Κύριε Διευθυντά,
Σωστό είναι να γνωρίζουν οι νεότεροι και να θυμούνται οι παλαιότεροι, όλες τις μάχες που έγιναν στον νομό Χανίων κατά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Τότε οι Γερμανοί συγκέντρωσαν όλες τις δυνάμεις τους, που είχαν στην Κρήτη, στον νομό μας. Μία από τις μάχες αυτές, νικηφόρος, ήταν η Μάχη του Βαφέ.
Για τις λεπτομέρειες της μάχης, σας παρουσιάζω την αναφορά του υποστράτηγου, Νικ. Παπαδάκη, στρατιωτικού διοικητού Κρήτης που ευρίσκετο τότε στο Ρέθυμνο.
Την αναφορά αυτή βρήκε ο ιστορικός, ερευνητής κ. Αντώνης Πλυάκης σε εφημερίδα του Ρεθύμνου της 16/12/1944
«Από τας επιχειρήσεις των Χανίων»
1) Εχθρικαί δυνάμεις Πεζικού και τανκς, επετέθησαν τας πρωινάς ώρας της 8ης τρέχοντος κατά του τομέος Αλικάμπου – Βαφές, του επιτηρούμενου υπό των τμημάτων Αποκορώνου.
Ημέτεραι δυνάμεις συγκεντρωθείσαι εγκαίρως ενήργησαν επίθεσην και εξετώπισαν τον εχθρόν εκ του χωρίου Βαφέ όπου είχον εισέλθη, αναγκάσασαι τούτον να υποχωρήσει εν συγχύσει προς Βρύσες με απωλείας 6 νεκρούς μεταξύ των οποίων και ο Φρούραρχος Βάμου Λοχαγός Κέλε και 15 τραυματίαι. Εκ των ημετέρων, 1 νεκρός οπλίτης και 8 τραυματίαι.
2) Και πάλιν ο εχθρός θα αντελήφθη ότι τα μηχανικά μέσα που διαθέτει θραύονται προ της θυσίας και του ηρωισμού με τον οπιίον οι αντάρται μας αντιμετωπίζουν τας προς τρομοκράτησιν και λεηλασίαν εξορμήσεις του.
3) Ποιούμαι εύφημον μνείαν εις τους κάτωθι οίτινες διεκρίθησαν ιδιαιτέρως κατά την ώραν της μάχης και επέδειξαν πνεύμα αυτοθυσίας και θάρρος. 1) Ταγματάρχην Λιόδην Γεώργιον Δ/την Τάγματος 2) Υπολοχαγόν Βαλαδάκην Ματθαίον Δ/την Λόχου 3) Αν/γον Τζικουνάκην Ιωάννην αξ/κόν Διοικήσεως Αποκορώνου 1) Αν/γόν Καραμπίνην Εμμανουήλ υπεύθυνον Βαφέ 5) Καπετάνιοπν Ξανθόν Δ/την Λόχου 6) Καπετάνιον Παπαδοπετράκην Πέτρον Δ/την Λόχου 7) Ιατρόν Παπαδάκην Μιχαήλ ιατρόν Τάγματος 8) Γιαουρτάκην Νικόλαον στρατιώτην 1ου Λόχου 9) Στρατιώτην Κανελάκην Αρτέμιον 1ου Λόχου 10) Στρατιώτην Βολουδάκην Ανδρ. Εκ Τζιτζιφέ 11) Στρατιώτην Τσουρορπάκην Εμμανουήλ εκ Τζιτζιφέ 12) Στρατιώτην Μπούχλην Σταύρον εξ Ασκύφου 13) Στρατιώτην Σαρτζτάκην Ευστρ. εκ Βαφέ και τραυματίας ι) Πατεράκην Βας. αγγλική υπη. Ιι) Τσαγκαροσυράκην Μιχ. εκ Βαφέ και ιιι) Πολέντα Ευαγγ. Διλοχίας Σφακίων.
4) Ομοίως επαινώ τους κατοίκους αμφοτέρων των Οργανώσεων Βαφέ – Τζιτζιφέ – Μελιδονίου – Νίππους – Εμπρόσνερου και Ασκύφου, οι οποίοι μετά ταχύτητος και εξαιρετικής προθυμίας έτρεξαν εις τον χώρον της μάχης και συνέδραμον σοβαρώς εις την εκδίωξην του εχθρού
Ιδιαιτέρως επαινώ τον εξ Εμπρόσνερου Μάρκον Ντουκάκην και τας μετ’ αυτού κυρίας και δεσποινίδας αίτινες με απαράμιλλον θάρρος περιήρχοντο κατά την ημέραν της μάχης τας γραμμάς των ανταρτών και διένεμαν εις τους μαχομένους τρόφιμα και ύδωρ.
Ομοίως των εξ Ασκύφου παλαίμαχον Πολέντα όστις παρά το προκεχωρημένον της ηλικίας του προσέτρεξεν εις τον χώρον της μάχης, εμπνέων ούτω διά του παραδείγματός του τους νεαρούς πολεμιστάς.
5) Κλείνομεν ευλαβώς το γόνυ προ του ηρωικώς υπέρ της ελευθερίας πεσόντος οπλίτου Μπραουδάκη Βαρδή και των θυμάτων του αγώνος τούτου Ιωάννου Βομβολάκη, Σταματίου Καλογέρακη, Σταύρου Μπριτζολάκη και Ξανθίππης Βαλσαμάκη.
Η παρατηρηθείσα συνεργασία των τμημάτων Αποκορώνου και των Εφεδρικών ομάδων των Οργανώσεων, μετά τας ανωτέρω επιχειρήσεις είναι άξια παντός επαίνου και αποτελεί παράδειγμα προς μίμησιν.
6) Τέλος εντέλλομαι την υποβολήν παρά της Δ/σεως Αποκορώνου συμπληρωματικών προτάσεων απονομής ηθικών αμοιβών διά τους επεδείξαντες ανδρείαν και αυτοθυσίαν και μη συμπεριληφθέντες εις την παρούσα μου.
Ο Στρατιωτικός Διοικητής Κρήτης
Νικ. Παπαδάκης
Υποστράτηγος
Διά την αντιγραφή
Δρ. Ε. Μ. Παπαδάκης
Γιατρός