Γράφει ο Αριστομένης Συγγελάκης*
«Οι ναζί, αντίθετα, δεν έδειξαν ποτέ κάτι περισσότερο από το δειλό, άνανδρο, ωχρό προσωπείο ενός δολοφόνου που αποποιείται την πράξη του. Ενώ βασάνιζαν και σκότωναν συστηματικά άμαχους ανθρώπους, διαβεβαίωναν καθημερινά σ’ ευγενικό και μαλακό τόνο ότι τάχα δεν άγγιζαν ούτε τρίχα και ότι ποτέ άλλοτε δεν είχε γίνει επανάσταση τόσο ανθρώπινη κι αναίμακτη.»
Σεμπάστιαν Χάφνερ, Γερμανός νομικός και δημοσιογράφος, 1939 (αναφερόμενος στην τρομοκρατία του Γ’ Ράιχ εναντίον του γερμανικού λαού
την περίοδο 1933-1939).
Στις 6 Απριλίου 1941, στις 5.15 π.μ., το Γ’ Ράιχ εισβάλλει στην Ελλάδα και, ταυτόχρονα, στη Γιουγκοσλαβία. Παρά την γενναία και απρόσμενη για τους Γερμανούς αντίσταση των Ελλήνων, ιδίως στα ισχυρά οχυρά της ελληνοβουλγαρικής μεθορίου, ηρωισμός που κέρδισε το θαυμασμό του Χίτλερ, του Τσώρτσιλ και όλης της ανθρωπότητας, η γρήγορη κατάρρευση της Γιουγκοσλαβίας, σοβαρά λάθη στον αμυντικό σχεδιασμό και η υπεροπλία των γερμανικών στρατευμάτων, ιδίως σε επιθετικά μέσα, δεν επέτρεψε διαφορετική έκβαση του πολέμου. Στις 9 Απριλίου, αφού οι Γερμανοί εισέρχονται δια της ελληνογιουγκοσλαβικής μεθορίου σε ελληνικό έδαφος, καταλαμβάνουν τη Θεσσαλονίκη, ενώ τα περισσότερα οχυρά ακόμη κρατούν ηρωικά! Έως τις 13 Απριλίου ανατρέπεται και η αμυντική γραμμή του Βερμίου και οι Γερμανοί εφορμούν ακάθεκτοι εναντίον του κορμού της Ελλάδας.
Εν τω μεταξύ, η καθυστερημένη προσπάθεια σύμπτυξη προς ανατολάς του Τμήματος Στρατιάς Ηπείρου και του Τμήματος Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας αποτυγχάνει και η περήφανη και νικηφόρα στρατιά του Αλβανικού μετώπου, χωρίς ηθικό πλέον, κυκλώνεται από τους Γερμανούς. Στις 18 Απριλίου, υπό το βάρος των περιστάσεων ο Πρωθυπουργός Κορυζής αυτοκτονεί και στις 22 αρχίζει η εγκατάλειψη της γραμμής των Θερμοπυλών από τους Βρετανούς. Στις 27 Απριλίου κι ενώ μία εβδομάδα νωρίτερα ο Στρατηγός Τσολάκογλου συνθηκολογεί με τους Γερμανούς, η Βέρμαχτ εισέρχεται στην Αθήνα και η πολεμική σημαία της Βέρμαχτ με τον αγκυλωτό σταυρό κυματίζει στον ιερό βράχο της Ακρόπολης. Μία ύβρις εναντίον της κοιτίδας του ευρωπαϊκού πολιτισμού, που δεν θα μείνει αναπάντητη, καθώς, ένα μήνα μετά, το βράδυ της 30ης προς την 31η Μαΐου 1941, ο Απόστολος Σάντας και ο Μανώλης Γλέζος κατεβάζουν τη μισητή σβάστικα από την Ακρόπολη! Ένα ασύλληπτο κατόρθωμα – σάλπισμα για την εποποιία της ελληνικής αλλά και της ευρωπαϊκής Αντίστασης και την τελική συντριβή του Άξονα.
Η ουσία της πρακτικής του ναζιστικού καθεστώτος συνοψίζεται στο εξαιρετικά ακριβές και πλούσιο νοήματος απόσπασμα από το βιβλίο του δημοκράτη και πολέμιου του Χίτλερ Σεμπάστιαν Χάφνερ, που παρατίθεται στην αρχή αυτού του άρθρου. Πράγματι, οι Γερμανοί πολίτες, που δεν συνέπρατταν ή, έστω, δεν ανέχονταν, το ναζιστικό καθεστώς υπέφεραν τα πάνδεινα: διώξεις, φυλακίσεις, εκτοπισμούς, βασανιστήρια, εκτελέσεις και κάθε είδους ταπείνωση. Κομμουνιστές, σοσιαλδημοκράτες, ακόμη και συντηρητικοί ή και εθνικιστές, που διαφώνησαν με τον Χίτλερ, διώχθηκαν αμείλικτα, όπως και οι Ρομά, οι Εβραίοι, τα άτομα με αναπηρίες κ.α. Κι όμως, η ναζιστική προπαγάνδα διαβεβαίωνε περί του αντιθέτου. Πέραν της σκληρής κριτικής που ασκεί στο Γ’ Ράιχ αλλά και στον γερμανικό λαό, που δεν ξεσηκώθηκε εναντίον του δυνάστη του, ο Χάφνερ, τοποθετείται προφητικά για το τι επρόκειτο να συμβεί εναντίον των λαών της Ευρώπης την περίοδο 1939-1945.
Πράγματι, από την πρώτη έως την τελευταία μέρα της Κατοχής, η χώρα μας δοκιμάζεται όσο καμιά άλλη: η μεθοδική αρπαγή του πλούτου, η τρομοκρατία της πείνας, η φρίκη των Ολοκαυτωμάτων, ήταν μερικές μόνο από τις αποκρουστικές πρακτικές που εφαρμόστηκαν εναντίον του λαού μας. Με τα λόγια του Αλμπέρ Καμύ, «το πληρώσαμε πολύ ακριβά. Το πληρώσαμε με ταπεινώσεις και σιωπές, με πίκρες, με φυλακές, με πρωινά εκτελέσεων, με εγκαταλείψεις, με χωρισμούς, με καθημερινές περιπλανήσεις, με σκελετωμένα παιδιά, και πάνω απ’ όλα με εξαναγκαστικές τιμωρίες». Η Ελλάδα έχει το θλιβερό προνόμιο, όπως επισημαίνει ο Μανώλης Γλέζος, να είναι η μόνη χώρα στην Ευρώπη όπου ο πληθυσμός της αμέσως μετά την Κατοχή ήταν μικρότερος αυτού που είχε στην έναρξή της! Και μαζί με τις ανθρώπινες απώλειες, η οικονομία διαλύθηκε, ο δημόσιος και ιδιωτικός πλούτος λεηλατήθηκε, οι πολιτισμικοί μας θησαυροί εκλάπησαν, οι υποδομές καταστράφηκαν, το μέλλον της Ελλάδας υπονομεύτηκε βίαια.
Κι όμως, ο λαός μας δεν υποτάχθηκε, δεν προσκύνησε τους βάρβαρους κατακτητές˙ πύκνωσε τις γραμμές των αντιστασιακών οργανώσεων και πάλεψε με σπάνιο θάρρος και αυτοθυσία για την λευτεριά του. Όχι τυχαία η Ελλάδα είναι η χώρα των παγκόσμιων άθλων: όπως επισημαίνει ο Καθηγητής Γιώργος Μαργαρίτης, η Μάχη της Κρήτης ήταν η πρώτη φορά λαϊκού ξεσηκωμού, πάνδημου συναγερμού ενάντια στο κράτος – εισβολέα στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο˙ η Ελλάδα ήταν η μόνη χώρα που δεν έστειλε εθελοντές στο πλευρό της Βέρμαχτ στο Ανατολικό Μέτωπο˙ η πολιτική επιστράτευση ματαιώθηκε και σώθηκαν τα νιάτα της πατρίδας μας από τη σκλαβιά και τον αφανισμό, την ώρα που εκατομμύρια Ευρωπαίοι είχαν ήδη οδηγηθεί στα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας του Χίτλερ. Και, επίσης, η Ελεύθερη Ελλάδα, σε έκταση μεγαλύτερη του 1/3 της χώρας (αντίστοιχη του κράτους της Ελβετίας), με τις καινοτόμους δομές και θεσμούς λαϊκής εξουσίας και αυτοδιοίκησης, αποτελεί μοναδικό επίτευγμα.
Εκτός από τη βαρβαρότητα ο λαός μας είχε να αντιμετωπίσει και την προπαγάνδα των ναζί, καθώς τα χαλκεία του Γ’ Ράιχ δούλευαν εντατικά καθ’ όλη τη διάρκεια της Κατοχής. Σύμφωνα με το τηλεγράφημα της στρατιωτικής δύναμης της Βέρμαχτ, που επιχειρούσε στα χωριά της Βιάννου και της Δυτικής Ιεράπετρας, που απεστάλη στις 4 τα ξημερώματα της 15ης Σεπτεμβρίου 1943, μετά την πρώτη μέρα του εφιαλτικού τριημέρου, «280 Έλληνες πυροβολήθηκαν ενώ προσπαθούσαν να διαφύγουν». Έτσι περιέγραφαν με κυνικό και προκλητικά ψευδή τρόπο τη μαζική εκτέλεση αμάχων, που έγινε ανά ομάδες, με την γνωστή ναζιστική οργάνωση και σαδιστική μεθοδικότητα και διήρκεσε πολλές ώρες σε κάθε χωριό. Αποκαλυπτικό είναι το γεγονός ότι η φράση «πυροβολήθηκαν ενώ προσπαθούσαν να διαφύγουν» έγινε για πρώτη φορά γνωστή στην ανακοίνωση της γερμανικής αστυνομίας στις 17.1.1919, δυο μέρες μετά τη δολοφονία από τα Freikorps της Ρόζας Λούξενμπουργκ και του Καρλ Λίμπκνεχτ! Ανάλογα τηλεγραφήματα και επίσημες καταγραφές, ενταγμένες στη συστηματική προσπάθεια του Γ’ Ράιχ να «νομιμοποιήσει» τα αποτρόπαια εγκλήματα της Βέρμαχτ, δηλαδή του τακτικού γερμανικού στρατού, αλλά και των SS, υπήρξαν στο Κομμένο, στους Λυγκιάδες και στα περισσότερα Ολοκαυτώματα της χώρας.
ΤΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ
Όμως, με μεγάλη μας λύπη διαπιστώνουμε ότι η διακίνηση ψευδών και αβάσιμων στοιχείων συνεχίστηκε και μετά το πέρας της Κατοχής! Και τι δεν έχει κατά καιρούς επικαλεστεί η γερμανική προπαγάνδα, προκειμένου να αποσείσει τις βαρύτατες ευθύνες της Γερμανίας για τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, που διέπραξε το Γ’ Ράιχ στην Ελλάδα: είναι ενδεικτική η επίσημη απάντηση του γερμανικού δημοκρατικού κράτους στον θρυλικό Αργύρη Σφουντούρη, σύμφωνα με την οποία το Ολοκαύτωμα του Διστόμου ήταν «αναπότρεπτες απώλειες στο πλαίσιο πολεμικών επιχειρήσεων» και συνεπώς οι οικογένειες των θυμάτων δεν δικαιούνται αποζημιώσεων! Σύμφωνα με έναν άλλο δημοφιλή μύθο, μεταξύ των μεταπολεμικών κυβερνήσεων της Γερμανίας, υπεύθυνη για τις σφαγές στα Καλάβρυτα, τα Κερδύλλια, τη Βιάννο και αλλού, ήταν η Αντίσταση! Δυστυχέστατα, στο κλίμα του Εθνικού Διχασμού, πολιτικοί και κυβερνήσεις που επικαλούνταν αλλά δεν νοιάζονταν για το «εθνικό συμφέρον», τυφλωμένοι από το αντικομμουνιστικό τους μένος, συνέπρατταν με τους Γερμανούς στην προσπάθεια ενοχοποίησης των ανταρτών του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ για όσα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας διέπραξε το Γ’ Ράιχ.
Όμως ο αξέχαστος αγωνιστής Περικλής Ροδάκης αποδόμησε πλήρως την γερμανική προπαγάνδα για το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων. Γράφει χαρακτηριστικά ο Περικλής Ροδάκης στην επιστολή του στην Αυγή το 1959 ως απάντηση στον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, Αντιπρόεδρο της τότε κυβέρνησης: «Το παραμύθι των αιχμαλώτων αρχίζει αμέσως μετά την απελευθέρωση, όταν αρχίζει η μεγάλη προσπάθεια να κατασυκοφαντηθεί ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ. Και επιβάλλεται μαζί με την τρομοκρατία των παρακρατικών οργανώσεων, με τις φυλακίσεις και σε συνέχεια με τις εκτελέσεις των αγωνιστών της Εθνικής Αντιστάσεως. Εφευρέθηκε και επιβλήθηκε για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα αυτών των κύκλων και καμιά σχέση δεν έχει με την αλήθεια.»!
Κανείς δεν μπορεί να έχει πλέον αμφιβολία για το ότι το Γ’ Ράιχ αιματοκύλισε, λεηλάτησε και κατέστρεψε την Ελλάδα. Για να υπάρξει, όμως, κάθαρση στην τραγωδία της Κατοχής απαιτείται αφ’ ενός η δίκαιη τιμωρία των θυτών και αφετέρου η εύλογη ικανοποίηση των θυμάτων. Όμως αντί η δημοκρατική Γερμανία να συμβάλλει στην προσπάθεια σύλληψης και τιμωρίας των υπευθύνων για τα Ολοκαυτώματα έκανε τα πάντα για να σώσει από τη Δικαιοσύνη ακόμα και τους πιο στυγνούς εγκληματίες πολέμου!
Η περίπτωση Μαξ Μέρτεν, του σφαγέα των δεκάδων χιλιάδων Ελλήνων Εβραίων της Θεσσαλονίκης είναι χαρακτηριστική: η Ο.Δ.Γ το 1959-1960 άσκησε φοβερές πιέσεις στην κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή του πρεσβύτερου και πέτυχε την έκδοση του καταδικασμένου σε 25ετή φυλάκιση Μέρτεν στη Γερμανία, ο οποίος στη συνέχεια απηλλάγη με βούλευμα της γερμανικής Δικαιοσύνης και αφέθηκε ελεύθερος! Αλλά και σε ό,τι αφορά στην ικανοποίηση των θυμάτων, η μετακατοχική Γερμανία ακολούθησε μία προκλητικά αδιάλλακτη στάση, επικαλούμενη χίλιες δυο προφάσεις: στην αρχή στάθηκε στη διαίρεση σε ΟΔΓ και ΛΔΓ (το 1953, με τη συμφωνία του Λονδίνου, το επιχείρημα αυτό πήρε και θεσμικό μανδύα), στη συνέχεια οχυρώθηκε πίσω από την απόλυτη εφαρμογή της ετεροδικίας, σήμερα επιπροσθέτως δηλώνει ότι, δήθεν, η Ελλάδα «έχει αποζημιωθεί», «έχει παραιτηθεί» ή ότι, τάχα, «το θέμα έχει κλείσει» ή ότι η διεκδίκηση «έχει απωλέσει τη νομιμοποιητική της βάση»! Όλα αυτά, με μόνο σκοπό να μην υποχρεωθεί να επανορθώσει για όσα υπέστη ο ελληνικός λαός.
Όμως, η πλήρης ανάληψη της ευθύνης για τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, που διέπραξε το Γ’ Ράιχ στην Ελλάδα και η απόδοση Δικαιοσύνης είναι απαράβατη προϋπόθεση για να κλείσει οριστικά η Μαύρη Βίβλος της Κατοχής και να προχωρήσουμε μαζί, οι δυο χώρες και οι δυο λαοί, σε ένα κοινό, ειρηνικό και δημιουργικό μέλλον, θεμελιωμένο στις αρχές της ειλικρίνειας, της ισότητας και της αλληλεγγύης. Η πρόσφατη θαρραλέα και αποκαλυπτική εκπομπή της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης ZDF, αποτελεί μία ισχυρή ένδειξη ότι το ζήτημα της διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών, όσο κι αν φαίνεται παράξενο, μπορεί να ενώσει τους Έλληνες και τους Γερμανούς!
Όπως βροντοφωνάζουν οι Γερμανοί αντιφασίστες της Ομάδας «ΑΚ Distomo» από το Αμβούργο, αλλά κι όπως κατέληξε ο Καθηγητής Στέλιος Περράκης στη μνημειώδη ομιλία του κατά την παρέμβαση της Ελλάδας στη δίκη Γερμανίας εναντίον Ιταλίας για το Δίστομο στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (12-16.9.2013), μόνο με Δικαιοσύνη και Αποζημίωση θα επέλθει η κάθαρση στην ανείπωτη τραγωδία της Κατοχής!
*Συγγραμματέας της Σ.Ε. του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης
των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα
και μέλος της Ένωσης Θυμάτων Ολοκαυτώματος Δήμου Βιάννου.
aristomenis.syngelakis@gmail.com