Το ρεκόρ Γκίνες της μακροβιότερης κτηματογράφησης όλου του πλανήτη διεκδικεί η Γαύδος, καθώς σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα μετά την κήρυξη της διαδικασίας, οι λιγοστοί κάτοικοί της αποκτούν επιτέλους Κτηματολόγιο. Οι σχετικές ανακοινώσεις αναμένονται το επόμενο διάστημα. Ωστόσο, για να φθάσουμε ως εδώ και να κλείσει μια εκκρεμότητα που υπάρχει από τον περασμένο αιώνα, χρειάστηκε να αλλάξουν επτά πρωθυπουργοί, 12 υπουργοί και άλλες τόσες διοικήσεις…
Το σίγουρο, πάντως, είναι πως αν κάποιος πριν από 25 χρόνια έλεγε στους αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Ενωσης πως το νοτιότερο νησί της Ευρώπης με τους λιγότερους από 60 μόνιμους κατοίκους και έκταση μικρότερη από 34 τετραγωνικά χιλιόμετρα θα έκανε σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα (για την ακρίβεια 24 χρόνια) να ολοκληρώσει την κτηματογράφησή του, θα αντιμετωπιζόταν με θυμηδία. Ωστόσο, όπως αποδείχθηκε, όλα είναι δυνατά.
Ξετυλίγοντας τον μίτο
Ολα ξεκίνησαν από επιστολές της Περιφέρειας και του Πανεπιστημίου Κρήτης, το μακρινό 1996, προς το τότε υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Εργων με τις οποίες ζητούσαν την ένταξη της Γαύδου στο Εθνικό Κτηματολόγιο που οδήγησαν στην κήρυξη της κτηματογράφησης τον Σεπτέμβριο του 1997.
Εντούτοις, όπως λένε πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, τα αναμενόμενα λίγα δικαιώματα και η δύσκολη πρόσβαση στα διάφορα σημεία του νησιού, είχαν ως αποτέλεσμα τη μη ύπαρξη ενδιαφέροντος από μελετητές για την κτηματογράφηση της Γαύδου. Και δυστυχώς, κατά τις ίδιες πηγές, δεν ελήφθη καν σοβαρά υπόψη το γεγονός πως η ολοκλήρωση της κτηματογράφησης της Γαύδου έχει και μια πιο «ευαίσθητη» γεωπολιτική πτυχή. Ποια είναι αυτή; Το πανέμορφο νησί της Ανατολικής Μεσογείου είναι στρατηγικής σημασίας για τον καθορισμό της ΑΟΖ.
«Αποτελεί ορόσημο η ολοκλήρωση της κτηματογράφησης, της χαρτογράφησης και της οριοθέτησης του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της Γαύδου», επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ο γενικός διευθυντής του Ελληνικού Κτηματολογίου Στέφανος Κοτσώλης. «Βάλαμε ψηλά στην ατζέντα μας την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης της Γαύδου, καθώς οφείλαμε να κλείσουμε μια εκκρεμότητα δυόμισι δεκαετιών, για λόγους σημειολογικούς, αλλά κυρίως εθνικούς».
Οπως προαναφέρθηκε, η κήρυξη της κτηματογράφησης έγινε τον Σεπτέμβριο του 1997. Δυο χρόνια αργότερα, τον Φεβρουάριο του 1999, ανατέθηκε, στην τότε Υπηρεσία (και μετέπειτα Οργανισμό) Κτηματολογίου και Χαρτογραφήσεων Ελλάδας, η ευθύνη συντονισμού και εκτέλεσης εργασιών και διαδικασιών, η αεροφωτογράφιση της περιοχής αλλά και ο έλεγχος των υποβάθρων και της χερσαίας κτηματογράφησης της Γαύδου.
Η αρχική εκτίμηση ότι θα παραλαμβάνονταν 200 δηλώσεις και 500 εμπράγματα δικαιώματα και η κτηματογράφηση του νησιού θα ολοκληρωνόταν το 2003 με κόστος 37 εκατομμύρια δραχμές (108.000 ευρώ) έπεσε πολύ έξω. Τι έγινε; Παρελήφθησαν 2.350 δηλώσεις ιδιωτών και 11.000 εμπράγματα δικαιώματα για 2.130 γεωτεμάχια.
Δεν προσκόμισαν συμβόλαια
Η έναρξη της κτηματογράφησης έγινε με την παραλαβή δηλώσεων τον Απρίλιο του 1999, οι οποίες, ωστόσο, στην πλειονότητά τους ήταν ελλιπείς. Τον Οκτώβριο του 2002 έγινε η πρώτη ανάρτηση, περιλαμβάνοντας όσους είχαν κάνει δήλωση αν και εννέα στους 10 δεν είχαν προσκομίσει συμβόλαια. Για την ιστορία παρελήφθησαν 400 ενστάσεις, κυρίως διενέξεις ιδιοκτητών και νέοι εντοπισμοί ακινήτων.
Τρία χρόνια αργότερα, τον Ιούνιο του 2005, η εν λόγω υπηρεσία αποφάσισε, δεδομένης της αναμενόμενης μεγάλης έκτασης δασικού χαρακτήρα του νησιού, να… «αναμείνει» τη δήλωση του Δημοσίου πριν προβεί στη β’ ανάρτηση, η οποία έγινε τρεις μήνες αργότερα.
Το Δημόσιο διεκδίκησε το 85%
Τον Σεπτέμβριο του 2005, το Δημόσιο διεκδίκησε το 85% της έκτασης της Γαύδου, δηλαδή 1.060 γεωτεμάχια. Τον Ιούνιο του 2007 έγινε η β’ ανάρτηση στην οποία συμπεριλήφθησαν μόνο οι δικαιούχοι που είχαν τίτλους και το Δημόσιο και παρελήφθησαν περίπου 3.000 ενστάσεις εκ των οποίων περίπου το 70% αφορούσαν διενέξεις μεταξύ πολιτών και Δημοσίου, το 25% τη μη καταγραφή όσων δεν είχαν τίτλους και ένα περίπου 5% διενέξεις μεταξύ πολιτών (για την ακρίβεια καταπατήσεις).
Από το 1999 που έγινε η παραλαβή των δηλώσεων έως το 2011 μόνο ένας τοπογράφος απασχολήθηκε σε μόνιμη βάση με την κτηματογράφηση της Γαύδου, ενώ το 2011 προστέθηκαν τρεις αποσπαμένοι τοπογράφοι προκειμένου να ολοκληρωθούν οι εργασίες.