Με μία λαμπρή εκδήλωση και τη συμμετοχή σπουδαίων επιστημόνων, από την Κρήτη και το εξωτερικό, εορτάστηκαν στο Επιμελητήριο Ηρακλείου τα 40 χρόνια από την ίδρυση του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ).
Η εκδήλωση είχε ως κεντρικό θέμα την Ιατρικής Ακριβείας και διοργανώθηκε από το Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας (ΙΜΒΒ) του ΙΤΕ ενώ την εκδήλωση λάμπρυνε με τη συμμετοχή του ο παγκοσμίου φήμης, κρητικής καταγωγής, επιστήμονας κ. Στυλιανός Αντωναράκης, Ομότιμος καθηγητής Γενετικής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Γενεύης.
Τι είναι η Ιατρική Ακριβείας
Η Ιατρική Ακριβείας βασίζεται στην εξατομικευμένη ιατρική μέσω ανάλυσης γονιδιακής ποικιλομορφίας. Η διαφορά κάθε γονιδιώματος μας κάνει να έχουμε διαφορετικές αρρώστιες ή προδιαθέσεις για διαφορετικές αρρώστιες.
«Το ΙΜΒΒ έχει προσφέρει πάρα πολλά στον επιστημονικό τομέα, όχι μόνο στον ελληνικό χώρο, αλλά και στον παγκόσμιο. Η Ιατρική Ακριβείας προσφέρει στοχευμένη αντιμετώπιση με βάση τον ασθενή» τόνισε ο κ. Αντωναράκης.
Μάλιστα, όπως ανέφερε ο ίδιος το ΙΤΕ επεκτείνεται και στην Αθήνα όπου τον Σεπτέμβριο 2022 δημιουργήθηκε ένα νέο Ινστιτούτο με την ονομασία «Ελληνικό Ινστιτούτο Γονιδιωματικής του Ανθρώπου». Κύριος σκοπός του είναι η μελέτη του γονιδιώματος και η σημασία του στις αρρώστιες.
«Είμαι πολύ χαρούμενος που βρίσκομαι στο Ηράκλειο για την γιορτή 40 χρόνων του ΙΤΕ. Η “Ιατρική Ακριβείας” βασίζεται στην γονιδιακή ποικιλομορφία, δηλαδή στο πώς το γονιδίωμα του καθενός και της καθεμιάς είναι διαφορετικό από όλους τους άλλους ανθρώπους. Ανάλογα με την ποικιλομορφία του γονιδιώματος οι αρρώστιες και οι προδιαθέσεις στις αρρώστιες είναι διαφορετικές και ιδιαίτερες στον κάθε άνθρωπο. Αυτό έχει σχέση με την διάγνωση, την πρόληψη και τη θεραπεία» τόνισε ο κ. Στ. Αντωναράκης.
«Τρία ήταν τα ιδρυτικά Ινστιτούτα του ΙΤΕ, ένα από αυτά ήταν και το Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας που σήμερα διοργανώνει την εκδήλωση για την Ιατρική Ακριβείας. Το ΙΤΕ έχει αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στην υιοθέτηση αυτής της στρατηγικής, έχοντας ιδρύσει μία από τις πρώτες μονάδες Ιατρικής Ακριβείας στην Ελλάδα» επισήμανε ο κ. Νεκτάριος Ταβερναράκης, Πρόεδρος του ΙΤΕ και Καθηγητής Μοριακής Βιολογίας Συστημάτων στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Σημειώνεται ότι στη χώρας μας λειτουργούν μόλις τρία δίκτυα Ιατρικής Ακριβείας. Το πρώτο που δημιουργήθηκε ήταν το δίκτυο για ογκολογικές ασθένειες (με επιστημονικό υπεύθυνο τον κ. Κωνσταντίνο Στρατάκη) και τα δύο επόμενα ήταν τα δίκτυα των Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων και το Δίκτυο Καρδιολογικών Νοσημάτων. Τα δύο πρώτα δίκτυα συντονίζει το ΙΤΕ και το τρίτο το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο.
Πώς η Ιατρική Ακριβείας βοηθά στην πρόληψη και τη θεραπεία ασθενειών
Με απλό και κατανοητό τρόπο οι επιστήμονες έδωσαν συγκεκριμένα παραδείγματα για το πώς μέσω εξετάσεων γενετικής ανάλυσης οι ερευνητές δύνανται να εντοπίσουν μία ασθένεια και ο ασθενής να οδηγηθεί έγκαιρα στην πρόληψή της. Επίσης, ο κ. Αντωναράκης αναφέρθηκε στο πώς μέσω εξατομικευμένης ανάλυσης DNA και εξατομικευμένης θεραπείας με ταυρίνη μία μικρή ασθενής από το Πακιστάν ανέκτησε σε σημαντικό βαθμό την όραση της, ενώ ήταν καταδικασμένη να ζει στο “σκοτάδι”.
«Έχω την τύχη να συντονίζω το Ελληνικό Δίκτυο Μοριακής Ογκολογίας το οποίο διευθύνεται από το ΙΤΕ και προσφέρουμε υπηρεσίες μοριακής ογκολογίας σε ασθενείς με νεοπλάσματα. Η φιλοδοξία του Δικτύου είναι να προσφέρει υπηρεσίες Ιατρικής Ακριβείας στον Έλληνα ασθενή και το ερευνητικό μας κομμάτι είναι η δημιουργία ενός ψηφιακού μητρώου όπου όλα τα δεδομένα θα συνδυάζονται και θα αναλύονται μαζί με τα κλινικά δεδομένα ούτως ώστε να δημιουργείται νέα γνώση, να βελτιώνεται η διάγνωση των ανθρώπων με νεοπλάσματα και η θεραπεία τους. Ελπίδα μας είναι ότι όλη η ιατρική κάποια στιγμή θα εκπροσωπείται από ανάλογα δίκτυα και ειδικότητες ούτως ώστε να φέρουμε την Ιατρική Ακριβείας σε όλους τους ασθενείς και για όλα τα νοσήματα και φυσικά να βοηθήσουμε και την πρόληψη, που είναι και το πιο σημαντικό κομμάτι της Ιατρικής Ακριβείας» ανέφερε στο Cretalive ο κ. Κωνσταντίνος Στρατάκης, Διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας στο ΙΤΕ.
Αξίζει να επισημανθεί ότι ήδη έχουν αναλυθεί πάνω από 8.000 δείγματα πανελλαδικά στο δίκτυο των ογκολογικών ασθενειών και 2.000- 3.000 δείγματα στο δίκτυο των νευροεκφυλιστικών νοσημάτων.
Ποια θα έιναι τα φάρμακα νέας γενιάς
Κατά την εισήγηση του ο καθηγητής Φαρμακολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Αχιλλέας Γραβάνης σημείωσε ότι γίνεται παγκόσμια προσπάθεια για την ανάπτυξη νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων με τεχνολογίες αιχμής όπως είναι τα γονίδια, τα κύτταρα, μικροσυσκευές, νανοσυσκευές.
Μάλιστα συμπλήρωσε ότι πρόκειται για δουλειά πολλών ετών με πάρα πολλούς ερευνητές και είναι μια προσπάθεια που έχει αναδειχθεί διεθνώς. «Δύο από αυτές τις ερευνητικές εργασίες είναι στο δρόμο να ελεγχθούν στον άνθρωπο. Η μία σχετίζεται με την προστασία της ωχράς κηλίδας σε άτομα με διαβητική αρθροπάθεια με ένα μικρό μόριο το οποίο κατά πάσα πιθανότητα θα χορηγείται στο μάτι και το δεύτερο είναι ένα νευροεμφύτευμα που αφορά σε τρισδιάστατο ικρίωμα ανθρώπινου κολλαγόνου στο οποίο φιλοξενείται ομάδα νευρικών βλαστικών κυττάρων. Στόχος είναι να μεταφέρουμε αυτό το εμφύτευμα σε παράλυτα άτομα μετά από τραυματισμό του νωτιαίου μυελού. Έχει δοκιμαστεί και το ένα σύστημα και το άλλο σε πειραματόζωα που μιμούνται τις ανθρώπινες ασθένειες και είχαμε πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Μέσα στα επόμενα 1-2 χρόνια ελπίζουμε πλέον να το δοκιμάσουμε σε ασθενείς στο εξωτερικό» τόνισε ο ίδιος.
Επιπλέον ανέφερε ότι η δοκιμή σε πειραματόζωα έχει γίνει εδώ στην Κρήτη, στο ΙΤΕ, ενώ οι δοκιμές σε ανθρώπους πρόκειται να γίνουν στις ΗΠΑ σε συνεργασία με την Ιατρική Σχολή του Harvard.
Μνεία στον αείμνηστο Φώτη Καφάτο
Όλοι οι ομιλητές έκαναν ιδιαίτερη αναφορά στην οξυδέρκεια και την προνοητικότητα του σπουδαίου καθηγητή Φώτη Καφάτου, ενός από τους πρωτεργάτες της δημιουργίας του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το Ηράκλειο.