Από τον λογαριασμό fb του Αριστομένη Συγγελάκη *
Ένα από τα φρούρια της Εθνικής Αντίστασης στην Κρήτη ήταν ο Σοκαράς. Και στις 17 Αυγούστου 1944, αμέσως μετά τα Σκούρβουλα, τα Ανώγεια και το Σάρχο και λίγο πριν τα χωριά του Κέντρους στο Ρέθυμνο, το Μάραθος και τη Δαμάστα Ηρακλείου και την ολοκαύτωση πολλών ακόμη χωριών της Κρήτης, οι Γερμανοί κατακτητές βρήκαν την ευκαιρία να «ξεμπερδεύουν» μαζί του.
Στη θέση Σπηλιάρα σφαγίασαν 26 παλικάρια. Ξεχωρίζει η θυσία της οικογένειας Χαλκιαδάκη με έξι εκτελεσθέντες: τον πατέρα Γεώργιο και πέντε γιους (Εμμανουήλ, Αστρινός, Ιωάννης, Δημήτριος και Ελευθέριος).
Η οικογένεια Χαλκιαδάκη και άλλες οικογένειες του Σοκαρά (Ορφανού, Γυπαράκη, Γιαννουλάκη, Κυριακάκη, Κωστάκη, Μπιμπάκη, Σταματάκη, Παχιαδάκη, Κουτεντάκη, Σαρρή κ.α.) σήκωσαν και συνεχίζουν να σηκώνουν έως σήμερα το σταυρό του μαρτυρίου για την Πατρίδα και την Ελευθερία.
Η θυσία του 18χρονου Σταύρου Ανδρεαδάκη από τον Σοκαρά
Η ιστορία του δεκαοκτάχρονου ήρωα και μάρτυρα Σταύρου Ανδρεαδάκη από τον Σοκαρά, ένα μικρό αλλά υπερήφανο χωριό με ατρόμητους κατοίκους στην ενδοχώρα του Ηρακλείου, δεν είναι ευρύτερα γνωστή αλλά συγκλονίζει καθέναν που την μαθαίνει. Το καλοκαίρι του 1944, ο βοσκός Σταύρος Ανδρεαδάκης, ένα «άγουρο παλληκαράκι», αναλαμβάνει, με θάρρος και ενθουσιασμό, μία πολύ επικίνδυνη αποστολή που του αναθέτει η οργάνωση του ΕΑΜ της περιοχής. Συλλαμβάνεται, υφίσταται βασανιστήρια, που, κυριολεκτικά, δεν τα χωρά ο ανθρώπινος νους, αλλά δεν λυγίζει!
Στις 12 Αυγούστου 1944 κι αφού κάθε άλλη μέθοδος βασανισμού που χρησιμοποιούν αποτυγχάνει, τα ναζιστικά αποβράσματα (Γερμανοί και Έλληνες συνεργάτες τους με επικεφαλής τον περιβόητο Νικόλαο Μαγιάση) περνούν με ερπυστριοφόρο πάνω από το κορμί του. Όμως ο λεβέντης Κρητικός έφηβος δεν νοιάζεται για τη ζωή του, αρνείται να αποκαλύψει τους συνεργάτες του. Παραμένει ανυπότακτος έως το τέλος τιμώντας τις αγωνιστικές παραδόσεις της πατρίδας του! Μπορεί να σύνθλιψαν το νεανικό του κορμί αλλά δεν μπόρεσαν να νικήσουν την ψυχή και το πνεύμα του! Ο Σταύρος Ανδρεαδάκης είναι ένα σύμβολο για την Κρήτη, την Ελλάδα, ολόκληρη την Οικουμένη.
Πέντε μέρες μετά, στις 17 Αυγούστου 1944, οι Γερμανοί προβαίνουν σε ένα προμελετημένο και καλά σχεδιασμένο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας: στην τοποθεσία Σπηλιάρα εκτελούν εν ψυχρώ είκοσι επτά επίλεκτους νέους του χωριού. Κι όμως, ο Σοκαράς, παρά την ηρωική του Αντίσταση και θυσία, δεν έχει ακόμη αναδειχθεί ως μαρτυρικό χωριό, όπως αναμφισβήτητα δικαιούται, όσο κι αν προσπάθησαν ο αείμνηστος Σήφης Κοσόγλου, ο Γιώργος Καρτσωνάκης και άλλοι. Επιπλέον, η μνήμη του ήρωα Σταύρου Ανδρεαδάκη δεν έχει τιμηθεί από την Πολιτεία, ούτε κανείς δικάστηκε για αυτό το φοβερό έγκλημα. Ασυγχώρητες παραλείψεις για τις οποίες άμεσα πρέπει να υπάρξει έμπρακτη αποκατάσταση.
Το παράδειγμα του ηρωικού Σταύρου Ανδρεαδάκη είναι χαρακτηριστικό της μεγαλειώδους Αντίστασης και της ανείπωτης θυσίας της Ελλάδας, για την οποία δικαιοσύνη δεν έχει ακόμη αποδοθεί, εβδομήντα πέντε χρόνια μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου! Η ελληνική νεολαία μπήκε παλληκαρίσια στην πρώτη γραμμή της Εθνικής Αντίστασης και πρωτοστάτησε στον ευρωπαϊκό αντιφασιστικό αγώνα, τιμώντας τις ένδοξες ιστορικές παραδόσεις της πατρίδας μας, το ανυπότακτο πνεύμα και την αντιφασιστική νοοτροπία του λαού μας. Με το αίμα της, το θάρρος και τη λεβεντιά της έστειλε ένα οικουμενικό μήνυμα ανυποχώρητου αγώνα για ελευθερία, εθνική ανεξαρτησία, ειρήνη, κοινωνική δικαιοσύνη.
Τηρουμένων των ιστορικών αναλογιών η ελληνική νεολαία καλείται σήμερα να ηγηθεί ενός παλλαϊκού κινήματος για μνήμη και δικαιοσύνη, εθνική ανεξαρτησία, ισότητα και δημοκρατία. Ας το ελπίσουμε!
ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΣΤΟΥΣ 27 ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΟΥ ΣΟΚΑΡΑ!
ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΣΕ ΟΣΟΥΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΗΚΑΝ ΣΤΟΝ ΦΑΣΙΣΜΟ!
ΑΝΥΠΟΧΩΡΗΤΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ & ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ!
Σημειώσεις:
1. Το κείμενο αυτό είναι μέρος ενός συνολικότερου κειμένου μου με τίτλο “Μαθητές σύμβολα της Εθνικής Αντίστασης” , 3.5.2020
2. Διαβάστε επίσης το συγκλονιστικό άρθρο του Νίκου Ψυλλάκη βασισμένο, κυρίως, στην ακάματη έρευνα του φιλίστορα δικηγόρου και συναγωνιστή Γιώργου Καρτσωνάκη
3. Η πρώτη φωτογραφία είναι του Σταύρου Ανδρεαδάκη. Οι επόμενες είναι από την τελετή μνήμης στις 17.8.2019. Φέτος λόγω πανδημίας δεν έγινε ανοικτή εκδήλωση.Ευχαριστώ τους κατοίκους του Σοκαρά για την αγάπη τους, ελπίζω του χρόνου να είμαστε όλοι μαζί ξανά!
* Συγγραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα και Μέλος της Ένωσης Θυμάτων Ολοκαυτώματος Δήμου Βιάννου