Μπορεί να ακούγεται υπερβολικός ο τίτλος, και είναι. Αλλά όχι τόσο όσο νομίζετε.
Ο λαγοκέφαλος ο οποίος έχει πλημμυρίσει τις ακτές της ανατολικής Κρήτης αλλά και άλλων περιοχών της Ελλάδας είναι το δεύτερο πιο τοξικό ζώο στον πλανήτη. Πιο τοξικό από την πιο επικίνδυνη κόμπρα, και από τον πιο θανατηφόρο σκορπιό, από την πιο δηλητηριώδη αράχνη.
Είναι εξαιρετικός θηρευτής, αποτελεί μία σοβαρή απειλή για το οικοσύστημα και είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για τον άνθρωπο. Ένας λαγοκέφαλος έχει αρκετό δηλητήριο για να σκοτώσει 30 ανθρώπους. Και πλέον, βγαίνει και στα ρηχά.
Σύμφωνα με σχετική είδηση από την εφημερίδα “ΑΝΑΤΟΛΗ” χθες νωρίς το μεσημέρι ερασιτέχνης ψαράς στο λιμάνι του Αγίου Νικολάου έβγαλε στη στεριά με καλάμι λαγοκέφαλο βάρους 5 κιλών.
Αυτό σημαίνει ότι το επικίνδυνο ψάρι πλέον ζει και αναπτύσσεται και μέσα στον κόλπο Μεραμπέλλου.
«Καθημερινά βγάζουμε τέτοια ψάρια και μετράμε τις καταστροφές που αφήνουν πίσω τους. Δεν έχει ληφθεί κανένα μέτρο ούτε και έχει γίνει κάτι σχετικά με το θέμα αυτό, είμαστε πραγματικά σε απόγνωση και νοιώθουμε ότι κανείς δεν δίνει σημασία στο πολύ σημαντικό αυτό πρόβλημα.» σχολίασαν στην εφημερίδα ερασιτέχνες ψαράδες.
[youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=x4Zb3IGvqX8″]
Το θέμα δεν είναι απλό αφού πέραν από τις σοβαρές ζημιές που προκαλεί στους επαγγελματίες ψαράδες, απειλεί τον τουρισμό αφού με το να βρίσκεται κοντά στις ακτές και σε λουόμενους δημιουργούνται αυτόματα κίνδυνοι.
Η παραλυτική τετροδοτοξίνη και τα αποτελέσματά της
Ο Λαγοκέφαλος όπως και πολλά άλλα μέλη της οικογένειας Tetraodontidae, περιέχει τεροδοτοξίνη που μπορεί να είναι πηγή τροφικής δηλητηρίασης με ψηλά συσχετιζόμενα ποσοστά θνησιμότητας. Η τετροδοτοξίνη (TTX) είναι μια ισχυρή παραλυτική νευροτοξίνη που φράζει το δυναμικό δράσης στα νεύρα. Για να κατανοήσουμε πόσο τοξική είναι, είναι 1.200 φορές πιο θανατηφόρα από το κυανίδιο. Η ΤΤΧ μπορεί να προκαλέσει θάνατο από μυϊκή παράλυση, αναπνευστική ανεπάρκεια και κατάρρευση του κυκλοφορικού συστήματος.
Η κατανάλωση περίπου 25 mg TTX μπορεί να σκοτώσει ένα άτομο βάρους 75 κιλών.
Ο Λαγοκέφαλος δε φαίνεται να έχει θηρευτές στη Μεσόγειο, παρόλο που σε άλλες περιοχές μερικά μεγαλύτερα ψάρια τρέφονται μ’ αυτόν, προφανώς χωρίς παρενέργειες από την τοξίνη.
Το δηλητήριο τετροδοτοξίνη επηρεάζει το νευρικό σύστημα νεκρώνοντάς το. Αυτό, μπορεί να ακούγεται σα ένας ανώδυνος θάνατος, όπως δεν είναι έτσι τα πράγματα. Η τοξίνη ξεκινά από έξω, αρχικά επηρεάζοντας χείλη και μετά τα δάκτυλα δημιουργώντας μούδιασμα. Μετά οι άνθρωποι που έχουν προσβληθεί από το δηλητήριο χάνουν τον έλεγχο των κινήσεών τους. Τότε, πρέπει να οδηγηθούν στο νοσοκομείο.
Αν αργήσουν η τοξίνη προχωρά προσβάλλοντας τους μύες του σώματος, ενώ ακολούθως προκαλεί εμετό και διάρροια. Μετά, η τεροδοτοξίνη κτυπά το διάφραγμα και τους πνεύμονες. Σταματάς να αναπνέεις και όλα αυτά ενώ έχεις απόλυτη συνείδηση του τι σου συμβαίνει. Στο τελικό στάδιο η τοξίνη κτυπάει τον εγκέφαλο, αλλά μονάχα όταν ο άνθρωπος που έχει προσβληθεί από το δηλητήριο έχει φθάσει σε μία κατάσταση απόλυτης παράλυσης και αδυναμίας να κάνει το οτιδήποτε. Και όλα αυτά με απόλυτη συνείδηση αυτού που του συμβαίνει. Αισθάνεται κάθε στάδιο της δηλητηρίασης έως το τέλος. Είναι ένας βασανιστικός θάνατος.
Νέα ερώτηση 27 βουλευτών
Ως εκ τούτου, δεν είναι παράξενο ότι βουλευτές καταθέτουν διαρκώς ερωτήσεις για το ζήτημα. Η πιο πρόσφατη ερώτηση έγινε στις 20 Μαρτίου του 2015. Στην ερώτηση που συνυπογράφουν και οι δύο Χανιώτες βουλευτές Παύλος Πολάκης και Βάλια Βαγιωνάκη θέτουν το ζήτημα της εξάπλωσης του λαγοκέφαλου στη βάση των κινδύνων που δημιουργούν για το περιβάλλον και την οικονομία.
Σημειώνουν σχετικά:
Η ραγδαία αύξησή του πληθυσμού του λαγοκέφαλου στις παράκτιες κοινότητες των ψαριών, σε συνδυασμό με οικολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις, το κατατάσσουν ως παράσιτο για την αλιεία και πιθανή απειλή για τη βιοποικιλότητα.
Η εμφάνιση του λαγοκέφαλου επηρεάζει την αλιευτική οικονομία με πολλούς τρόπους: Δημιουργεί πρόσθετη εργασία που συνίσταται στην απόρριψη των ανεπιθύμητων ψαριών. Επίσης οι επαγγελματίες ψαράδες αναφέρουν καταστροφή των αλιευτικών τους εργαλείων (διχτυών, παραγαδιών) λόγω του μεγέθους του.
Η ταχεία επέκτασή του λαγοκέφαλου είναι ανταγωνιστική για τα άλλα ψάρια και έχει επηρεάσει επικίνδυνα τους πληθυσμούς των καλαμαριών και των χταποδιών.
Η πιο σημαντική πτυχή από κοινωνική άποψη είναι αναμφισβήτητα οι κίνδυνοι που συνδέονται με την κατανάλωση των ψαριών, λόγω της τοξικότητάς του.
Σύμφωνα με την ερώτηση που συνυπογράφουν 27 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, αυτός ο κίνδυνος μπορεί να αποτελέσει συγχρόνως και ευκαιρία, αν γίνουν οι κατάλληλες κινήσεις:
“Απαιτείται συνεχής παρακολούθηση και επειδή ο πληθυσμός αυξάνεται είναι αναγκαίος ένας σχεδιασμός, ίσως και για την εμπορική του εκμετάλλευση. Έρευνες στον τομέα την βιοτεχνολογίας, αναφέρουν ότι λόγω των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζουν οι τοξίνες αυτές, φαίνεται να είναι θετική η χρήση τους στον τομέα της ιατρικής και της φαρμακευτικής.
Η εξάπλωση του είδους απαιτεί συστηματική μελέτη και η συμμετοχή των επαγγελματιών ψαράδων είναι καθοριστική. Η επιδότηση των ψαράδων για καταγραφή και παράδοση των λαγοκέφαλων (τακτική που έχει ήδη εφαρμοστεί στην Κύπρο με σημαντικά αποτελέσματα) είναι ένας εύκολος και οικονομικός τρόπος που πιθανότατα οδηγεί σε αξιόπιστα αποτελέσματα. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι θα χρειαστούν 1-2 χρόνια παρακολούθησης για να γνωρίσουμε την εξάπλωση του είδους.”
Εξαγωγή του λαγοκέφαλου στην Ιαπωνία;
Να σημειώσουμε ότι στην Κύπρο όπου αντιμετωπίζουν παρόμοιο πρόβλημα οι κινήσεις των κυβερνήσεων ήταν πολύ πιο άμεσες και αποτελεσματικές.
Ήδη από το 2010 οργανώνονται σχετικά συνέδρια και οι αποφάσεις που έχουν ληφθεί έχουν κάποια αποτελέσματα. Μεταξύ των σκέψεων που είχαν ακουστεί ήταν η εξαγωγή του είδους σε χώρες της ανατολής όπως η Ιαπωνία, η Κίνα και η Κορέα όπου το ψάρι έχει μεγάλη εμπορική αξία.
Στην Ιαπωνία μάλιστα υπάρχουν ειδικοί σεφ οι οποίοι για να μάθουν να ετοιμάζουν αυτά τα ψάρια σωστά (ο λαγοκέφαλος που έχει καθαριστεί λέγεται fugu) ώστε να μπορούν να καταναλωθούν δίχως κίνδυνο, εκπαιδεύονται για δύο χρόνια. Έτσι λοιπόν είναι εύκολα εξηγήσιμο γιατί θεωρείται μία εξεζητημένη τροφή και γιατί η τιμή τους είναι πάρα πολύ υψηλή.
Οι συγκεκριμένοι σεφ την περίοδο αυτή της διετούς εκπαίδευσης αναγκάζονται να τρώνε πολλά από τα ψάρια που ετοιμάζουν με αποτέλεσμα κάθε χρόνο αρκετοί να πεθαίνουν από δηλητηρίαση. Αλλά ακόμα και έτσι, ακόμα και με τέτοια εκπαίδευση, γίνονται λάθη.
Σε οποιαδήποτε περίπτωση, η λήψη μέτρων είναι αναγκαία με ένα ίσως πιο άμεσο μέτρο την αλίευση του είδους τους μήνες Μάιο έως Αύγουστο τους οποίους αναπαράγεται ώστε να μειωθεί ο πληθυσμός που έχει αυξηθεί επικίνδυνα αλλά και την ενημέρωση των πολιτών για το επικίνδυνο αυτό ψάρι ώστε να μην καταναλώνετε.