυτό φίλε μου από τα περβάζια και τα πατώματα γέμισα μια μεγάλη σακούλα σκουπιδιών καθαρή ψημένη κοπριά περιστεριών. Την αξιοποίησα βέβαια κι αυτή. Σ’ ένα κήπο ήταν ό,τι καλύτερο. Είχε βλέπεις μόνο πλέγμα το κτίριο στα κουφώματα αλλά το πλέγμα ήταν από τη μέσα μεριά. Δεν σκεφτήκαν καν να το βάλουν απ’ έξω για να μην κάνουν φωλιές τα περιστέρια εδώ. Όχι πως έχω σκοπό να κάνω εγώ έξωση στα περιστέρα. Έχω σκοπό να φτιάξω κι έναν περιστερώνα… Τι δηλαδή; Ήρθανε τα άγρια να διώξουνε τα ήμερα; Δεν πάει.
– Με τη γειτονιά πώς τα πας;
– Βοηθάνε όσο μπορούνε και εγώ αν χρειαστούν τίποτα βοηθάω όποτε μπορώ. Όλη η γειτονιά τη Δευτέρα που ήρθανε αυτοί, εδώ ήτανε. Φτωχογειτονιά είναι εδώ. Έχουν όλοι τα προβλήματά τους. Μεγάλα προβλήματα. Με μία σύνταξη η κυρία Κωστούλα εδώ παραδίπλα ταίζει μία οικογένεια. Κι έχει φτάσει ο κόσμος και τρώγεται με τα ρούχα του. Σου λέει “εσύ μου φταις”, που είσαι δίπλα μου. Ο μετανάστης, ο γείτονας, ο ξένος. Εκεί μας φτάσανε.
– Με το κρύο και την υγρασία; Πώς προστατεύεσαι;
– Ευτυχώς δεν έχει υγρασία γιατί μπάζει από παντού. Σήμερα επειδή έχει βρέξει έχει υγρασία. Είναι λίγο επικίνδυνο να κοιμάσαι στα ζεστά και να έχεις υγρασία. Η θερμοκρασία είναι καλή. Τώρα έχουμε 14 βαθμούς. Αν είσαι συνέχεια έξω το συνηθίζεις. Για φως, έχω μία γκαζόλαμπα αλλά δεν συμφέρει. Ένα ευρώ έχει το γκαζάκι. Σκέφτομουνα να συνδέσω μία μπουκάλα με το γκαζάκι αλλά μου είπανε ότι είναι επικίνδυνο. Άλλοι ζουνε με μαγκάλια και πεθαίνουν από τις αναθυμιάσεις. Οπότε με το φακουδάκι…
– Αν έρθουν ξανά από το Πολυτεχνείο και την αστυνομία; Τι θα κάνεις;
Αν έρθουνε για να κάνουνε τη μελέτη που θέλουνε θα τους ανοίξω να κάνουν τη δουλειά τους. Αν έρθουνε με κανά συνεργείο να το φτιάξουνε φέρνοντας υλικά να ξεκινήσουν εργασίες για να αξιοποιηθεί το κτήριο υπέρ της φοιτητικής κοινότητας, επιτόπου φεύγω. Δεν θέλω να ιδιωτικοποιηθώ τον χώρο. Απλά, μαζί με τα περιστέρια μια γωνίτσα και για μένα. Δεν το λέω έτσι για να ακουστεί μελοδραματικό, έτσι είναι απλά.
Άμα μου κάτσει κανά μεροκάματο, κανά χαρτζηλίκη θα βρω υλικά για να στεγανοποιήσω τον χώρο. Μήπως θα πρεπε να πάω να τα ζητήσω από την πρυτανεία; Συνεργείο μου φέρανε την προηγούμενη εβδομάδα μαζί με τον μπάτσο. Γιατί μπάτσος ήτανε, δεν ήταν αστυνομικός. Μπάτσος ήτανε που μου κουνούσε τις χειροπέδες επιδειχτικά και απειλητικά.
Συνεργείο μου φέρανε. Τους είπα ρε παιδιά ωραία, ήρθατε το συνεργείο τέσσερις νοματέοι, φέρτε μωρέ μια ντίζα, ένα λούκι ξεβουλώστε να μην μπαίνουν τα νερά μέσα. Εδώ ήταν τόσα βρύα, δεν μπορείς να φανταστείς. Ούτε λίμνη. Δεν τους νοιάζει για το κτήριο το δικό τους; Κι αυτοί που μένουν από κάτω; Που μένουν άνθρωποι και η υγρασία περνάει στα σπίτια τους; Έχουν μεγάλες ζημιές. Η γειτονιά έχει αναγκαστεί κι έχει κάνει αγωγή στο Πολυτεχνείο γι αυτό τον λόγο. Ξεβουλώστε μωρέ κοπέλια το λούκι. Δεν το κάνανε. Το έκανα εγώ. Το πήρανε τζάμπα, δωρεά είναι το κτίριο και το παρατήσανε. Θα μπορούσανε να δώσουνε πολύ λίγα χρήματα και να το κρατήσουν το κτίριο να μην πάθει ζημιές. Τώρα οι ζημιές που έχει το κτίριο από τον καιρό και τις βροχές θα χρειαστεί πολλά χρήματα για να επιδιορθωθεί.
Απλά θέλουνε άλλο πράγμα. Καίγονται να με πετάξουν έξω. Αυτός είναι ο μόνος λόγος της επίσκεψής τους. Μάλλον γιατί φοβούνται ότι δημιουργούνται άστεγοι καθημερινά και φοβούνται μην αγριέψει ο κόσμος γιατί έχει αρχίσει και αγριεύει.
Όπως με τους μετανάστες πρόπερσι που ήταν στο κέντρο της Αθήνας και είχανε πρόβλημα. Θα μπορούσε βέβαια να μην υπάρχει πρόβλημα αν υπήρχε κοινωνική μέριμνα. Αντί να είναι κρυμμένοι αυτοί οι άνθρωποι και στην παρανομία θα μπορούσαν να τους δώσουν δουλειά και να είναι κι αυτοί καλά κι εμείς. Αξιοποιήθηκαν βέβαια κάποιοι από ιδιώτες όπως στην Μανωλάδα… Υπερεκμετάλλευση. Χειρότερα από εκμετάλλευση. Να δουλεύεις για ψίχουλα και στο τέλος να σε δέρνουνε κιόλας.
Θέλουνε λέει να κάνουνε μελέτη. Γνώρισα τις προάλλες ένα ζευγάρι φοιτητών, στο τέταρτο έτος αυτοί, παρατήσανε τις σπουδές τους και φύγανε γιατί δεν είχαν τα λεφτά για να πληρώνουν νοίκια και δεν έχουν φοιτητική στέγη. Οπότε τι καταλαβαίνεις εσύ;
Και για να σου μιλάω ειλικρινά δεν έχω και πολλές ελπίδες. Θα φύγει ο ένας και θα έρθει ο άλλος και ο άλλος θα πρέπει πάλι να κάτσει να συζητήσει με τη Μέρκελ. Δηλαδή θα πρέπει να κάτσουμε να συζητήσουμε με τον νταβατζή πόσα θα πρέπει να πέρνουμε την ημέρα. Να το συζητήσουμε και βέβαια. Και το αποτέλεσμα πες μου. Για να μην ξεσηκωθεί τώρα ο κόσμος. Απλά συντηρούν λίγο την κατάσταση. Κοροϊδεύουνε τον κόσμο. Βολεύεται με πενταροδεκάρες με μαύρη εργασία, ανασφάλιστοι κι ας βγαίνει ο Σαμαράς στην προκειμένη περίπτωση να λέει ότι πάμε καλά.
– Και πρωτογενές πλεόνασμα.
– Δεν ξέρω εγώ από αυτά. Αυτοί είναι εξειδικευμένοι οικονομικοί όροι. Δεν ξέρω από αυτά. Ξέρω όμως για τους μετανάστες που σου λεγα πριν. Αυτοί που παλιότερα ήταν στις ουρές στα συσσίτια, σήμερα τη θέση τους την έχουν πάρει οικογενειάρχες που μέχρι χθες ζούσαν αλλιώς και τους μετανάστες τους κλείσαμε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης…τα πώς τα λένε; Φιλοξενίας; Οικογενειάρχες που δεν πάνε στα συσσίτια της γειτονιάς τους αλλά σε άλλη γειτονιά για να μην φανεί η κατάντια τους. Που δεν είναι η κατάντια δική τους αλλά του πολιτικού συστήματος.
– Αυτο που λες ισχύει αλλά μήπως αυτή η προσπάθεια μας να κρύψουμε το πρόβλημά μας και τις δυσκολίες μας λόγω υπερηφάνειας συντελεί στο να διαιωνίζεται το πρόβλημα; Αντί να μαζευτούν οι άνθρωποι να ομολογήσουν την κατάστασή τους και να αναζητήσουν όλοι μαζί μία λύση στο πρόβλημά τους;
– Μας έχουν κάνει ανθρώπους που δεν μιλάμε μεταξύ μας. Μα σου λέω εγώ τώρα είμαι άνεργος, θα κάνω λίγη υπομονή, θα τρώω στο συσίτιο στη ζούλα και θα βρω μια δουλειά να ορθοποδήσω, τουλάχιστον να φαίνεται ότι ακόμα την παλεύω, ότι δεν είμαι άχρηστος. Αυτό είναι το πρόβλημα. Φταίει ο κόσμος. Φταίμε, ναι. Ακόμα κι εγώ που είμαι σε αυτή τη θέση ντρέπομαι να πάω στο συσίτιο να πάρω το φαγητό. Τα παιδιά στη Rosa Nera μου χουνε πει “έλα να τρως” μέχρι να δεις τι θα κάνεις. Ακόμα και εκεί θεωρώ ότι τους επιβαρύνω, γιατί να κάτσουν να επωμιστούν τα δικά μου προβλήματα; Βέβαια. Είδες; Ακόμα κι εγώ, στο βάθος του μυαλού μου, ακόμα κι εγώ είμαι κοινωνικά αποξενωμένος.
– Γιατί το κάνεις αυτό; Θες να διατηρήσεις την αξιοπρέπειά σου; Είναι θέμα περηφάνειας;
– Ε ναι. Βέβαια. Έτσι μπορεί να σκέφτεται ο οποιοσδήποτε που σήμερα τα περνάει δύσκολα και παραμένει στην αφάνεια, δίπλα μας. Προτιμώ να πεινάσω παρά να απλώσω το χέρι να ζητιανέψω. Τι να κάνεις; Τώρα θα μου πεις, χέρια πόδια έχεις κάθεσαι και αναλώνεις το χρόνο σου εδώ πέρα; Αλλά τι να κάνω; Να πάω να φτιάξω ένα κήπο; Που; Και πες ότι βρήκα και τον έφτιαξα. Και; Να ξεκινήσω να πάω να κάνω πλιάτσικο; Που; Στις πορτοκαλιές της Αγυιάς; Να τρώω μονο πορτοκάλια. Τι να κάνω; Τι μπορείς να κάνεις; Δηλαδή πρέπει να έρθεις αντιμέτωπος με αυτές τις καταστάσεις για να συνειδητοποιήσεις το μπλοκάρισμα και το λούκι που έχεις μπει. Και όλο αυτό συντελεί ακόμα περισσότερο στο να αποξενωθείς κι άλλο και να απομονωθείς, να περιθωριοποιηθείς εντελώς. Ίσως μας φέρουν πιο κοντά σιγά σιγά αυτές οι καταστάσεις.
– Σιγά σιγά; Είναι δηλαδή μια διαδικασία, αυτό μου λες. Απαιτείται χρόνος. Ο χρόνος όμως που απαιτείται για να έρθουμε πιο κοντά και να δούμε τα προβλήματά μας με σκοπό να οργανωθούμε και να τα αντιμετωπίσουμε μήπως είναι δυσανάλογος του χρόνου και της ταχύτητας με την οποία αλλάζουν τα πράγματα; Μήπως θέλω να πω μας προλαβαίνουν διαρκώς οι εξελίξεις;
– Ναι, τελευταία όμως στιγμή δεν μπορείς να κάτσεις να οργανωθείς και να κάνεις κάτι. Όπως αυτοί χρειαστήκανε χρόνο για να μας φέρουν σε αυτή την κατάσταση, έτσι κι εμείς χρειαζόμαστε λίγο χρόνο μέχρι να δούμε τι θα κάνουμε. Δεν ξέρω. Θέλει καινούργια κατεύθυνση, οπτική. Δεν ξέρω. Έχω μπλοκάρει. Δεν ξέρω τι να κάνω… Και δεν είναι να ανοίξει ο καιρός, να ανοίξει η τουριστική περίοδος…
– Ελπίζεις σ’ αυτό;
– Ναι εννοείται. Να κάνουμε κανά μεροκάματο να φύγουμε από αυτή την τρύπα.
– Πόσο καιρό μου είπες ότι είσαι εδώ μέσα;
– Τρεις βδομάδες κοιμάμαι εδω. Αλλά πάλι σου λέω είμαι σε πλεονετική θέση. Άλλοι είναι σε χειρότερη μοίρα.
– Έχεις μιλήσει με άλλους άστεγους στα Χανιά;
– Υπάρχει ένας ακόμα ο οποίος είναι στην Πύλη της Άμμου. Αυτός δεν έχει ούτε νερό. Θέλουν να τον διώξουν από τον Δήμο παρόλο που δεν τους ενοχλεί εκεί που είναι χωμένος. Δεν φαίνεται από τον δρόμο, δεν ενοχλεί… Αλλά άμα ανοίξει η τουριστική περίοδος έχω ακούσει ότι θα τον διώξουν. Και μετά είναι μετανάστες που κοιμούνται σε παραπήγματα. Ξέρω ένα παιδί που βρίσκει μέρος να κοιμηθεί, πέφτει στις 12, ρίχνει εναν ύπνο και φεύγει κι όλη μέρα μετά στον δρόμο και το βράδυ ξανά τα ίδια. Που στη χώρα του δεν νομίζω να ήταν σε αυτή τη κατάντια. Θα είχε σπίτι, γιατί να μην είχε, τη δουλειά του θα έκανε κι αυτός. Κανείς δεν ζει έτσι επειδή του αρέσει.
— Γιάννης: έρχεται σπίτι μου καμιά φορά και του δίνω ένα πιάτο φαί. Καλό παιδί. Μένει σε χάλαρα.
— Πάνος: Θα αρχίσουνε να ρχονται πολλοί περισσότεροι μετανάστες σύντομα.
– Στο φαρμακονήσι τους πνίξανε…
– Και τι να τους κάνουνε; Να κάνω λίγο το δικηγόρο του διαβόλου. Δημιουργείται ένα πρόβλημα. Τεράστιο πρόβλημα. Αυτό βοηθάει και την πολιτική που ακολουθείται.
– Ναι αλλά αυτοί φύγανε από μία προβληματική κατάσταση, εμπόλεμες ζώνες με την λογική της επιβίωσης και χάσανε την ζωή τους σε περιοχή όπου ούτε βόμβες πέφτουν, ούτε σε κυνηγάνε από πίσω μ’ ένα όπλο. Υπάρχει μια τραγική ειρωνία σε όλο αυτό.
– Ναι αλλά όλο αυτό βοηθάει επίσης παρα πολύ και στην άνοδο του ναζισμού. Οι άνθρωποι εδώ βλέποντας τοσους μετανάστες να έρχονται δεν τους ενδιαφέρει από που έρχονται και για ποιο λόγο έρχονται. Παρωπίδες λέγεται. Δεν καταλαβαίνει ο μέσος νους. Σου λέει “πρόβλημα”. Εγώ είμαι εδώ, ο άλλος έρχεται από αλλού. Δεν τον ενδιαφέρει ο λόγος. Δεν το ενδιαφέρει το γιατί και το πως.
Βοηθάει στην άνοδο του φασισμού και βλέπουμε αυτή τη φρίκη που διαβάζαμε στα σχολεία να επαναλαμβάνεται. Όσο κι αν ξέρουμε τους αγώνες που δώσανε οι παππούδες μας, μυαλό δεν βάλαμε. Όλους αυτούς τους μετανάστες που έχουν εκεί στα στρατόπεδα στην Αμυγδαλέζα τι θα τους κάνουνε; Αρρώστησε ο άλλος πέθανε. Θα τον στείλουνε πίσω; Εδώ δεν μπορούν να τον στείλουν όρθιο. Θα τον στείλουν ξάπλα; Τί θα τους κάνουνε; Θα τους θάψουμε; Θα τους κάψουμε φίλε. Ακούγεται τραβηγμένο;
Δεν με ενδιαφέρει το μνημόνιο, δεν με ενδιαφέρει που είμαι άνεργος που κοιμάμαι και βρέχομαι τα βράδυα. Πες μου τι θα τους κάνουνε; Και μπορεί γι αυτή τη σκατοδουλειά να μην βάλουν τους δικούς μας. Γιατί δεν νομίζω ότι ούτε ο χειρότερος μπάτσος, όχι οι απλοί αστυνομικοί, οι χειρότεροι μπάτσοι, ούτε αυτοί δεν θα δεχτούν να κάνουν αυτή τη δουλειά. Θα φέρουν άλλους απ’ έξω. Ευρωπαϊκές αστυνομίες. Φρόντεξ και τα λοιπά. Τους έχουνε για να τακτοποιούνε τέτοια προβλήματα, εντός εισαγωγικών. Και τα συμπεράσματα του κόσμου.
Τι θα τους κάνουνε; Σε ξαναρωτάω. Φυλακισμένοι λοιπόν και το φαί που τρως θα το δουλεύεις. Αλλά επειδή έχουμε προβλήματα εμείς θα δουλεύεις και για ένα πιάτο ακόμα ενός έλληνα αφού φταις για τόσα προβλήματά μας. Ρίχνουν αλλού τις ευθύνες. Και αδαείς που τρώνε προπαγάνδα και λένε “να ποιοι φταίνε”. 4-5 μεγαλοκαρχαρίες με πανελλαδικά κανάλια κατευθύνουν τον κόσμο. Ή μάλλον τον έχουν ήδη κατευθύνει. Και μετά σου λέει “Χαιλ Χίτλερ”. Και τα παιδάκια στο σχολείο μέχρι χθες παίζανε κλέφτες κι αστυνόμους μεταξύ τους, σήμερα παίζουν τον φασίστα και τον μαύρο. Άλλες εποχές, άλλα τα προβλήματα.
Γι’ αυτό σου λέω…είμαι σε πλεονεκτική θέση. Εγώ δεν φοβάμαι να βγω έξω να ψάξω να βρω κάτιτις να φάω. Δεν θέλω τίποτα άλλο να πω. Και ο νοών νοείτο.
(1) Η επιστολή του Πάνου όπως αναρτήθηκε στο tokaravani.gr :
Τα τελευταία χρόνια, η “Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη” με έχει οδηγήσει στην οικονομική εξαθλίωση, με κύρια αίτα την ολοένα αυξανόμενη ανεργία. Στις 31/01/2014 λόγω οικονομικής δυσχέριας, έμεινα άστεγος και μην βλέποντας άλλη λύση και προκειμένου να μείνω στον δρόμο, πήρα την απόφαση και την ευθύνη να στεγαστώ στο εγκατελειμένο κτήριο της οδού Αντωνίου Μελιδόνη, ιδιοκτησίας του Πολυτεχνείου Κρήτης. Το εν λόγω κτήριο δωρίστηκε το 1993 από την Ελένη Φραντζεσκάκη στο Πολυτεχνείο και από τότε κατοικείται από περιστέρια και μόνο.
Η κατάσταση που το βρήκα ήταν χειρότερη και από κοτέτσι, τα δε παράθυρα ήταν ακάλυπτα με αποτέλεσμα τα νερά της βροχής με τον καιρό να σαπίσουν τελείως τα ξύλινα πατώματα όπως και αυτά των δύο κάτω ορόφων άλλης επίσης εγκατελειμένης οικίας. Το χειρότερο όμως είναι η εκτεταμένη υγρασία που δημιουργήθηκε στους τοίχους του παρακείμενου ισογείου όπου κατοικείται.
Από τότε έως και σήμερα, δίνω αγώνα για να καθαρίσω, στεγανοποιήσω και να επισκευάσω το κτίριο ούτως ώστε να γίνει πιο ανεκτή η διαβίωση μου και να περιορίσω τυχόν περαιτέρω φθορές.
Το πρωινό της Τρίτης 28/01 δέχτηκα την επίσκεψη εκπροσώπου του Πολυτεχνείου, συνοδεία της αστυνομίας, όπου και μου ανακοινώθηκε διορία έως την Δευτέρα 3/02 για να εγκαταλείψω το εν λόγω κτήριο και κάθε εργασία σε αυτό προκειμένου να γίνει κάποια “μελέτη” θεορώντας λοιπόν, πως αφού η πολιτική αδιαφορία, η οικονομική ασυδοσία και ο περιορισμός της ελευθερίας έχουν φτάσει στο απροχώρητο, πρέπει εμείς οι ταλαιπωρημένοι αλλά αξιοπρεπείς και συνειδητοποημένοι πολίτες να σταματήσουμε να αναζητούμε “σωτήρες” και να αναλάβουμε την κατάσταση στα χέρια μιας.
Δικό μου βήμα και ελάχιστο είναι η κατάληψη αυτού του κτηρίου και καλώ τον κόσμο που βρίσκεται σε αντίστοιχη θέση να πράξει ανάλογα.
Υ.Γ.: Κύριε Πρύτανη και πρυτανικές αρχές.
Πρώτον. Δεν θεωρώ πως η παρουσία μου, σας εμποδίζει να μελετήσετε το χάλι αυτού του κτηρίου.
Δεύτερον. Δεν διεκδικώ την ιδιωτικοποίηση του κτηρίου αλλά μόνο την στέγη.
Τρίτον. Αρνούμαι και αντιστέκομαι σε πιθανή βίαιη έξωσή μου.
Με δύναμη, κουράγιο και αλληλεγγύη
Πάνος