[…] Τα παιδιά ξέρουν καλά ότι το αδύνατο είναι η πιο ωραία λύση… (Τάσος Λειβαδίτης, Τα μοναχικά βήματα)
Ο πολιτιστικός σύλλογος “ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ” επιλέγει για τον φετινό χειμώνα να παρουσιάσει στα Χανιά σε δύο κύκλους ταινιών ένα αντιπροσωπευτικό πανόραμα του φημισμένου ριζοσπαστικού ιταλικού κινηματογράφου με τον γενικό τίτλο: “Μικρά Αριστουργήματα Μεγάλων Ιταλών Σκηνοθετών”.
Στα πλαίσια του πρώτου κύκλου των προβολών θα προβληθούν σε συνεργασία με τη NEW STAR για πρώτη φορά στα Χανιά δύο ταινίες του φημισμένου Ιταλού σκηνοθέτη Τζίλο Ποντεκόρβο. Η αρχή θα γίνει την Κυριακή 15/11, στις 8.00 μ.μ. στη γνώριμη αίθουσα του Τ.Ε.Ε. Δυτικής Κρήτης (Νεάρχου 23) με την σπουδαία ταινία Καπό (Σκλάβοι Χωρίς Αλυσίδες) (1960), που ήταν υποψήφια για Όσκαρ καλύτερης Ξένης Ταινίας το 1961.
Λίγα λόγια για την υπόθεση του έργου: Τους αποκαλούν ΚΑΠΟ» Σε αυτήν την κλασσική ταινία παρακολουθούμε την ιστορία μιας Εβραίας έφηβης που μαζί με την οικογένειά της καταλήγει σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης. Καταφέρνει να επιβιώσει με την παρέμβαση ενός Εβραίου γιατρού, ο οποίος την βοηθάει να υιοθετήσει την ταυτότητα μιας νεαρής γυναίκας που είχε πρόσφατα πεθάνει. Έτσι, η Έντιθ ξαναγεννιέται σαν Νικόλ και δεν είναι πλέον εβραία, τουλάχιστον όχι στα χαρτιά. Στην αρχή, βιώνει αβάστακτη λύπη για τον χαμό των γονιών της, καθώς όμως ο καιρός περνά, συνειδητοποιεί πως αυτή η στάση δεν θα την βοηθήσει να επιβιώσει. Έτσι, εμπλέκεται σε ερωτική σχέση με έναν γερμανό αξιωματικό παρόλο που είναι μόλις 14 χρονών και αρχίζει να αποκτά προνόμια έως ότου στο τέλος αποκτά την ιδιότητα μια Καπό, αποκτώντας εξουσία πάνω στις άλλες αιχμάλωτες γυναίκες. Έχει πλήρη επίγνωση ότι είναι ένας μονόδρομος προς την επιβίωση αλλά ταυτόχρονα βασανίζεται από τύψεις παρόλο που δεν δείχνει ποτέ το παραμικρό συναίσθημα ή αδυναμία. Μόνον αφού τελικά γίνεται μάρτυρας της αυτοκτονίας μια αγαπημένης της φίλης της, της Terese, και ενώ έχει ερωτευτεί έναν ρώσο αιχμάλωτο πολέμου, τον Sascha, καταφέρνει επιτέλους να αποκαταστήσει μέσα της τις ανθρώπινες αξίες που κάποτε ήταν αναπόσπαστο μέρος της ύπαρξής της… Την περιμένει ένα τραγικό τέλος όταν…
Λίγα περισσότερα λόγια για την ταινία: «Το μαύρο τρίγωνο στο χιτώνιο είναι για τους εγκληματίες. Οι πολιτικοί κρατούμενοι έχουν κόκκινο. Οι εβραίοι έχουν ένα κίτρινο άστρο. Τα μαύρα τρίγωνα έχουν την καλύτερη μεταχείριση. Είναι η αφρόκρεμα. Ανάμεσά τους διαλέγουν οι SS τους επίλεκτους φρουρούς για τα στρατόπεδα… Τους αποκαλούν ΚΑΠΟ».
«Ο Ποντεκόρβο είναι ένας Μαρξιστής του πιο επικίνδυνου είδους: Ένας Μαρξιστής ποιητής», είχε γράψει η Pauline Kael, Αμερικανίδα κριτικός κινηματογράφου. «Η προβολή της ταινίας διακόπηκε 9 φορές από το έντονο, ομόφωνο και ατελείωτο χειροκρότημα του κοινού… το τελικό χειροκρότημα κράτησε 12 λεπτά καταρρίπτοντας όλα τα ρεκόρ στην Βενετία».
Μέσα στο μίσος, τη βία και την κτηνωδία, εκεί που άνθρωποι και συνειδήσεις εκμηδενίζονται. Μόνο ένα πράγμα δεν μπορεί να καταστραφεί: Η ΑΓΑΠΗ.
Στην υποψήφια για Βραβείο Καλύτερης Ξένης Ταινίας το 1961 και δεύτερη ταινία του Gillo Pontecorvo πρωταγωνιστεί η Σούζαν Στράσμπεργκ σε ένα ρόλο όπου κάνει τα πάντα για να επιβιώσει, ακόμα στο πλευρό του εχθρού, ως μέλος της Καμεραντενπολιτσάι του σώματος στην ουσία των καταδοτών-εποπτών των υπόλοιπων αιχμαλώτων προσδοκώντας σε προνόμια και εξουσίες, όπως είναι η απαλλαγή από την καταναγκαστική εργασία και φυσικά η ασυλία και η προστασία από τον ίδιο τον μαρτυρικό θάνατο.
Ο ίδιος ο Pontecorvo πολέμησε στην Ιταλική Αντίσταση ως μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος και σε αυτήν την ταινία προσπαθεί να παρουσιάσει μια ρεαλιστική εικόνα της πραγματικότητας στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, κάτι που φυσικά καμία ταινία δεν μπορεί πλήρως να αποδώσει χωρίς να αγγίζει τα όρια του μελοδράματος.
Η Strasberg, που είχε προηγουμένως πρωταγωνιστήσει στο ημερολόγιο της Άννας Φρανκ αρκετά χρόνια πριν, στην ταινία υποδύεται την Έντιθ, που αφού έχει βιώσει τον θάνατο των γονιών της στους θαλάμους αερίων, και με την παρέμβαση της Σοφίας -μιας φίλης της- έρχεται σε επαφή με τον γιατρό του στρατοπέδου που της απλώνει μια σανίδα σωτηρίας. Της κόβει τα μαλλιά, την ντύνει με τα ρούχα της αιχμάλωτης κοπέλας που είχε πεθάνει το ίδιο πρωί και την στέλνει σε ένα στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας, όπου έχοντας πλέον μια νέα ταυτότητα γίνεται μάρτυρας τρομακτικών συμβάντων όπως ο απαγχονισμός μιας κοπέλας που είχε κριθεί ένοχη για σαμποτάζ.
Μέσα στην απόγνωσή της να παραμείνει ζωντανή, προσφέρει το κορμί της σε ένα γερμανό αξιωματικό. Παρόλο που αυτή η σχέση δεν προχωράει πολύ, οδηγεί την Νικόλ στο να αποδεχθεί τον ρόλο μιας Καπό, και να μεταμορφωθεί από θύμα σε θύτη που φροντίζει για την εφαρμογή των σκληρών κανονισμών του στρατοπέδου. Μόνον αφού τελικά γίνεται μάρτυρας της αυτοκτονίας μια αγαπημένης της φίλης της, της Terese, και ενώ έχει ερωτευτεί έναν ρώσο αιχμάλωτο πολέμου, τον Sascha, καταφέρνει επιτέλους να αποκαταστήσει μέσα της τις ανθρώπινες αξίες που κάποτε ήταν αναπόσπαστο μέρος της ύπαρξής της…
[youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=jJ7c6-4-_1g&list=UUGYFXULl-CmCxUujy68DYAg”]
