Στο Βερολίνο, ένα ποίημα θαυμασμού για τη γυναικεία ομορφιά που κοσμεί επισήμως τον τοίχο πανεπιστημίου, ξεσηκώνει έντονη συζήτηση. Φοιτητές ζητούν τον «καθαρισμό» του ως σεξιστικό και άλλοι καταδικάζουν την «τρομοκρατία της αρετής», των «κομπλεξικών που ευνουχίζουν την τέχνη»
«λεωφόροι
λεωφόροι και άνθη
άνθη
άνθη και γυναίκες
λεωφόροι λεωφόροι και γυναίκες
λεωφόροι και άνθη και γυναίκες
και ένας θαυμαστής»
Δεν είναι οι λεωφόροι το πρόβλημα. Ούτε τα άνθη. Ούτε οι γυναίκες. Ο θαυμαστής ενοχλεί. Οχι επειδή θαυμάζει τις λεωφόρους. Οχι επειδή θαυμάζει τα άνθη. Ενοχλεί επειδή θαυμάζει τις γυναίκες. Επειδή είναι ο μόνος ενεργητικό υποκείμενο στο ποίημα. Επειδή οι γυναίκες, όπως άλλωστε και τα άνθη και οι λεωφόροι, κερδίζουν τον θαυμασμό ως φυσικές παρουσίες και μόνο. Επειδή εν προκειμένω οι γυναίκες εξισώνονται με τα λουλούδια ως στοιχεία ενός όμορφου αστικού τοπίου. Η ανθρώπινη αξία τους περιορίζεται στην παθητική ύπαρξή τους.
Με τη συλλογιστική αυτή η Γενική Επιτροπή των Φοιτητών (AStA) ζήτησε με ανοικτή επιστολή που δημοσιοποίησε το 2016 την κάλυψη του ποιήματος αυτού του Ευγένιου Γκόμρινγκερ που κοσμεί εδώ και λίγα χρόνια την πρόσοψη της ανώτατης σχολής Αλίς Σάλομον (Alice Salomon Hochschule) στο Βερολίνο. Διότι το 2011 το πανεπιστήμιο απένειμε το βραβείο ποίησης στον βολιβιανής καταγωγής ελβετό ποιητή και ο ίδιος, ανταποδίδοντας, χάρισε το ποίημά του «Avenidas» (Λεωφόροι) στο Πανεπιστήμιο.
Το… επίμαχο ποίημα εμπνεύστηκε και έγραψε ο Γκόμρινγκερ το 1953 περιδιαβαίνοντας τη λεωφόρο Ράμπλας στη Βαρκελώνη. Σύντομα οι αρχές του βερολινέζικου Πανεπιστημίου θα «ανακαινίσουν» τον τοίχο του κτιρίου και θα το επικαλύψουν ώστε να μη βρίσκεται σε κοινή θέα και θίγει όσους ή όσες τέλος πάντων θίγονται.
«Όταν οι φοιτήτριες αισθάνονται προσβεβλημένες, το παίρνουμε στα σοβαρά», εξήγησε ο πρύτανης Μαξ Μπέτιγκ – κι ας τολμούσε να κάνει διαφορετικά, θα τον έπαιρνε κι αυτόν η μπάλα, έναν άνδρα… Δεν πρόκειται, άλλωστε, για ένα οποιοδήποτε ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα. Το Πανεπιστήμιο ιδρύθηκε το 1908 από την Αλίς Σάλομον, μια εμβληματική ακαδημαϊκό, πρωτοπόρο των κοινωνικών αγώνων στη Γερμανία. Έως το 1945 το Πανεπιστήμιο δεχόταν μόνο κορίτσια. Και σήμερα θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα ιδρύματα της χώρας με ειδίκευση σε θέματα κοινωνικής εργασίας, υγείας και εκπαίδευσης. Βγήκαν μαχαίρια
Κάποια μύγα πολιτικής ορθότητας τσίμπησε τη Γενική Επιτροπή των Φοιτητών; Ή μήπως οι ευαίσθητες κεραίες των νέων αντιλαμβάνονται το σεξισμό στην πιο ύπουλη μορφή του;
«Το ποίημα αυτό δεν αναπαράγει μόνο μια κλασική πατριαρχική καλλιτεχνική παράδοση που βλέπει τις γυναίκες σαν όμορφες μούσες που εμπνέουν δημιουργικά πνεύματα, αλλά θυμίζει επίσης τις σεξουαλικές παρενοχλήσεις που καθημερινά δέχονται οι γυναίκες», σημειώνουν στην ανοικτή επιστολή. Και προσθέτουν ότι στη λαϊκή γειτονιά του Ανατολικού Βερολίνου, που βρίσκεται το Πανεπιστήμιο, οι γυναίκες τα βράδια δεν αισθάνονται πάντα ασφαλείς.
Ασφαλώς στα βερολινέζικα ΜΜΕ και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο πάσα εις πήρε θέση. Αλλοι στήριξαν την απόφαση για τον «καθαρισμό» του πανεπιστημιακού τοίχου και άλλοι καταδίκασαν την «τρομοκρατία της αρετής», το «κλαμπ των Ιακωβίνων μπουρζουάδων που απειλούν την καλλιτεχνική ελευθερία», των «κομπλεξικών που ευνουχίζουν την τέχνη» κλπ.
Στην «ομάδα» αυτή η γερμανίδα υπουργός Πολιτισμού Μόνικα Γκρούτερς (Χριστιανοδημοκράτισσα) μίλησε για «δικτατορία του φαίνεσθαι» και χαρακτήρισε την απόφαση του Πανεπιστημίου ως «τρομακτική πράξη πολιτιστικής βαρβαρότητας».
Ειδικοί στη λογοτεχνία διαβεβαίωσαν ότι δεν μπορεί ένα κείμενο να χαρακτηριστεί σεξιστικό εφ’ όσον απουσιάζει το «εγώ», το πρώτο πρόσωπο.
Η Νόρα Γκόμρινγκερ, κόρη του ποιητή και ποιήτρια και η ίδια, εξήγησε ότι ο «θαυμαστής» είναι ένα από τα στοιχεία που απαριθμούνται στη λεωφόρο και δεν είναι ο ποιητής. Αλλά και ο ίδιος ο Ευγένιος Γκόμρινγκερ, 93 ετών αισίως, είπε ότι δεν καταλαβαίνει προς τι η όλη πολεμική.
«Εγώ προσφέρω απλώς μια δομή και κάποιες ιδέες και το σύνολο μπορεί να εμπνεύσει στον αναγνώστη μια ευχάριστη διάθεση», παρατήρησε διαπορών ο ποιητής.