Του Νίκου Χρυσικόπουλου
Σε στάση αναμονής για να διαπιστώσει τις ευρύτερες επιπτώσεις του Brexit στη δραστηριότητα, το επενδυτικό τους πρόγραμμα και γενικότερα τις κατευθυντήριες γραμμές για τη χάραξη της στρατηγικής τους, βρίσκεται σειρά βρετανικών συμφερόντων επιχειρήσεων και πολυεθνικών που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά.
“Μέχρι σήμερα στο Λονδίνο ανησυχούσαν για την πορεία της ελληνικής οικονομίας και της θέσης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τώρα, στις θυγατρικές βρετανικών ομίλων υπάρχει μια αναστάτωση για το ποιες μπορεί να είναι οι προεκτάσεις στο επενδυτικό μας πλάνο στην Ελλάδα”, αναφέρει στέλεχος θυγατρικής βρετανικής πολυεθνικής. Το σοκ της περασμένης Παρασκευής, με τη ψήφο των Βρετανών να οδηγεί στην έξοδο από την Ε.Ε., αναμένεται να αποτυπωθεί, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, στις δραστηριότητες των βρετανικών πολυεθνικών. Σε πρώτο επίπεδο, μέχρι να ξεκαθαρίσουν οι μελλοντικές εμπορικές και κανονιστικές/νομοθετικές σχέσεις μεταξύ ΕΕ και Βρετανίας, είναι πολύ πιθανή η αναβολή επενδυτικών σχεδίων. Ήδη θεωρείται δεδομένη η επίδραση της απόφασης για Brexit στην βρετανική οικονομία, με τις προβλέψεις να συγκλίνουν σε μια υποχώρηση του βρετανικού ΑΕΠ αρχικά κατά 0,8 – 1% το 2017 και σημαντικά περισσότερο έως το 2020.
Με την έλλειψη ορατότητας για τις επί του πρακτέου επιπτώσεις, η συνήθης στρατηγική των διοικήσεων οδηγεί στην μετάθεση επιχειρηματικών αποφάσεων και ενεργειών. Ένας ακόμη παράγοντας προβληματισμού έχει να κάνει με τις αλλαγές σε επίπεδο εμπορικών συμφωνιών, νομοθεσίας και κοινοτικού δικαίου, οι οποίες θα είναι τέτοιες που θα οδηγήσουν σε πλήρη αλλαγή του μοντέλου λειτουργίας των βρετανικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε ευρωπαϊκές χώρες. Με την επιφυλακτικότητα και το νέο risk-off επενδυτικό περιβάλλον που διαμορφώνεται, η Ελλάδα βρίσκεται σε “άβολη” θέση. Η εσωστρέφεια που πλέον θα κυριαρχήσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο, απειλεί να “παγώσει” επενδυτικά σχέδια και κινήσεις, καθώς – παρά τις προσπάθειες και τη συμφωνία για την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του 3ου προγράμματος στήριξης της ελληνικής οικονομίας- το ρίσκο χώρας στην Ελλάδα παραμένει συγκριτικά υψηλό.
Σε περισσότερο βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, πάντως, πέραν του τουρισμού που αποτελεί το κύριο πεδίο οικονομικής εξάρτησης της Ελλάδας από τη Βρετανία (σ.σ. πρόκειται για τη δεύτερη μεγαλύτερη δεξαμενή του ελληνικού τουρισμού, με πάνω από 2,4 εκατ. Βρετανούς τουρίστες και έσοδα περίπου 2 δις.ευρώ το 2015), πρέπει να σημειωθεί πως πέραν των εμπορικών συμφωνιών που υπάρχουν, βρετανικών συμφερόντων επιχειρήσεις υλοποιούν στην Ελλάδα σημαντικές επενδύσεις και διαθέτουν αυξημένη δραστηριότητα σε τομείς όπως τις τράπεζες, το λιανεμπόριο, το real estate, οι τηλεπικοινωνίες, τα τρόφιμα, η φαρμακοβιομηχανία και οι αερομεταφορές.
Μεταξύ άλλων, μια από τις σημαντικές βρετανικών συμφερόντων επενδύσεις στην Ελλάδα αποτελεί αυτή του ομίλου της Minoan Group στη Σητεία της Κρήτης στην περιοχή Κάβο Σίδερο. Η τουριστική επένδυση “Ίτανος Γαία”, ύψους 267 εκατ.ευρώ αφορά στη δημιουργία τουριστικού θέρετρου 1.936 κλινών σε μια έκταση περίπου 22.120 στρεμμάτων που θα περιλαμβάνουν ειδικές υποδομές για την προσέλκυση τουρισμού υψηλής ποιότητας και ετήσιας διάρκειας όπως γήπεδο γκολφ και συνεδριακό κέντρο, μεταξύ άλλων. Εξαιρετικά σημαντική είναι και η θέση της Vodafone Group στην ελληνική τηλεπικοινωνιακή αγορά, με σημαντικές ωφέλειες για το σύνολο της ελληνικής οικονομίας. Η Vodafone συνεισφέρει στην εθνική οικονομία μέσα από τις δραστηριότητες της, τις επενδύσεις σε ανθρώπινο δυναμικό και τις συνεργασίες που αναπτύσσει άμεσα ή έμμεσα με επιχειρήσεις και φορείς της δημόσιας διοίκησης. Ως αποτέλεσμα, για το οικονομικό έτος 2014-2015 η άμεση και έμμεση συμβολή της Vodafone στην οικονομία ανήλθε στα 852,72 εκατομμύρια ευρώ, ενώ άμεσα ή έμμεσα στην Vodafone απασχολεί 2.450 εργαζομένους λαο από την εταιρεία υποστηρίζονται 12.000 θέσεις εργασίας στην ευρύτερη οικονομία.
Μόλις στις αρχές Ιουνίου, η Vodafone Ελλάδος, είχε ανακοινώσει πως επιταχύνει το στρατηγικό της πλάνο να προχωρήσει σε επενδύσεις και δίκτυα νέας γενιάς (NGA), σε ψηφιακές υποδομές και τεχνολογίες αιχμής με ένα νέο επενδυτικό πλάνο 500 εκατ. ευρώ έως το 2020. Αντίστοιχα, προ τριμήνου η Wind ανακοίνωσε ότι θα επενδύσει 500 εκατ. ευρώ την ερχόμενη 5ετία με έμφαση σε δίκτυα υποδομών και με στόχο να αποκτηθεί το 20% της συνολικής ελληνικής τηλεπικοινωνιακής αγοράς.
Για την Dixons Carphone plc, τον πολυεθνικό όμιλο λιανικής πώλησης ηλεκτρικών και τηλεπικοινωνιακών προϊόντων και υπηρεσιών και απασχολεί πάνω από 40.000 εργαζόμενους σε 9 χώρες, η Ελλάδα αποτελεί μια από τις πλέον προσοδοφόρες αγορές του δικτύου του. Η διοίκηση της Κωτσόβολος, μέλος του ομίλου Dixons, έχει δρομολογήσει επενδύσεις ύψους 7 εκατ.ευρώ που θα κατευθυνθούν στη δημιουργία νέων καταστημάτων, στην ανακαίνιση υφιστάμενων και σε τεχνολογικές υποδομές, για τη χρήση 2016-2017.
Επιπρόσθετα, οι επιπτώσεις στο City να αναμένονται να είναι ευρύτατες, θεωρείται βέβαιο πως θα υπάρξουν και αλλαγές που θα επηρεάσουν και τη χρηματιστηριακή αγορά δεδομένου ότι η πλειονότητα των συναλλαγών στο Χ.Ααπό το εξωτερικό “περνά” από τις μεγάλες επενδυτικές τράπεζες του Λονδίνου. Και, φυσικά, ένα πεδίο που αναμένεται να επηρεαστεί τα μάλα από το Brexit αφορά στον κλάδο της εκπαίδευσης και το σύνολο του συστήματος που έχει αναπτυχθεί γύρω από τη φοίτηση Ελλήνων στη Βρετανία.