Η κυβέρνηση της Ελλάδας προτείνει τον τερματισμό της διένεξης με τους διεθνείς πιστωτές της διαμέσου της ανταλλαγής των ομολόγων της με νέα αξιόγραφα, τα οποία θα είναι συνδεδεμένα με τον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, όπως δήλωσε ο νέος υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης στην εφημερίδα Financial Times. Όπως αναφέρεται, θα επιδιώξει μια σειρά «ανταλλαγής χρεογράφων», προσφέροντας δύο είδη νέων ομολόγων: το ένα θα συνδέεται με την ονομαστική οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας ενώ το δεύτερο, το οποίο αποκάλεσε «perpetual bond» (μη εξαγοράσιμες ομολογίες, χωρίς ημερομηνία λήξης που πληρώνουν διαρκώς τόκο), θα αντικαταστήσει αυτά που διακρατεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
«Αυτό το οποίο θα πω στους εταίρους μας είναι ότι προετοιμάζουμε έναν συνδυασμό ενός πρωτογενούς δημοσιονομικού πλεονάσματος και ενός προγράμματος μεταρρυθμίσεων», ανέφερε ο Γιάνης Βαρουφάκης στη συνέντευξή του στους FT. «Θα τους πω, “βοηθήστε μας να προωθήσουμε μεταρρυθμίσεις στη χώρα μας και δώστε μας ένα δημοσιονομικό περιθώριο για να το κάνουμε αυτό, διότι σε διαφορετική περίπτωση θα συνεχίσουμε να πνιγόμαστε και η Ελλάδα μάλλον θα παραμορφωθεί, παρά θα αναμορφωθεί”». Ο κ. Βαρουφάκης διευκρίνισε πως το σχέδιο, θα προβλέπει την ανταλλαγή των υπαρχόντων δανείων από τις ευρωπαϊκές χώρες με ομόλογα που θα συνδέονται με την ανάπτυξη. Όπως αναφέρουν οι FT, η πρότασή του για «έξυπνη μηχανική ανταλλαγή χρέους» διαγράφει τον όρο «κούρεμα» από το πλαίσιο της διαπραγμάτευσης.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε μετά τη συνάντηση του κ. Βαρουφάκη με τον Βρετανό ομόλογό του, Τζορτζ Όζμπορν, όπου και κατέληξαν πως είναι απαραίτητο να δωθεί τέλος στο «μύθευμα» που οδήγησε την Ελλάδα να γίνει βάρος για την υπόλοιπη Ευρώπη. «Είμαστε αποφασισμένοι να βάλουμε τέλος στο παρατεταμένο μύθευμα που έχει καταστήσει την Ελλάδα μια κακοφορμισμένη πληγή στο πλευρό της ευρωζώνης», δήλωσε ο κ. Βαρουφάκης σε συνέντευξη που παραχώρησε στο βρετανικό τηλεοπτικό δίκτυο Channel 4 News. «Ακόμη και για τη Βρετανία, που δεν είναι μέλος της ευρωζώνης, αυτό είναι μια μεγάλη ανησυχία διότι η κρίση αποπληθωρισμού στην Ευρώπη προφανώς δεν προοιωνίζει καλά για τη βρετανική οικονομία», επεσήμανε ο Έλληνας υπουργός.
Όσον αφορά τη συνάντησή του με τον κ. Όζμπορν, ο κ. Βαρουφάκης δήλωσε ότι «ήταν μια πολύ εποικοδομητική συνάντηση. Στην πραγματικότητα ήταν μια πνοή φρέσκου αέρα». «Η αίσθησή μου φεύγοντας από την Ντάουνινγκ Στριτ ήταν ότι έχουμε μια πολύ εποικοδομητική σχέση. Είχαμε μια θαυμάσια συνάντηση και παρά τις διαφορές μας επιθυμούμε να βρούμε κοινό έδαφος. Πιστεύω ότι το έχουμε ήδη βρει», κατέληξε ο κ. Βαρουφάκης.
Όχι της ΕΚΤ στην πρόταση Βαρουφάκη για ομόλογο αέναης διάρκειας
Να σημειώσουμε πάντως ότι ήδη, από τις 29 Ιανουαρίου του 2015, αρκετές ημέρες δηλαδή πριν τις σημερινές δηλώσεις Βαρουφάκη, το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μπενουά Κερέ σε συνέντευξη που παραχώρησε στην ιταλική εφημερίδα Corriere della Sera είπε όχι στην πρόταση για ομόλογο αέναης διάρκειας.
Η αναφορά του Κερέ είχε έρθει ως απάντηση σε δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη ο οποίος έχει προτείνει δημοσίως τα ομόλογα 27 δισ. ευρώ που κατέχει η ΕΚΤ από το πρόγραμμα SMP να αντικατασταθούν από perpetual bond (ομόλογο αέναης διάρκειας) με πολύ μικρό επιτόκιο.
Αν γίνεται κάτι εμφανές από αυτό είναι ότι η συγκεκριμένη πρόταση και η συζήτηση περί ομολόγων αέναης διάρκειας δεν είναι καινούργια.
Τι είναι τα perpetual bonds
Τα προϊόντα αυτά είναι συνήθως ομόλογα αορίστου χρόνου. Για παράδειγμα ορισμένα από αυτά μπορεί να λήγουν έπειτα από 40 ή ακόμη και 50 χρόνια. Μία βασική τους διαφορά με τα συνηθισμένα ομόλογα είναι ότι δεν εγγυώνται την επιστροφή του ποσού της αρχικής καταβληθείσας αξίας. Και επιπλέον η Τράπεζα μπορεί ανά πάσα ώρα και στιγμή να ανακαλέσει το ομόλογο ακόμη και αν βρίσκεται στο 50%, 60% ή ακόμη και 70% της αρχικής καταβληθείσας αξίας. Πιο απλά, οποιοσδήποτε επενδύσει σε ένα τέτοιο προϊόν μπορεί ανά πάσα και ώρα και στιγμή να χάσει το αρχικό του κεφάλαιο. Τα προϊόντα αυτά δεν εγγυώνται επιστροφή του κεφαλαίου στην αρχική του αξία.
Με τα perpetual bond ή στα ελληνικά αέναα ομόλογα ο δανειζόμενος πληρώνει απλώς κάποιο τίμημα κάθε χρόνο στους πιστωτές του, ως επιτόκιο, αλλά ουδέποτε κεφάλαιο. Συνήθως χρησιμοποιούνται από εταιρείες, στην οποία περίπτωση ο πιστωτής είναι στην ουσία και μέτοχος της επιχείρησης, αφού το κουπόνι που παίρνει κάθε χρονιά είναι σαν μέρισμα. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις «αιώνιων» κρατικών ομολόγων, τα οποία έχει εκδώσει η Βρετανία από τον 18ο αιώνα και τα πληρώνει μέχρι σήμερα (Consol Bonds).
Μάλιστα, η εξυπηρέτησή τους είναι τόσο συμφέρουσα, που το Βρετανικό κράτος δεν ενδιαφέρεται να αποπληρώσει το κεφάλαιο. Με αυτόν τον τρόπο, το χρέος παραμένει υψηλό, αλλά οι αγορές δεν έχουν πρόβλημα, γιατί δεν χρειάζεται ποτέ η Ελλάδα να ζοριστεί να πληρώσει κεφάλαια και λήξεις, παρά μόνο ένα μικρό «ενοίκιο» κάθε χρόνο.
Παραδοσιακά εκδίδονταν από επιχειρήσεις κοινής ωφελείας και βρετανικές τράπεζες, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980, όταν οι διαδοχικές αυξήσεις των επιτοκίων οδήγησαν σε καταποντισμό τις τιμές τους. Η εξαγωγική ανάκαμψη της Ασίας όμως, μετά το 2001, οδήγησε σε σημαντική αύξηση της ζήτησης, ιδίως από συνταξιοδοτικά ταμεία, αλλά και ιδιώτες επενδυτές. Την αρχή της άντλησης κεφαλαίων από τις ασιατικές χώρες μέσω αέναων ομολόγων την έκανε στα μέσα του 2001 η Standard Chartered Bank, ενώ το 2003 ακολούθησαν οι ασφαλιστικές εταιρείες Allianz και AXA. Ακόμα και ιαπωνικές τράπεζες, όπως η Mitsui Bank Mizhuho και η Financial Group άντλησαν κεφάλαια από Ασιάτες επενδυτές μέσω ομολόγων χωρίς ημερομηνία λήξεως. Οι αποδόσεις όμως των ομολόγων αυτών δεν ήταν αρκετά υψηλές για τους επενδυτές, με αποτέλεσμα να εισέλθουν στην αγορά εταιρείες από αναδυόμενες χώρες προκειμένου να ικανοποιήσουν την αυξημένη ζήτηση.
Η μεξικανική αλευροβιομηχανία Gruma και η μεγαλύτερη ιδιωτική τράπεζα της Βραζιλίας, η Banco Bradesco, εξέδωσαν η καθεμία από 300 εκατ. δολάρια σε αέναα ομόλογα το 2004, ενώ το μεξικανικό κρατικό μονοπώλιο πετρελαίου, Pemex, άντλησε 1,75 δισ. δολάρια. Πιο πρόσφατα, μέσα στο 2005, η βραζιλιάνικη σιδηροβιομηχανία Companhia Siderurgica Nacional εξέδωσε ομόλογα ύψους 500 δισ. δολαρίων χωρίς ημερομηνία λήξης, ενώ το μεγαλύτερο μέρος της έκδοσης απορροφήθηκε από Ασιάτες ιδιώτες επενδυτές.
in.gr, kathimerini.gr, reporter.gr
