Της Άννας Αγγελάκη – Κωνσταντουδάκη

Στο ξημέρωμα, πριχού ακόμη δώσει ο ήλιος, τσοι θωρείς να μάχουνται και γροικάς τον αχό τση μάχης. Μετά τση 15 του Μάη είναι, μα δε θυμούμαι τη σωστήν ημέρα.

(Αφήγηση γέροντος Κρητικού)

Στις αρχές του 1828, ο Ηπειρώτης Χατζημιχάλης Νταλιάνης έφτασε στη Κρήτη με 700 εθελοντές. Και αποφάσισε ν’ αναλάβει δράση και ενώ ήρθε σε συνεννόηση με τους Σφακιανούς οπλαρχηγούς είχαν μια διαφωνία ως προς την τοποθεσία. Οι Σφακιανοί, γνωρίζοντες τα περάσματα και τα δύσβατα της περιοχής επέμεναν να παρασύρουν τους Τούρκους στα ορεινά.

Ο Νταλιάνης όμως είχε διαφορετική άποψη. Λανθασμένη, όπως αποδείχτηκε παρά τον ασύγκριτο ηρωισμό του ιδίου και του σώματος. Κατέλαβε λοιπόν ο Νταλιάνης το φρούριο του Φραγκοκάστελλου στα νότια του νομού σε ανοιχτή πεδιάδα μπροστά την θάλασσα. Και ο Χατζημιχάλης Νταλιάνης οχυρώθηκε στο Φραγκοκάστελλο με Κρήτες και Ηπειρώτες εθελοντές. Έτσι, στις 15 Μαΐου του 1828 ο Τουρκικός στρατός του Μουσταφά πασά περικύκλωσε το Φραγκοκάστελλο και μετά από άγρια μάχη το κατέλαβε.

Οι υπερασπιστές του Φραγκοκάστελλου δέθηκαν μεταξύ τους με αλυσίδες για να μην λυγίσουν μπροστά στην αριθμητική υπεροχή του εχθρού και το βάλουν στα πόδια. Έτσι πολέμησαν μέχρι θανάτου όλοι. Και αν, στα ανεξήγητα μυστήρια του θανάτου, αν το πνεύμα, η ενέργεια, η δράση, η ένταση, η αγωνία, το πάθος, απεγκλωβίζονται απ’ το σώμα και αιωρούνται στο άπειρο στην άλλη διάσταση, στο Φραγκοκάστελλο ξεπέρασαν τον θάνατο. Και έμειναν για πάντα εκεί. Να πολεμάνε! Ξεπέρασαν τον θάνατο! Είναι συναρπαστικό! Και αληθινό. Συγκλονιστικό!

‘’Μετά τις 15 του Μάη με την δροσούλα πριν βγει ο ήλιος, τσοι θωρείς να μάχουνται και γροικάς τον αχό τση μάχης’’

Πολλοί επιστήμονες και από το εξωτερικό είδαν το φαινόμενο και ασχολήθηκαν μ’ αυτό με μελέτες χρόνων. Άλλοι είπαν πως πρόκειται για αντικατοπτρισμό απ’ την Αίγυπτο. Όμως στο σημείο που παρουσιάζονται οι Δροσουλίτες, απέναντι τους στην Αίγυπτο σ’ εκείνο το σημείο, δεν έχει στρατό, ούτε φρουρά για να γίνεται αντικατοπτρισμός.

Δεν ξέρω, αν τώρα βγαίνουν οι Δροσουλίτες. Τι να υπερασπιστούν πια; Γιατί να πολεμήσουν; Σκοτώθηκαν πολλές φορές! Δεν υπάρχει πια γη ελεύθερη. δεν υπάρχει τίποτε πια για να συνεχίσουν να υπερασπίζονται πολεμώντας τον ίδιο τον θάνατο. Πολέμησαν και πέραν του θανάτου!

Και τους σκότωσαν πολλές φορές! Και αποσύρθηκαν στον αιώνιο ύπνο, παραδωμένοι πια και αδικαίωτοι! Λησμονημένοι και προδομένοι. Οι Δροσουλίτες!