Του Κωνσταντίνου Ταχτσίδη
Cui bono (ποιος ωφελείται;). Αυτή είναι η ερώτηση που, μεταξύ άλλων, απαντάει διαχρονικά και σε κάθε κρίση «τύπου Ουκρανίας». Η απάντηση είναι σχεδόν πάντα: μα οι πολυεθνικές εταιρείες εκμετάλλευσης και εμπορίας ενεργειακών πόρων.
Την ώρα που τα mainstream ΜΜΕ παγκοσμίως, αναλώνονται σε στρατιωτικές και γεωπολιτικές αναλύσεις για την Ουκρανία, το ΝΑΤΟ, τη Ρωσία, τις ΗΠΑ και την Ε.Ε., ο σημαντικός «παράγοντας Χ» που μένει σχεδόν πάντα έξω απ’ τη συζήτηση είναι η επιθυμία των πολυεθνικών ενέργειας των ΗΠΑ να “εισβάλουν” –με το ακριβό τους φυσικό αέριο- στην ενεργειακά “διψασμένη”, ευρωπαϊκή αγορά.
Οι νικητές στην κρίση της Ουκρανίας, (είτε υπάρχει πολεμική σύρραξη όπως τώρα, είτε όχι), είναι συγκεκριμένες πολυεθνικές εταιρείες, για τα συμφέροντά των οποίων φροντίζουν -διαχρονικά και διακομματικά- οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ.
Γιε μου, είναι αβάσταχτο το bonus σου καλέ μου
Πολλοί αναλυτές –και στην Ελλάδα- για παράδειγμα, «επιλέγουν» να ξεχνούν πως, επί κυβερνήσεως Ομπάμα, ο γιος του τότε αντιπροέδρου –και νυν προέδρου– των ΗΠΑ, Χάντερ Μπάιντεν, το 2014 (μετά την “παραίτηση” Γιανουκόβιτς και κατά τη μεταβατική νεοναζιστική διακυβέρνηση Γιατσένιουκ στην Ουκρανία) ήταν ενεργό μέλος στο Δ.Σ. της ουκρανικής εταιρείας φυσικού αερίου Burisma, με παχυλό μισθό (50.000 δολάρια/μήνα + bonus).
Μάλιστα η εφημερίδα New York Post, το 2020 είχε αποκαλύψει μηνύματα ηλεκτρονικής αλληλογραφίας που παρείχαν ισχυρές ενδείξεις πως ο Τζο Μπάιντεν, φέρεται να πίεσε πολιτικά το Κίεβο υπέρ των συμφερόντων της εταιρείας, στην οποία ήταν σύμβουλος ο γιος του.
Η New York Post δημοσίευσε επίσης μήνυμα ηλεκτρονικής αλληλογραφίας που είχε στείλει το στέλεχος της Burisma, Βαντίμ Ποζάρσκι, στο οποίο και ευχαριστούσε τον Χάντερ Μπάιντεν που τον κάλεσε στην Ουάσιγκτον για να συναντηθεί με τον Τζο Μπάιντεν.
Σε άλλο e-mail, το 2014, ο Ποζάρσκι ρωτάει τον Χάντερ Μπάιντεν για τους τρόπους που μπορούν «να χρησιμοποιήσουν την επιρροή του» προς όφελος της εταιρείας.
Ούτε παραγγελιά η ακύρωση του Nord Stream 2
Εταιρείες όπως η Chevron και η ExxonMobil, μαζί με τους δεκάδες εργολάβους γεωτρήσεων και ναυτιλίας, επιθυμούν να αυξήσουν μαζικά τις εξαγωγές σε μια Ευρώπη που… «καίγεται» για φυσικό αέριο.
Βασικό τους εμπόδιο;
Η Ρωσία και η “κρατική” εταιρεία Gazprom καθώς αυτή τη στιγμή το ρωσικό φυσικό αέριο αντιπροσωπεύει πολύ πάνω από το 30% των συνολικών εισαγωγών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Γερμανία, Γαλλία, αλλά και Ελλάδα (μέσω Τουρκίας), για παράδειγμα, λαμβάνουν τουλάχιστον το 40% του φυσικού αερίου που χρειάζονται από τη Ρωσία, ενώ άλλες χώρες, όπως η Τσεχία και η Ρουμανία, χρησιμοποιούν σχεδον αποκλειστικά ρωσικό αέριο.
Ο Τζο Μπάιντεν, λίγες εβδομάδες πριν τη Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, είχε ανακοίνωσε την επιβολή νέων κυρώσεων σε βάρος της εταιρείας που έχει αναλάβει την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2. (Πρόκειται για την εταιρεία Nord Stream 2 AG, η οποία είναι θυγατρική της ρωσικής Gazprom).
Πριν τρεις ημέρες, στις 22 Φεβρουαρίου, ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σόλτς, δηλώνει πως το τελικό στάδιο της πιστοποίηση του υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2 είναι αδύνατον να υλοποιηθεί μετά τις πρόσφατες στρατιωτικές ενέργειες της Ρωσίας.
Έτσι η Γερμανία “σύρθηκε” στο να αναστείλει επ’ αόριστον την ολοκλήρωση ενός ενεργειακού project που θα άλλαζε τον ενεργειακό χάρτη και θα ισχυροποιούσε την φτωχή ενεργειακή επάρκεια της κεντρικής Ευρώπης.
(Ο αγωγός φυσικού αερίου Nord Stream 2, μεταξύ Ρωσίας και Γερμανίας, έχει ολοκληρωθεί από τον Σεπτέμβριο toy 2021, αλλά δεν είχε ακόμα τεθεί σε λειτουργία, καθώς αναμενόταν η πιστοποίηση, από τη γερμανική ρυθμιστική αρχή ενέργειας).
Δεν το βρίσκετε λίγο “τσιμπημένο” το φυσικό σας αέριο;
Από το 2005, όταν η παραγωγή φυσικού αερίου -η οποία ήταν σχετικά σταθερή για δεκαετίες- εκτινάχθηκε στα ύψη, οι ΗΠΑ αναδείχθηκαν ως ο μεγαλύτερος παραγωγός φυσικού αερίου στον κόσμο, εξορύσσοντας όλο και περισσότερη ποσότητα (χρησιμοποιώντας την αντιπεριβαλλοντική μέθοδο “fracking”).
Άρα η επιβράνδυνση της ροής φυσικού αερίου από την Ανατολή, είναι κομβικής σημασίας για τις αμερικανικές πολυεθνικές.
Εξορύσσοντας πλέον τεράστιες ποσότητες φυσικού αερίου, οι αμερικανικές εταιρείες άρχισαν να στρέφουν το βλέμμα τους όλο και περισσότερο στον ιδανικό πελάτη, την ενεργειακά φτωχή Ευρώπη.
Ωστόσο, υπάρχει ένα πρόβλημα: το φυσικό αέριο των ΗΠΑ είναι ακριβό.
Για να εξαχθεί σε διεθνείς αγορές, το αέριο των ΗΠΑ πρέπει να υγροποιηθεί και να φορτωθεί/εκφορτωθεί σε επίσης ακριβά και εξειδικευμένα δεξαμενόπλοια.
Η μετατροπή του φυσικού σχιστολιθικού αερίου σε υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) σχεδόν υπερδιπλασιάζει το κόστος για τις αμερικανικές εταιρείες, θέτοντας τους έτσι σε μειονεκτικότερη θέση έναντι του φθηνού ρωσικού αερίου που διοχετεύεται επίγεια, υπόγεια ή και υποθαλάσσια, μέσω αγωγών.
Μια εξαιρετικά βολική κρίση
Στα τέλη του 2021, έμπαιναν οι τελευταίες πινελιές στον αγωγό Nord stream 2 και ω, του θαύματος, με τα έσοδα από τους δικούς της αγωγούς να συμπιέζονται, η δεξιά, φιλονατοϊκή κυβέρνηση της Ουκρανίας παρακάλεσε την Ουάσιγκτον να επιβάλει κυρώσεις στον Nord Stream 2 και στις γερμανικές και ρωσικές εταιρείες που εμπλέκονταν στο έργο.
Όπερ και εγένετο. Η Βουλή και η Γερουσία των ΗΠΑ, συμπεριέλαβαν τις επιθυμητές για την Ουκρανία κυρώσεις σε νομοσχέδιο για τις αμυντικές δαπάνες.
Με την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης να τίθεται πλέον σε κίνδυνο από την ρωσική επιθετικότητα, ποιος ήταν ήδη έτοιμος από καιρό να παράσχει βοήθεια;
Μα φυσικά η βιομηχανία φυσικού αερίου των ΗΠΑ.
Ήδη από την αρχή της νέας κρίσης στην Ουκρανία, τον Ιανουάριο, οι ΗΠΑ έγιναν ο νούμερο 1 εξαγωγέας LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο) στον κόσμο για πρώτη φορά.
Με τον Nord Sream 2 σε “καταστολή”, η Ρωσία, η Γερμανία (και κατ’ επεκταση η Ε.Ε.), είναι σίγουρα από τους μεγάλους χαμένους της Ουκρανικής κρίσης καθώς ακόμη και αν αυξηθούν οι ακριβές εισαγωγές φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ, δεν αρκούν για να ικανοποιήσουν τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας.
Αν μάλιστα σταματούσαν όλες οι ρωσικές εξαγωγές, θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα τέτοιο έλλειμμα εφοδιασμού, που καμιά αύξηση εισαγωγών LNG δεν θα μπορούσε να καλύψει το κενό σε ολόκληρη τη Γηραιά ηπειρο.
Cui bono?
Είναι η όλη κρίση στην Ουκρανία ένα σχέδιο αύξησης των κερδών των κολοσσών φυσικού αερίου των ΗΠΑ;
Αυτό θα ήταν μια υπεραπλούστευση μιας πιο περίπλοκης κατάστασης με ιστορικές ρίζες που εκτείνονται πολύ πριν ακόμα ξεκινήσει η “έκρηξη” της εξόρυξης φυσικού αερίου στις ΗΠΑ. Και σίγουρα η αμρικανική κυβέρνηση θα προτιμούσε μια φιλοδυτική κυβέρνηση στο Κίεβο.
Η κρίση δεν προκλήθηκε αποκλειστικά για χάρη των πωλήσεων του αμερικανικού φυσικού αερίου, αλλά οι επιθυμίες αυτής της πολύ ισχυρής βιομηχανίας στις ΗΠΑ, πρόσθεσαν σίγουρα έναν βασικό παράγοντα στην εξίσωση.
Υπάρχει, θα μπορούσαμε κάποιος να ισχυριστεί, μια πολύ βολική σύμπλευση ιμπεριαλιστικών και καπιταλιστικών συμφερόντων.
Οι παραγωγοί φυσικού αερίου στις ΗΠΑ, σε περίπτωση γενικευμένης πολεμικής σύρραξης, ευελπιστούσαν (και φαίνεται να δικαιώνονται) πως η Δυτική Ευρώπη θα επιβάλει πρωτοφανείς κυρώσεις στη Ρωσία και η Γερμανία θα αναγκαστεί να «τραβήξει την πρίζα» από τον αγωγό Nord Stream 2, (τουλάχιστον προς το παρόν). Όπως ακριβώς έγινε.
Αυτό σημαίνει πως αν η Ευρώπη δεν θέλει -κυριολεκτικά και βιομηχανικά- να “παγώσει”, οι πωλήσεις του ακριβού, υγροποιημένου φυσικού αερίου των ΗΠΑ θα εκτιναχθούν, εν μία νυκτί και ακόμη περισσότερα αμερικάνικα πλοία θα αποπλεύσουν για ευρωπαϊκά λιμάνια, επιστρέφοντας πίσω φορτωμένα με κέρδη.
Για τους αμερικανικούς παραγωγούς φυσικού αερίου και πετρελαίου, η κατάσταση είναι win-win.
Πάντα ήταν άλλωστε.
ΥΓ. Σαν σήμερα το 2014, μετά τα γεγονότα της πλατείας Μαϊντάν και αφού είχε προηγηθεί η πραξικοπηματική “παραίτηση” του (διεφθαρμένου) Γιανουκόβιτς, ο ηγέτης της ουκρανικής αντιπολίτευσης και λίγο αργότερα μεταβατικός πρωθυπουργός, Αρσένι Γιατσένιουκ, ευχαριστεί την Ε.Ε και τις ΗΠΑ για την πολύτιμη βοήθειά τους. Φανατικός υποστηρικτής της νέας Ουκρανικής κανονικότητας, ήταν και ο τότε υπουργός Εξωτερικών, Ευάγγελος Βενιζέλος.
Στη παρακάτω φωτογραφία, ο Αρσένι Γιατσένιουκ, ανταποδίδει με “αρχαιοελλληνικό χαιρετισμό” που προφανώς είχε φτάσει ως την Κριμαία από την Αργοναυτική εκστρατεία στην Κολχίδα και την ευρύτερη περιοχή.
