Δίδεται στη δημοσιότητα η απάντηση του Υφυπουργού Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας κ. Οδυσσέα Κωνσταντινόπουλου στην με ΑΠ 4787/20-11-2014 ερώτηση του βουλευτή Χανίων της Νέας Δημοκρατίας κ. Κυριάκου Βιρβιδάκη με θέμα «Πρόγραμμα ‘‘Εξοικονομώ κατ’ οίκον’’».
Στην ερώτησή του ο κ. Βιρβιδάκης ερωτά τους αρμόδιους Υπουργούς:
«Ποια είναι η εικόνα σήμερα και ποια η μελλοντική προοπτική του προγράμματος «Εξοικονομώ κατ’ οίκον», τόσο Πανελλαδικά όσο και ειδικότερα στην Κρήτη;»
Στην απάντησή του ο Υφυπουργός Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας διαβιβάζει έγγραφο της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Επενδύσεων – ΕΣΠΑ, το οποίο υπογράφει ο Γενικός Γραμματέας κ. Σπυρίδων Ευσταθόπουλος και έγγραφο της ΕΤΕΑΝ Α.Ε., που αποτελεί εποπτευόμενο φορέα του Υπουργείου Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας και υπογράφει ο Πρόεδρος του Δ.Σ και Διευθύνων Σύμβουλος κ. Γεώργιος Γεροντούκος.
Επιπλέον, ο Υφυπουργός Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας σημειώνει:
«…πρόσφατα εγκρίθηκαν επιπλέον πόροι ύψους 100 εκατ. Ευρώ μέσω της ΕΤΕΑΝ Α.Ε. για την πλήρη αποπληρωμή περίπου 10.000 νοικοκυριών, έτσι ώστε να καλυφθεί το σύνολο των δικαιούχων. Η σχετική ΣΑΕ έχει ήδη υπογραφεί από το Υπουργείο μας».
Στην απάντησή του ο κ. Ευσταθόπουλος αναφέρει μεταξύ άλλων:
«…Λόγω του αυξημένου ενδιαφέροντος των πολιτών για συμμετοχή στο Πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον», αλλά και για τη συνέχισή του σε όλες τις περιφέρειες της χώρας, καθώς οι πόροι είχαν εξαντληθεί σε αρκετές περιφέρειες εξ’ αιτίας της έντονης ζήτησης, έπειτα από ενδελεχή αναζήτηση λύσεων για διάθεση επιπλέον πόρων για το Πρόγραμμα και συνεχείς υπηρεσιακές διαβουλεύσεις, εκδόθηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής με θέμα «Τροποποίηση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης Σύστασης Ταμείου Χαρτοφυλακίου (Κεφαλαίου) με την επωνυμία «ΤΑΜΕΙΟ ΕΚΟΙΚΟΝΟΜΩ ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ» και άμεση ενίσχυση παρεμβάσεων για βελτίωση ενεργειακής απόδοσης οικιών» (ΦΕΚ Β’ 2786/01,11,2013). Σύμφωνα με αυτή την απόφαση το Πρόγραμμα Άμεσης Ενίσχυσης διαμορφώθηκε από 155 εκ. ευρώ σε 307,2 εκ. ευρώ, δίνοντας τη δυνατότητα σε περισσότερα νοικοκυριά να επωφεληθούν από το εν λόγω Πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας.
Από το σύνολο των 548,2 εκ. ευρώ που έχουν δεσμευθεί για τη δράση, τα 241 εκ. ευρώ αποτελούν το Ταμείο που εκταμιεύει τα δάνεια (συμπεριλαμβάνονται επιδότηση επιτοκίου έως 31.12.2015, διαχειριστικό κόστος έργου και έξοδα φακέλου) και τα 307,2 εκ. ευρώ αφορούν στις Άμεσες Ενισχύσεις (συμπεριλαμβάνονται επιδότηση μέρους των επεμβάσεων, κόστος ενεργειακών επιθεωρήσεων και κόστος συμβούλου). Στη δράση συμμετέχουν 48.323 νοικοκυριά (τελευταία ημερομηνία υπαγωγής προτάσεων: 22.09.2014) επιλέξιμου προϋπολογισμού 501,9 εκ. ευρώ, εκ των οποίων τα 33.364 (επιλέξιμου προϋπολογισμού 328,5 εκ. ευρώ) έχουν ήδη ολοκληρώσει τις σχετικές εργασίες.
Ειδικότερα, στην Περιφέρεια Κρήτης, έχουν υπαχθεί συνολικά 1636 νοικοκυριά εκ των οποίων έχουν ήδη ολοκληρώσει τις εργασίες τους τα 1097. Λόγω εξάντλησης των διαθέσιμων πόρων, ελάχιστες υπαγωγές πλέον γίνονται ανά Περιφέρεια αναλόγως των εξοικονομούμενων πόρων λόγω απεντάξεων έργων. Επισημαίνεται ότι με τις παραπάνω ενέργειες εξαντλούνται οι δυνατότητες υποστήριξης της δράσης στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013.
Ενημερωτικά, δεδομένου ότι πρόκειται για μια δράση με ιδιαίτερο και καινοτόμο χαρακτήρα καθώς για πρώτη φορά εντάσσονται σε συγχρηματοδοτούμενα πρόγραμμα και επιδοτούνται πολίτες προκειμένου να αναβαθμίσουν ενεργειακά τις οικίες τους, πρέπει να αναφερθεί ότι πολλές φορές έχουν παρατηρηθεί περιπτώσεις καθυστερήσεων στις εκταμιεύσεις λόγω σημαντικών προβλημάτων/ ελλείψεων στα προσκομιζόμενα δικαιολογητικά των Ωφελούμενων ή/και πιθανών καθυστερήσεων στη συγκέντρωση και επεξεργασία των δεδομένων από τις τράπεζες. Επιπλέον, απαιτούνται αναγκαίοι έλεγχοι στα παραστατικά των δαπανών, προκειμένου να αποφευχθούν παρατυπίες, κατά την ολοκλήρωση των παρεμβάσεων στις οικίες. Λόγω της συγχρηματοδότησης από την Ε.Ε., οι απαιτήσεις ύπαρξης διαδρομής ελέγχου για τη διαπίστωση της ορθής υλοποίησης του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου είναι ιδιαίτερα αυστηρές.
Επισημαίνεται ότι, για τις υπάρχουσες ανάγκες πληρωμών, αναμένεται μέχρι τα τέλη του τρέχοντος έτους να έχουν αποπληρωθεί οι αιτήσεις εκταμίευσης που εκκρεμούν σε όλη τη χώρα.
Θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων και η ενίσχυση των νοικοκυριών σε δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας – που είναι σήμερα περισσότερο παρά ποτέ αναγκαίες – εντάσσεται στις προτεραιότητες της Νέας Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020. Προς την κατεύθυνση αυτή, προκειμένου να υλοποιηθεί ως εμπροσθοβαρές έργο του υπό έγκριση Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» (ΕΠΑνΕΚ) 2014-2020, έχουν ήδη ξεκινήσει σχετικές προπαρασκευαστικές ενέργειες για την έναρξη ενός νέου αντίστοιχου, με το Πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον», Προγράμματος φιλικότερου προς τον πολίτη, αξιοποιώντας την ήδη αποκτηθείσα εμπειρία.»
Στην απάντησή του ο κ. Γεροντούκος αναφέρει μεταξύ άλλων:
«…1. Το Πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ Οίκον» αποτελεί ένα χρηματοοικονομικό εργαλείο (καλούμενο μέσο χρηματοοικονομικής τεχνικής – ΜΧΤ), που απευθύνεται στα φυσικά πρόσωπα – νοικοκυριά για την ενίσχυσή τους σε έργα που υλοποιούν με σκοπό στην ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών τους. Το Πρόγραμμα αποτελείται από:
- Το συνώνυμο Ταμείο (ΤΕΞΟΙΚ), μέσω του οποίου και με τη συγχρηματοδότηση των συνεργαζόμενων τραπεζών (υποχρεωτικώς βάσει των σχετικών Κανονισμών) χορηγούνται άτοκα (δηλ πλήρως επιδοτούμενα) δάνεια
- Το Πρόγραμμα Άμεσης Ενίσχυσης (επιχορήγηση), το οποίο συμπληρώνει το άτοκο δάνειο με μη επιστρεπτέα οικονομική ενίσχυση, η οποία καταβάλλεται στον δικαιούχο από τη διαμεσολαβούσα τράπεζα, σύμφωνα πάντα με τα προβλεπόμενα στον οδηγό του Προγράμματος.
- Οι πόροι, τόσο του Ταμείου όσο και του Προγράμματος Άμεσης Ενίσχυσης, προέρχονται από τα Περιφερειακά και Επιχειρησιακά Προγράμματα και το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα – Ε.Π.Α.Ν (τα οποία χρηματοδοτούνται από τα Διαρθρωτικά Ταμεία), η συνεισφορά των οποίων διαμορφώνεται ανάλογα με τις οικονομικές τους δυνατότητες και τις προτεραιότητες σύγκλισης ανά γεωγραφική ενότητα που αυτά εξυπηρετούν.
Επίσης είναι προφανές από τη φύση του Προγράμματος ότι η ανάλωση των διαθέσιμων πόρων δε γίνεται αναλογικά με την πραγματική ζήτηση, η οποία, σε κάποιες περιπτώσεις (ιδίως στις περιφέρειες που έχουν μεγαλύτερες ενεργειακές απαιτήσεις) μπορεί να υπερβαίνει τις δυνατότητες των πόρων που έχουν δεσμευθεί σε αυτές. Ωστόσο, δεν υφίστανται στατιστικά στοιχεία. Επομένως, οι καθυστερήσεις στις πληρωμές, εάν δεν οφείλονται σε υπαιτιότητα του δανειολήπτη (καθυστέρηση στην προσκόμιση τιμολογίων), είναι συνήθως απόρροια της ανισομερούς ανάλωσης των ανά περιφέρεια/γεωγραφική ενότητα διαθέσιμων πόρων. Μέχρι στιγμής (και εντός του 2014), το ζήτημα αντιμετωπίζεται κατά περίπτωση με εφαρμογή της τεχνικής της υπέρ- δέσμευσης και την ενεργοποίηση μη υλοποιηθεισών πιστώσεων του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε).
Κατά μείζονα λόγο, εφόσον τα αδιάθετα υπόλοιπα του Προϋπολογισμού δεδομένης Περιφέρειας διαφαίνονται ανεπαρκή για την εξυπηρέτηση των καταβολών των ήδη ενταγμένων έργων της, εύλογα αναστέλλεται η διαδικασία νέων εντάξεων, τουλάχιστον μέχρι ενισχύσεως του σχετικού Προϋπολογισμού.
- Επισημαίνεται, πάντως ότι εφόσον τα αντίστοιχα κεφάλαια είναι διαθέσιμα στην ΕΤΕΑΝ Α.Ε., η τελευταία δρομολογεί άμεσα και σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στον οδηγό του Προγράμματος τα αντίστοιχα κονδύλια στους λογαριασμούς των συνεργαζόμενων τραπεζών, προκειμένου αυτές με τη σειρά τους να πιστώσουν τους λογαριασμούς των ωφελούμενων (με το ποσό της άμεσης ενίσχυσης) ή/και να εκταμιεύσουν το αντίστοιχο ποσό των δανείων.
- Τέλος, εν όψει της νέας προγραμματικής περιόδου 2014-2020, πρέπει να επισημανθεί ότι για τις διαδικασίες σχεδιασμού, ανασχεδιασμού και συντονισμού της υλοποίησης του Προγράμματος «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» αρμόδια είναι η Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού και Εφαρμογής Δράσεων στους τομείς Ενέργειας Φυσικού Πλούτου και Κλιματικής Αλλαγής (ΕΥΣΕΔ ΕΝ/ΚΑ) του ΥΠΕΚΑ. Η εν λόγω Υπηρεσία παρακολουθεί την πορεία του Προγράμματος, σχεδιάζοντας και εκδίδοντας παράλληλα τις απαραίτητες οδηγίες – κατευθύνσεις προς τους εμπλεκόμενους φορείς.»