Του Αδάμ Γιαννίκου
Τέσσερις μήνες μετά την αλλαγή φρουράς στην Αθήνα και με λίγες ημέρες να απομένουν ως την επόμενη δόση προς το ΔΝΤ στις αρχές Ιουνίου, τα επιτελεία των θεσμών μοιάζουν σαν να μην έχουν καταστρώσει το τελικό τους σχέδιο.
Μπορεί ο ανταρτοπόλεμος της ελληνικής πλευράς να μην έχει απεγκλωβίσει τη χώρα από τον ασφυκτικό κλοιό των δανειστών, το ρήγμα όμως στις τάξεις των τελευταίων φαίνεται πως μεγαλώνει, ανάμεσα σε εκείνους που διαπραγματεύονται τους όρους μιας συνθηκολόγησης και εκείνους που ζητούν κατάληψη εξ’ εφόδου.
Πριν από μερικές ημέρες, το στρατόπεδο της Μέρκελ διέρρευσε στο Bloomberg ότι η καγκελάριος πιέζει τους ακραίους του κόμματός της για αποδοχή ενδεχόμενης συμφωνίας ακόμα κι αν η Ελλάδα δεν τηρήσει το σύνολο των δεσμεύσεών της. Σήμερα, το στρατόπεδο του Σόιμπλε διέρρευσε στο ίδιο πρακτορείο ότι εξετάζει το σενάριο παράλληλου νομίσματος, αν οι διαπραγματεύσεις καταρρεύσουν. Κι ενώ η τελευταία διαρροή διαψεύστηκε επισήμως, η πρώτη χάθηκε στο πλήθος των ελληνικών ειδήσεων που κατακλύζουν τα διεθνή Μέσα.
Τα γεράκια της Ευρώπης
Τη στιγμή που ο Έλληνας πρωθυπουργός ενισχύει τη γραμμή επικοινωνίας με Μέρκελ και Γιούνκερ, οι σκληροί των δανειστών σηκώνουν χτυπούν τα τύμπανα του πολέμου. Μιλώντας στο Reuters, ο Γενς Βάιντμαν, επανέλαβε ότι δεν μπορεί να επιτρέπεται στην Αθήνα να αγοράζει διαρκώς χρόνο ώστε να καθησυχάζονται οι αγορές. Πιστός στους κανόνες εμπλοκής, ο πρόεδρος της Bundesbank απαίτησε από την Αθήνα να κινηθεί προς τη σταθεροποίηση της οικονομίας.
Απαντώντας σε γραπτές ερωτήσεις του Reuters εν’ όψει της συνάντησης την επόμενη εβδομάδα στη Δρέσδη των υπουργών Οικονομικών και των κεντρικών τραπεζιτών των χωρών του G7, o Βάιντμαν υπενθύμισε πως ανταγωνιστικότητα, δημοσιονομικά και δημόσια διοίκηση είναι ζητήματα που – ορθώς, όπως επισημαίνει – υποδεικνύονται και από το ΔΝΤ, επομένως «το μπαλάκι είναι στην πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης».
Η αναφορά στο ΔΝΤ μόνο τυχαία δεν είναι σε μια συγκυρία όπου ο ρόλος του Ταμείου τίθεται εν αμφιβόλω. Στις αρχές της εβδομάδας, η διαρροή του εγγράφου Γιούνκερ – για το οποιο επισης υπήρξε διάψευση απ’ όλες τις πλευρές – αναζωπύρωσε τις φήμες που θέλουν το ΔΝΤ να αποχωρεί, αν επικρατήσει ένα πιο «ευρωπαϊκό» σχέδιο συμφωνίας.
«Γρήγορη και βρώμικη δουλειά»
Ήδη από το φθινόπωρο ΔΝΤ και Ευρώπη συγκρούονται, καθώς το πρώτο θέλει να διασφαλίσει το παγκόσμιο κύρος του, διατηρώντας πρωταγωνιστικό ρόλο στην ελληνική διάσωση. Εδώ και πολλούς μήνες, το Ταμείο κάνει διαρκώς λόγο για το δημοσιονομικό κενό που πρέπει να καλυφθεί με διατήρηση υψηλότερου πρωτογενούς πλεονάσματος, αύξηση κρατικών εσόδων και μείωση κρατικών δαπανών, άρα σκληρότερα μέτρα, τα οποια αν δεν παρθούν οδηγούν σε μη βιώσιμο χρέος και δεν αφήνουν άλλη επιλογή από το «κούρεμα», προοπτική που δεν θέλουν καν να συζητούν στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αφού είναι τα δικά τους δάνεια που θα πρέπει να κουρευτούν. Η άποψη αυτή προσωποποιείται στον Πόουλ Τόμσεν, που τον τελευταίο καιρό μοιάζει να έχει απασφαλίσει.
Από την άλλη πλευρά, οι Ευρωπαίοι έχουν να διαχειριστούν πολιτικά στα μάτια της κοινής τους γνώμης, το ζήτημα του ελληνικού χρεους και ταυτόχρονα να αποφύγουν ένα πιστωτικό γεγονός με γεωπολιτικές συνέπειες, κάτι που τους κάνει πιο ανεκτικούς απέναντι στα πολιτικά αδιέξοδα της Αθήνας. Ως εκ τούτου, δεν θέτουν ζήτημα δημοσιονομικού αλλά χρηματοδοτικού κενού, που, αφενός οδηγεί το ΔΝΤ βάσει καταστατικού σε έξοδο από το πρόγραμμα, αφετέρου αφήνει την Ευρώπη να διαχειριστεί όπως αυτή νομίζει καλύτερα χωρίς αμερικανικές πιέσεις και μέσω των δικών της μηχανισμών τη βοήθεια προς την Αθήνα για την αποπληρωμή των δανείων στο μέλλον.
Από το Ρίο Ντε Τζανέιρο, η Κριστίν Λαγκάρντ έδωσε σήμερα γραμμή όσο οι επαφές Ελλάδας και εταίρων εντείνονταν στην Ευρώπη. Η επικεφαλής του ΔΝΤ ανέφερε πως υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει και ξεκαθάρισε ότι πρέπει να υπάρξει μια συνολική προσέγγιση στο ζήτημα και όχι μια «γρήγορη και βρώμικη» δουλειά, φράση που ακούστηκε και πριν από μία εβδομάδα στην ενημέρωση που έκανε ο Τόμσεν προς το δ.σ. του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον για την πορεία των διαπραγματεύσεων.
Ασφαλώς, οι θεσμοί και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού δεν παραλείπουν να αναφέρουν για την τιμή των όπλων πως οι μεταρρυθμίσεις είναι αναγκαίες, υποδεικνύοντας ότι ο δρόμος για τη συμφωνία περνάει από τις επαφές των τεχνικών κλιμακίων στο λεγόμενο Brussels Group, όπου δίνονται σκληρές μάχες οπισθοφυλακής. Το μοτίβο αυτό επαναλήφθηκε και στο πλαίσιο των συναντήσεων που είχε ο Αλέξης Τσίπρα στη Ρίγα με τους Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, Φρανσουά Ολάντ και Άγκελα Μέρκελ, με τη Γερμανίδα καγκελάριο να δηλώνει κι αυτή πως Γαλλία και Γερμανία στηριζουν την Ελλάδα αλλά «υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά μπροστά μας». Η «πολλή δουλειά που είναι μπροστά» αφήνει το ΔΝΤ στο παιχνίδι των διαπραγματεύσεων και ταυτόχρονα επιτρέπει στους Ευρωπαίους να αναβάλλουν μια πολιτική λύση μέχρι την ύστατη ώρα.
Αναδιάταξη δυνάμεων και μάχη οπισθοφυλακής
Το τελευταίο φαίνεται πως έχει εκνευρισει τους σκληρούς της Ευρώπης, αν κρίνουμε από τις δηλώσεις που έκανε ο Γενς Βάιντμαν την περασμένη εβδομάδα, και με τις οποίες ζητούσε από τους Ευρωπαίους πολιτικούς να πάρουν εκείνοι την τελική απόφαση και να μην αφήνουν την ευθύνη στην ΕΚΤ. Κάπως έτσι, η κορύφωση του διαπραγματευτικού αδιεξόδου δημιουργεί την παράδοξη κατάσταση όπου το ΔΝΤ, το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών και τα «γεράκια» της Φρανκφούρτης βρίσκονται να πολεμούν στην ίδια πλευρά της παράταξης, με ελάχιστο κοινο παρονομαστή την αυστηρή προσκόλληση στους κανόνες – ο καθένας για τους δικούς του διαφορετικούς λόγους: το ΔΝΤ για να διατηρήσει την παρουσία του, το γερμανικό κατεστημένο για να να προασπίσει το δόγμα της λιτότητας.
Την ίδια στιγμή, ο Γενς Βάιντμαν αποφεύγει να επιτεθεί στον Μάριο Ντράγκι. Ερωτώμενος από το Reuters για την αξιοπιστία της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ, που κινείται πλέον σε λογικές Ουάσιγκτον, ο Γερμανός κεντρικός τραπεζίτης λεει πως οι ενστάσεις στους κόλπους της ΕΚΤ για το ευρωπαϊκό QE είναι γνωστές και η ανακίνηση διαρκώς του θέματος δεν προσφέρει κάτι. Ένδειξη πως αυτή τη στιγμή η πλευρά Σόιμπλε θέλει να εστιάσει στη Ρίγα και τις εξελίξεις εκεί.
Κάπως έτσι, ο εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργειου Οικονομικών, Μάρτιν Γέγκερ, δήλωσε σήμερα ότι το Βερολίνο κρίνει απολύτως αναγκαίο το ρόλο του ΔΝΤ στις διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα για το πρόγραμμα των μεταρρυθμίσεων. Νωρίτερα είχαν διαρρεύσει στον Τύπο πληροφορίες που ήθελαν τις χώρες της Ευρωζώνης να εξετάζουν το ενδεχόμενο συμφωνίας χωρίς το ΔΝΤ. Παράλληλα, δήλωσε πως οι πληροφορίες του Βερολίνου δεν λένε πουθενά ότι επίκειται έκτακτο Eurgroup. Tην ίδια στιγμή, η Κομισιόν άφηνε το θέμα ανοιχτό, αναφέροντας πως «το Eurogroup είναι έτοιμο να συνεδριασει όποτε χρειαστεί».
Γίνεται αντιληπτό ότι η συνάντηση της Δρέσδης (27-29-5) αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς στο ίδιο τραπέζι θα βρεθούν Λαγκάρντ, Ντράγκι, Βάιντμαν, Σόιμπλε και οι… ΗΠΑ, που δεν έχουν σταματήσει τα τελευταία χρόνια να βάλλουν κατά της λιτότητας ευρωπαϊκου τύπου, την οποία, εκτός από παγκόσμια οικονομική τροχοπέδη, θεωρούν και γεωπολιτικά επικίνδυνη, θέση που φαίνεται πλέον να προβληματίζει Κομισιόν και καγκελαρία.
Το θέμα της συνάντησης είναι «η σχέση ανάμεσα στη νομισματική και την δημοσιονομική πολιτική και την ανάπτυξη» και, όπως δήλωσε o Σόιμπλε στη χθεσινή εφ’ όλης συνέντευξή του σε Les Echoes και Wall Street Journal – όπου δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο ελληνικής χρεοκοπίας – η Ελλάδα δεν βρίσεται επισήμως στην ατζέντα, αλλά οι συμμετέχοντες θα αδράξουν την ευκαιρία να συζητήσουν για το ελληνικό ζήτημα. Πιθανόυα για να καταλήξουν αν η πολιορκία κοστίζει πλέον περισσότερο απο τα λάφυρα που έχουν ξεμείνει εντός των τειχών.
