Με σαφήνεια έχουν προσδιοριστεί τα πολλαπλά οφέλη από την ολοκλήρωση και συνδυασμένη ενεργοποίηση ενός συνόλου τεχνικών έργων υλοποίησης και αξιοποίησης των υδάτινων πόρων του Ν Χανίων.
Αναφερόμαστε ενδεικτικά στα φράγματα Σεμπρονιώτη και Παπαδιανών που θα καλύψει τις ανάγκες νερού του Ν Χανίων και που η μελέτη τους έχει γίνει από το 1993 και έχει εξαγγελθεί από τους διάφορους πρωθυπουργούς και υπουργούς. Στην λιμνοδεξαμενή στον Πλάτανο που υπάρχει το πρόβλημα υφαλμύρωσης από την υπεράντληση με κίνδυνο να καταστραφή η γη υψηλής παραγωγικότητας, στην αποκατάσταση των λιμνοδεξαμενών στη Χρυσοσκαλίτισσα και στους Αγίους Θεοδώρους, στο αρδευτικό υψηλής ζώνης Αγυιάς- Κολυμπαρίου κ.α. μπορούν να συμβάλλουν αποφασιστικά ώστε:
- Να εξασφαλιστούν οι αναγκαίες ποσότητες νερού για την ύδρευση των κατοίκων του Νομού.
- Να εξασφαλισθεί και να αυξηθεί η άρδευση των ανεπαρκώς σήμερα αρδευομένων εκτάσεων του Νομού.
- Να μειωθεί η ενεργειακή εξάρτηση της χώρας με την αξιοποίηση του ανεκμετάλλευτου υδροδυναμικού από το κράτος, καθώς και την πολλαπλή κοινωνική ωφέλεια των μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων που διαφυλάσσουν πολύτιμους υδατικούς πόρους στους υδροταμιευτήρες τους κατά τη χειμερινή περίοδο, για να τους διαθέσουν κατά τη θερινή.
Πρόκειται για έργα που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην αξιοποίηση των εγχώριων παραγωγικών δυνατοτήτων του Νομού και της χώρας, στην κάλυψη σύγχρονων διατροφικών αναγκών, στην προστασία του περιβάλλοντος, στη μείωση του εμπορικού ελλείμματος της χώρας σε αγροτικά προϊόντα. Θα μπορούσαν, ιδιαίτερα, να συμβάλλουν σε συνδυασμό με τη βελτίωση του υπάρχοντος αρδευτικού δικτύου και την αξιοποίηση τεχνικών εξοικονόμησης νερού, στην εξάλειψη του προβλήματος της πλημμελούς άρδευσης.
Ο πραγματικός ένοχος
Προκύπτει λοιπόν αβίαστα το ερώτημα: Ποιο είναι το πραγματικό εμπόδιο στην κάλυψη των οξυμένων λαϊκών αναγκών σχετικά με το νερό;
Δεν είναι δύσκολο να εντοπίσουμε τον πραγματικό ένοχο. Πρόκειται για τις στρατηγικές επιλογές της άρχουσας τάξης και της ΕΕ που υπηρετούν όλες οι αστικές κυβερνήσεις, όπως και η σημερινή δικομματική συγκυβέρνηση. Πρόκειται για τον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης, όπου το νερό, η ηλεκτρική ενέργεια, τα τρόφιμα, η γη, οι δασικές εκτάσεις αποτελούν εμπορεύματα.
Στο επίκεντρο της αστικής πολιτικής βρίσκονται οι οδηγίες και κατευθύνσεις της ΕΕ για το νερό, για την «απελευθέρωση» του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, για την Κοινή Αγροτική Πολιτική.
Η κοινοτική οδηγία – πλαίσιο, του 2000, για τα νερά με την οποία εναρμονίστηκε η ελληνική νομοθεσία ήδη από το 2003, θέτει σε προτεραιότητα την εξοικονόμηση της ζήτησης νερού σε αντιπαράθεση με τη μεγιστοποίηση της προσφοράς σε κάθε υδατικό διαμέρισμα.
Έτσι δεν εστιάζει ούτε στα τεχνικά έργα και στις πολιτικές εμπλουτισμού των υπόγειων και επίγειων υδροφορέων ούτε στην αναγκαιότητα προστασίας των δασών που συμβάλλουν καθοριστικά στον εμπλουτισμό των υδροφορέων. Αντιπαραθέτει τεχνητά την προτεραιότητα της χρήσης του νερού για ύδρευση με τις χρήσεις του νερού σε κλάδους της παραγωγής, όπως των τροφίμων και της ενέργειας, δηλαδή κλάδους εξίσου απαραίτητους για την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών. Σ’ αυτό το πλαίσιο εισάγει τη λεγόμενη αειφόρο διαχείριση των υδατικών πόρων, την ανάκτηση του κόστους για τις υπηρεσίες νερού, την προστασία των υδάτινων οικοσυστημάτων και των εξαρτώμενων χερσαίων.
Φαινομενικά πρόκειται για μια αδιέξοδη διαχειριστική λογική που οδηγεί στην προστασία των σημερινών διαθέσιμων υδάτινων πόρων, οι οποίοι θα φθίνουν, ενώ συνεχώς διευρύνονται οι κοινωνικές ανάγκες και δε διασφαλίζεται η αύξηση της προσφοράς νερού στο μέλλον.
Στην πραγματικότητα, με το μανδύα της προστασίας του υδατικού περιβάλλοντος και της καλής κατάστασης των υδατικών σωμάτων, μεθοδεύεται η αύξηση της τιμολόγησης του νερού, ιδιαίτερα στον αγροτικό τομέα.
Η επίκληση της προστασίας του περιβάλλοντος είναι υποκριτική, αφού υπάρχουν τεχνολογίες και τεχνικές λύσεις που επιτρέπουν την εξοικονόμηση της κατανάλωσης νερού χωρίς αλλαγή της τιμολογιακής πολιτικής και επιβάρυνσης των λαϊκών στρωμάτων.
Ενδεικτικά αναφέρουμε την τεχνική δυνατότητα ανακύκλωσης του χρησιμοποιημένου νερού με διαχωρισμό των χρήσεών του, τα συστήματα ελαχιστοποίησης της κατανάλωσης νερού για οικιακή χρήση, τα συστήματα περισυλλογής βρόχινου νερού, την αλλαγή μεθόδων άρδευσης, την επιδιόρθωση και συντήρηση του δικτύου διανομής, τα δασονομικά και τα φυτοτεχνικά έργα, τις δασώσεις και τις αναδασώσεις.
Ομως η αύξηση της τιμής του νερού συμβαδίζει με τα σχέδια των μονοπωλίων σ’ ολόκληρη την ΕΕ για την ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης που δεν αφορά μόνο τις μεγάλες εταιρείες αλλά και τις μικρότερες (ΔΕΥΑ). Ιδιωτικοποίηση που θα οδηγήσει σε νέες δραματικές αυξήσεις των τιμολογίων λαϊκής κατανάλωσης, επιδείνωση των εργασιακών σχέσεων στον κλάδο και αξιοποίηση του υδατικού δυναμικού με γνώμονα την κερδοφορία των συγκεκριμένων μονοπωλιακών ομίλων.
Αυτές οι ιδιωτικοποιήσεις βρίσκονται στις προτεραιότητες της σημερινής συγκυβέρνησης και εξειδικεύονται στο πλαίσιο του μνημονίου και της δανειακής σύμβασης.
Αρνητικές συνέπειες για το λαό
Η εφαρμογή της κοινοτικής οδηγίας 2000/60 για το νερό αποτελεί επίσης το όχημα για την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ 2014-2020, η οποία έχει στόχο τη συγκέντρωση κεφαλαίου και γης στον αγροτικό τομέα. Συμβαδίζει με τις συμφωνίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) για αύξηση των εισαγωγών αγροτικών προϊόντων προς τις κοινοτικές χώρες σε αντάλλαγμα της απρόσκοπτης εξαγωγής κοινοτικών βιομηχανικών εμπορευμάτων.
Στην ίδια κατεύθυνση δημιουργίας νέων πεδίων κερδοφορίας για τους μονοπωλιακούς ομίλους κινούνται οι προτάσεις ίδρυσης και οργάνωσης πρότυπων οικολογικών αγροκτημάτων και η εφαρμογή των Κωδίκων Ορθής Γεωργικής Πρακτικής σε βάρος των φτωχών αγροτών.
Αντίστοιχα υποκριτική και αντιλαϊκή είναι η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», που στην πράξη νομιμοποιεί τη ρύπανση και μεταθέτει το κόστος διαχείρισης των αποβλήτων στα λαϊκά στρώματα.
Κορυφαίο παράδειγμα στο νομό μας αποτελεί η έλλειψη βιολογικών καθαρισμών στις κυριότερες λεκάνες απορροής, σε Στύλο, Αρμένους, Κοιλιάρη στον Αποκόρωνα με τα γνωστά προβλήματα μόλυνσης των νερών, και στον κάμπο Κουφό, Πατελάρι, Αλικιανό, Φουρνέ, Βατόλακο, Σκινέ, Μεσκλά που τροφοδοτούν με πόσιμο νερό όλο το Νομό.
Γενικότερα μέσα στη ζούγκλα της απελευθερωμένης καπιταλιστικής αγοράς αυξάνεται η διαπάλη ανάμεσα σε τμήματα του κεφαλαίου (κατασκευαστικούς, ενεργειακούς, τραπεζικούς, τουριστικούς ομίλους κλπ.) για το ποια έργα, ποιες υποδομές θα υλοποιηθούν, ποιες θα είναι οι προτεραιότητες.
Οι εργαζόμενοι, εργάτες, φτωχοί αγρότες, αυτοαπασχολούμενοι του Ν Χανίων δεν μπορούν να περιμένουν καμιά θετική εξέλιξη από μια στημένη διαβούλευση πάνω σε σχέδια διαχείρισης τα οποία βασίζονται και προωθούν εξορισμού την αντιλαϊκή πολιτική της ΕΕ και της αστικής τάξης, δηλαδή την πολιτική που οδήγησε στη σημερινή κατάσταση.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το πολιτικό προσωπικό της αστικής τάξης παρακάμπτει ακόμα και συμπεράσματα της δικής του ειδικής μελέτης για τη γεωργική πολιτική, η οποία τεκμηριώνει τα οφέλη από την αύξηση των αρδευόμενων εκτάσεων.
Οι επικλήσεις στην προστασία του περιβάλλοντος τόσο από τη συγκυβέρνηση όσο και από το ΣΥΡΙΖΑ για τη στήριξη της αντιλαϊκής πολιτικής διαχείρισης του νερού είναι υποκριτικές και αποπροσανατολιστικές.
Διαχείριση του νερού προς όφελος του λαού
Όσο προχωρά η πολιτική της ιδιωτικοποίησης του νερού και η «απελευθέρωση» της ενέργειας, όσο προχωρά η εφαρμογή της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, όσο εντείνεται η επίθεση στο λαϊκό εισόδημα, κανένα μεγάλο τεχνικό έργο δεν πρόκειται να αντιστρέψει την επιδείνωση της κατάστασης του λαού. Ακόμα και αν υλοποιηθεί, θα το χρυσοπληρώσει ο λαός και θα ωφεληθούν ελάχιστα από το αποτέλεσμά του οι φτωχοί και μεσαίοι αγρότες.
Η διαχείριση του νερού προς όφελος του λαού προϋποθέτει ένα ριζικά διαφορετικό δρόμο ανάπτυξης, με κοινωνικοποιημένα τα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής, κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας και εργατικό έλεγχο. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο ο Ενιαίος Κρατικός Φορέας Διαχείρισης του νερού θα μπορεί να κατοχυρώνει το νερό ως κοινωνικό αγαθό και όχι ως εμπόρευμα.
Θα μπορεί να διασφαλίζει τη συνδυασμένη ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών, αφού θα έχει ξεριζωθεί ο ανταγωνισμός των χρήσεων και της αξιοποίησης του νερού με γνώμονα το καπιταλιστικό κέρδος και θα αξιοποιηθεί το τεράστιο πλεονέκτημα του κεντρικού σχεδιασμού της κοινωνικοποιημένης παραγωγής.
Ο Ενιαίος Κρατικός Φορέας θα υλοποιεί ολοκληρωμένη πολιτική διαχείρισης του νερού με γνώμονα τη λαϊκή ευημερία, η οποία θα αξιοποιεί και τα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνα (Πολυτεχνείο και ΤΕΙ Κρήτης, Ινστιτούτο Υποτροπικών και Ελιάς, ΜΑΙΧ).
Σε συνεργασία με άλλους αρμόδιους κρατικούς φορείς θα διασφαλίσει:
- Την κατασκευή υποδομών εμπλουτισμού των επίγειων και υπόγειων υδροφορέων, καθώς και την ενεργοποίηση τεχνικών εξοικονόμησης του διαθέσιμου νερού.
- Την αύξηση των αρδευόμενων εκτάσεων για τη στήριξη της εγχώριας αγροτικής και βιομηχανικής παραγωγής (στα τρόφιμα, κλπ) και των αναγκαίων αναδιαρθρώσεων (πχ αναβάθμιση της κτηνοτροφίας).
- Την ύδρευση με ελεγμένο, ποιοτικό, φθηνό νερό.
- Την προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, την ανάταξη των οικοσυστημάτων των ποταμών και των λιμνών.
- Τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας με αξιοποίηση του πλούσιου υδατικού δυναμικού της.
- Την προστασία των δασών και την ευεργετική υδρονομική επίδρασή τους, την αύξηση της φυτικής βλάστησης.
Αγωνιστικές διεκδικητικές πρωτοβουλίες
Για να ανοίξει ο δρόμος γι’ αυτή την ελπιδοφόρα προοπτική, το ΚΚΕ καλεί και στηρίζει αγωνιστικές διεκδικητικές πρωτοβουλίες
1) Για την αποκλειστικά κρατική και ολοκληρωμένη διαχείριση των υδατικών πόρων που θα αφορά την έρευνα, την προστασία, την επάρκεια και την αξιοποίησή τους κατά υδατικό διαμέρισμα στον αντίποδα των σχεδίων ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης που προωθεί η συγκυβέρνηση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ. Για την κατοχύρωση των υδατικών πόρων σαν λαϊκή περιουσία.
2) Για την άμεση υλοποίηση των αναγκαίων τεχνικών έργων εξασφάλισης της επάρκειας και της ορθολογικής διαχείρισης του νερού.
Δεν υπάρχουν πλέον περιθώρια για άλλες αυταπάτες. Μπροστά στην κλιμάκωση της αντιλαϊκής επίθεσης μόνο η οργάνωση της λαϊκής αντεπίθεσης σε γραμμή ρήξης με τα μονοπώλια και την ΕΕ μπορεί να ανοίξει το δρόμο για την ικανοποίηση των αναγκών μας. Φτάνει να πιστέψουμε στη δύναμή μας και να πάρουμε την τύχη μας στα χέρια μας.