Στοιχεία που σοκάρουν και ανθρώπινες ιστορίες πόνου και ανέχειας αποκαλύπτει το ρεπορτάζ του newpost για τους άστεγους που ζουν ανάμεσά μας. Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης στη χώρα μας υπάρχουν 17.000 άνθρωποι που ζουν σε πλατείες και κοιμούνται σε παγκάκια και δομές φιλοξενίας αστέγων. Πολλοί από αυτούς είδαν την ζωή τους να καταστρέφεται από την οικονομική κρίση που έχει πλήξει τη χώρα μας κατακερματίζοντας την ύπαρξή τους και καταστρέφοντας τις ζωές και τις οικογένειες τους.
Στο οδοιπορικό που πραγματοποιήσαμε στο κέντρο της πρωτεύουσας εντοπίσαμε και παρουσιάζουμε τα σημεία που συγκεντρώνονται οι άστεγοι, τις δομές που παρέχονται και την αδιαφορία της πολιτείας να παρέμβει ουσιαστικά στην λύση του προβλήματος.
Τα στέκια των αστέγων
Οι άστεγοι επιλέγουν να διαμένουν σε κεντρικά σημεία της Αθήνας. Με αυτή τους την επιλογή προσπαθούν να ελαχιστοποιήσουν τους κινδύνους που ελλοχεύουν κυρίως τις νυχτερινές ώρες αλλά και για να μπορούν να έχουν βοήθεια από τους διαβάτες. Πλατεία Κουμουνδούρου, πλατεία Βικτωρίας, πλατεία Συντάγματος και Ομόνοια, είναι οι περιοχές που οι άστεγοι βρίσκουν κατάλυμα.
Oι δομές του δήμου και η συνεισφορά της εκκλησίας
O δήμος της Αθήνας διαθέτει κυρίως όταν υπάρχουν ακραία καιρικά φαινόμενα δύο κλιματιζόμενες αίθουσες, είναι λέσχη φιλίας Αγίου Παύλου και η δεύτερη το πολιτιστικό κέντρο «Γκράβας», εκεί οι άστεγοι βρίσκουν ζεστασιά και φροντίδα. Δύο φορές την ημέρα, άστεγοι και οικονομικά αδύναμοι συμπολίτες μας, σιτίζονται στο κτίριο του ΚΥΑΔΑ στην οδό Σοφοκλέους με την συνδρομή της εκκλησίας. Όπως σημειώνει η Μαρία Στρατηγάκη, αρμόδια αντιδήμαρχος του δήμου Αθηναίων, «κάθε μέρα σιτίζουμε 1500 άτομα, δεν είναι όλοι άστεγοι, κάποιοι είναι οικονομικά αδύναμοι. Τα τρόφιμα συγκεντρώνονται με την συνεισφορά και της εκκλησίας».
Αυτό που κανείς δεν έχει απαντήσει επαρκώς από τον δήμο είναι για την έλλειψη δομής η οποία θα λειτουργεί καθημερινά και θα δίνει την δυνατότητα στους αστέγους να κοιμούνται σε έναν ζεστό χώρο, χωρίς όρους και προϋποθέσεις, όπως συμβαίνει σε άλλες μεγαλουπόλεις που αντιμετωπίζουν παρόμοιο πρόβλημα με την Αθήνα, τέτοιοι χώροι υπάρχουν ενδεικτικά στην Νέα Υόρκη.
Η προσφορά των ιδιωτών
Δεκάδες είναι οι ενεργοί πολίτες που καθημερινά προσφέρουν σε οργανώσεις και φορείς που ετοιμάζουν φαγητό για τους αστέγους. Ενδεικτική είναι η περίπτωση ιδιοκτήτριας φούρνων που κάθε βράδυ προσφέρει σε άστεγους όλα τα προϊόντα της.
Διατηρεί 3 καταστήματα στο κέντρο της Αθήνας, άλλά όπως σημειώνει «δεν θα ήθελα να γίνουν γνωστά τα στοιχεία μου γιατί στοχοποιούμαστε» και συνεχίζει «κάθε βράδυ συγκεντρώνουμε όλα μας τα προϊόντα, γλυκά, ψωμιά, σφολιάτες και τα δίνουμε σε ομάδες πολιτών που προσφέρουν φαγητό στους αστέγους, διοργανώνοντας συσσίτια στο Πεδίον του Άρεως, παράλληλα στέλνουμε τσάντες και σε φιλόπτωχα ιδρύματα εκκλησιών, το κάνουμε εδώ και 30 χρόνια».
Πολλοί είναι και οι πολίτες που φροντίζουν να παρέχουν ρούχα και φαγητό στους άστεγους, αλλά όπως κάθε σημαντική ενέργεια στην ζωή μας, προτιμούν να το διατηρούν κρυφό, θεωρώντας αυτονόητη ενέργεια την προσφορά στον συνάνθρωπο.
Ο άνθρωπος που έζησε σε 3 χώρες που πήγε το ΔΝΤ και έμεινε άστεγος στην Αθήνα.
Η περίπτωση του Λάμπρου Μουστάκη θα μπορούσε να καταγραφεί στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες. Έλληνας γεννημένος στην Βραζιλία, βίωσε την βίαιη αλλαγή που επέφερε στην ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων, το διεθνές νομισματικό ταμείο σε Βραζιλία, Αργεντινή και στην Ελλάδα.
Στα 54 του χρόνια πρόλαβε να εργαστεί με ένα αξιοπρεπές μισθό, να δημιουργήσει οικογένεια και να φτάσει στο σημείο να βρεθεί άστεγος στους δρόμους της Αθήνας. Σπούδασε στην Βραζιλία τεχνικών ελεγκτής ποιότητας κρεάτων εκεί ξεκίνησε να εργάζεται δημιουργώντας μάλιστα οικογένεια.
Πηγαίνει για δουλειά στην Αργεντινή όπου εργάζεται για 5 χρόνια. Όταν το ΔΝΤ πήγε εκεί, το εργοστάσιο που δούλευε έκλεισε λόγω οικονομικής κρίσης, επέστρεψε στην αργεντινή όπου μετά την…εισβολή του ταμείου, εκατομμύρια άνθρωποι πτώχευσαν, όπως και η επιχείρηση που εργαζόταν.
Έχοντας χωρίσει με την σύζυγό του, με την οποία έχουν αποκτήσει δυο κορίτσια, παίρνει την απόφαση το 1997 να έρθει στην Ελλάδα. Ξεκινάει να εργάζεται σε ξενοδοχείο, με ικανοποιητικές απολαβές. Από το 2008 έως και το 2010 όταν και έρχεται η οικονομική κρίση, ο εργοδότης του, κλείνει κατά σειρά και τα πέντε ξενοδοχεία που διατηρούσε.
H εξομολόγησή του στο newpost, συγκλονίζει:
«Ήμουν 50 χρονών τότε, με γονάτισε η οικονομική κρίση. Ξεκίνησα να δουλεύω 2-3 φορές της εβδομάδα. Κάποια στιγμή δεν μπορούσα να πληρώσω τα ενοίκια του σπιτιού, έφυγα ένα πρωί και όταν γύρισα είχαν αλλάξει την κλειδαριά και στην είσοδο υπήρχε κολλημένο το χαρτί της έξωσης.
Έμεινα με ένα τσαντάκι που είχα, χωρίς ρούχα. Πήγα στην πλατεία Βικτωρίας, κάθισα σε ένα παγκάκι και σκεφτόμουν. Είχα ανάγκη να μιλήσω σε κάποιον. Έπιασα τον σταυρό που φορούσα και μου είχε δώσει ο πατέρας μου 3 μέρες πριν πεθάνει και προσευχήθηκα στο Θεό. Προσπαθούσα να κατανοήσω πως μετά από 30 χρόνια δουλειάς, γνωρίζοντας 5 ξένες γλώσσες βρέθηκα εδώ.
Η ζωή στο δρόμο είναι δύσκολη, είναι πολύ εύκολο να βρεθείς είτε σε χαντάκι, είτε στις φυλακές. Η πιο δύσκολη στιγμή ήταν την 15η ημέρα, εκείνο το βράδυ μέλη της γεωργιανής μαφίας και αντίστοιχα μέλη της αφρικανικής που έλεγχαν τις πόρνες και τα ναρκωτικά ξεκίνησαν το πιστολίδι.
Σφαίρες περνούσαν από δίπλα μου, κρύφτηκα κάτω από ένα τραπέζι. Τζαμαρίες σπάγανε, πανικός. Μόλις η κατάσταση ηρέμησε έφυγα από εκεί, πήγα στην Πλατεία Συντάγματος, εκεί υπάρχει αστυνομία, είναι κεντρικό σημείο.Μας έδιναν καφέ σε κάποιες καφετέριες και μας άφηναν να καθόμαστε στις καρέκλες τους το βράδυ».
Ξεκινάμε να προχωράμε σε μέρη γνώριμα για εκείνον, κατεβαίνουμε την Σταδίου, τα παιδιά σου γνώριζαν ότι είχες μείνει άστεγος, τον ρωτάω.
«Όχι, όταν το έμαθαν σοκαρίστηκαν.Το πληροφορήθηκαν τότε που γινόντουσαν οι συγκεντρώσεις των αγανακτισμένων, είχε έρθει ένα κανάλι και με είχαν δει. Η γυναίκα μου μου είπε γιατί δεν της το είπα, αλλά τι να έλεγα, είχα μάθει να ζω περήφανα».
Ο Λάμπρος έμεινε 30 μέρες στο δρόμο, στην συνέχεια πήγε στον ξενώνα υποδοχής αστέγων του δήμου.
«Ξεκίνησα να κάνω διάφορες εργασίες εκεί, με είδαν κάποιοι άνθρωποι και μου έδωσαν την ευκαιρία να επανέλθω. Ξεκίνησα να πουλάω το περιοδικό “Σχεδία”, στεκόμουν σιγά σιγά στα πόδια μου. Μετά ήρθε ένα πρόγραμμα ΕΣΠΑ και κατάφερα να νοικιάσω ένα μικρό διαμέρισμα στον Αγιο Παύλο στην περιοχή της Ομόνοιας».
Το πρόσωπό του φωτίζεται, έχει και πάλι ένα χώρο, έχει «ασφάλεια και πάλι» όπως αναφέρει. Ο Λάμπρος είναι από τις λίγες περιπτώσεις αστέγων που κατάφεραν να επανέλθουν.
«Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που με βοήθησαν, μου έδιναν φαγητό, με άφηναν να κάνω μπάνιο στο σπίτι τους και τους ευχαριστώ. Έχω δει παιδιά στο δρόμο, 25-30 χρονών, έχω πετύχει και οικογενειάρχες που τα έχασαν όλα. Είναι εύκολο να χάσει το μυαλό σου στο δρόμο».
Footnotes: Ρεπορτάς: Μιχάλης Τεζάρης, Φωτογραφίες: Φώτης Πλέγας / SOOC