Με ενθουσιασμό και αισθήματα υπερηφάνειας οι πολίτες των Χανίων και των άλλων πόλεων της Κρήτης «δέχτηκαν» την είδηση του πολέμου με την Ιταλία. Το κλίμα που επικράτησε περιγράφει στα φύλλα εκείνης της περιόδου ο τοπικός Τύπος.
Το πρώτο σχόλιο για την έναρξη του πολέμου δημοσιεύτηκε στο φύλο του «Εσπερινού Ταχυδρόμου» της 29ης Οκτωβρίου. Εκεί περιγράφεται ο ενθουσιασμός των Κρητών, με τη χαρακτηριστική έκφραση ότι «είναι ανώτερος πάσης περιγραφής».
Σύμφωνα με τα τότε δημοσιεύματα, διεκόπη η λειτουργία των σχολείων και λαός και νεολαία βγαίνουν στους δρόμους κρατώντας ελληνικές σημαίες, τραγουδώντας και φωνάζοντας συνθήματα.
Στα φύλλα εκείνης της ημέρας, σύμφωνα με το αφιέρωμα του ΑΠΕ-ΜΠΕ, υπάρχουν οι ανακοινώσεις για την επιστράτευση και καλούνται οι έφεδροι οπλίτες πεζικού, πυροβολικού όλων των όπλων να παρουσιαστούν άμεσα στη Μεραρχία Κρητών.
Σταδιακά όλη η δύναμη της Μεραρχίας μεταφέρεται στο μέτωπο. Η 5η Μεραρχία, που μετέβη στο Αλβανικό μέτωπο, αποτελούνταν από το 14ο (με έδρα τα Χανιά), το 43ο (με έδρα το Ηράκλειο) και το 44ο (με έδρα το Ρέθυμνο) Συντάγματα Πεζικού, το 5ο Σύνταγμα πυροβολικού της Σούδας, τον Λόχο Σκαπανέων και Διαβιβαστών, το Στρατιωτικό Νοσοκομείο Χανίων και άλλους σχηματισμούς.
Τον Απρίλιο του 1941, στη δύναμη της Μεραρχίας προστέθηκαν και 3.000 Κρήτες που μόλις είχαν ολοκληρώσει τη βασική τους εκπαίδευση.
Μέχρι την 6η Νοεμβρίου 1940, είχε ολοκληρωθεί η προσέλευση των εφέδρων. Από τις 18 έως 25 Νοεμβρίου η 5η Μεραρχία μεταφέρθηκε στη Μακεδονία. Συνολικά μεταφέρθηκαν 566 αξιωματικοί, 18.662 οπλίτες, 687 υποζύγια και 81 οχήματα. Από τις 29 Ιανουαρίου έως τις 12 Απριλίου 1941 η 5η Μεραρχία Κρήτης έδωσε μάχες.
Παράλληλα, υπάρχουν ανακοινώσεις των Αρχών με τις οποίες καλούνται οι πολίτες και οι τοπικές αρχές να συμμορφωθούν σε μέτρα, όπως το σβήσιμο των φώτων, η κάλυψη των παραθύρων, ενώ υπάρχει και εκτενής ενημέρωση για τα διαθέσιμα καταφύγια σε περίπτωση βομβαρδισμού από αέρος.
Οι Αρχές ανακοινώνουν την οργάνωση σταθμών πρώτων βοηθειών ορίζοντας τα σημεία.
Λίγες ημέρες μετά την έναρξη του πολέμου, στις 2 Νοεμβρίου, πραγματοποιείται και η πρώτη από αέρος επίθεση.
Ο απολογισμός αναφέρει 4 νεκρούς και 13 τραυματίες, καθώς και ζημιές σε δημόσια και ιδιωτικά κτίρια
ΑΠΕ-ΜΠΕ
