Γράφει ο Φώτης Ποντικάκης
Έχουμε φέτος στα Χανιά τα μικρότερα αποθέματα νερού της τελευταίας εκατονταετίας, σύμφωνα με τη Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης και Αποχέτευσης Χανίων. Η λειψυδρία γίνεται ορατή τόσο στις στάθμες των λιμνών μας (τη λίμνη της Αγιάς και τη λίμνη του Κουρνά) όσο και στα χωριά, όπου επεισόδια γίνονται για τη διαχείριση του νερού. Κι αυτό δεν είναι κάτι που συμβαίνει μόνο εδώ, συμβαίνει σε όλη την Κρήτη, αν παρακολουθήσει κανείς τις ειδήσεις των τοπικών ΜΜΕ. Είναι τα σημάδια της κλιματικής αλλαγής που γίνονται πλέον ορατά.
Γίνεται λοιπόν ολοένα και πιο επείγον να αντιμετωπίσουμε τη κλιματική αλλαγή και την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος. Είναι πλέον ζήτημα επιβίωσης του ανθρώπου στη Γη, γιατί η ζωή σε αυτό τον πλανήτη μπορεί να συνεχίσει και χωρίς εμάς. Με την αύξηση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου εξαιτίας της καύσης ορυκτών καυσίμων (πετρελαίου, λιγνίτη κλπ), της καταστροφής των δασών και των χώρων πρασίνου, της αύξησης της κυκλοφορίας ρυπογόνων ΙΧ, αυτό που κάνουμε είναι να ανεβάζουμε τη συνολική μέση θερμοκρασία του πλανήτη και να πολλαπλασιάζουμε τις φυσικές καταστροφές και τα ακραία καιρικά φαινόμενα (καύσωνες, καταιγίδες, πλημμύρες). Φοβόμαστε πλέον τη ζέστη γιατί μετατρέπεται σε καύσωνα, φοβόμαστε και τη βροχή γιατί συχνά πια δεν είναι απλά βροχή αλλά καταιγίδα που οδηγεί σε πλημμύρες και καταστροφές. Μετατρέπουμε τον πλανήτη σε ένα μέρος που θα είναι δύσκολο να κατοικήσουν οι άνθρωποι. Ίσως γι’ αυτό οι πλουσιότεροι ψάχνουν άλλον πλανήτη κατοικήσιμο στο διάστημα.
Για να αντιμετωπιστεί όμως η κλιματική αλλαγή χρειάζεται στροφή, αλλαγή πολιτικής, Χρειάζεται σταδιακή εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων. Να σταματήσουμε τα σχέδια αναζήτησης πετρελαίου με εξορύξεις από μεγάλα βάθη στο Αιγαίο, το Ιόνιο και το Λιβυκό, κάτι που και έχει τεράστιο οικονομικό κόστος και απειλεί το οικοσύστημα και την τουριστική μας οικονομία με ένα ατύχημα όπως αυτό που έγινε στον Κόλπο του Μεξικού. Πρέπει να σχεδιάσουμε την αντικατάσταση με Ήπιες και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας των εργοστασίων λιγνίτη και πετρελαίου, αντί να σχεδιάζουμε καινούρια όπως αυτό στην Πτολεμαΐδα, που για να υλοποιηθεί θα πρέπει να πάρουμε και πάνω από 1 δις ευρώ δάνειο από τη… Γερμανία (!), η οποία την ίδια στιγμή προχωράει με γοργούς ρυθμούς στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Κάποιοι κάνουν εξαγωγή ρύπανσης, θα είμαστε εμείς τα κορόιδα να το δεχθούμε;
Αλλά ακόμη και αν υπάρξει αλλαγή πολιτικής από κυβερνήσεις, Δήμους και επίσημους φορείς, μπορεί να μην εφαρμοστεί ποτέ, να μείνει στα χαρτιά πχ μια απαγόρευση της χρήσης των πλαστικών τσαντών, όπως ανεφάρμοστος έμεινε στην πράξη ο νόμος για το κάπνισμα στους κλειστούς δημόσιους χώρους. Χρειάζεται συνειδητή υποστήριξη της πλειοψηφίας των πολιτών κι αυτό απαιτεί αλλαγή συνειδήσεων, αξιών και τρόπων ζωής.
Σε αυτό το σημείο είναι που παίζουν σημαντικό ρόλο τα ΜΜΕ και τα σχολεία κι ιδιαίτερα τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Η ευαισθητοποίηση των πολιτών, η ολόπλευρη ενημέρωσή τους για την κλιματική αλλαγή, η καλλιέργεια νέων αξιών, μπορούν να γίνουν μέσα από τα ΜΜΕ, κι ιδιαίτερα μέσα από την Περιβαλλοντική Δημοσιογραφία, κι εδώ είναι που συμβάλλει το Θερινό Σχολείο Περιβαλλοντικής Δημοσιογραφίας που γίνεται αυτές τις μέρες στο Ινστιτούτο Επαρχιακού Τύπου, το σημαντικό αυτό ίδρυμα που εδρεύει στον Αποκόρωνα.
Η ευαισθητοποίηση των πολιτών για το περιβάλλον μπορεί επίσης να γίνει και μέσα από δράσεις και προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης των σχολείων και των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Δυστυχώς όμως, με το ξεκίνημα της κρίσης, διακόπηκε η χρηματοδότηση των δράσεων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης των σχολείων και περιορίστηκε δραστικά η χρηματοδότηση, το προσωπικό και ο αριθμός των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Ένα από τα 24 Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που έκλεισαν τότε (το 2010) ήταν και το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βάμου, το οποίο όμως καταφέραμε μετά από κινητοποίηση να ξανανοίξουμε το 2011 μαζί με άλλα 10 Κέντρα σε ολόκληρη τη χώρα. Από το 2011 μέχρι σήμερα, περισσότεροι από 15.000 μαθητές, εκπαιδευτικοί και πολίτες έχουν συμμετάσχει σε εκπαιδευτικά προγράμματα στους χώρους του ΚΠΕ στον Κεφαλά ή έξω στο πεδίο, σε Σεμινάρια, Ημερίδες και άλλες δράσεις του ΚΠΕ, όπως πχ οι Ημέρες Δράσης για την Επαναχρησιμοποίηση υλικών στα πλαίσια του Περιφερειακού Δικτύου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Αλλάξτε συμπεριφορές… ΑνακυκλωSOSτε!» που συντονίζει το ΚΠΕ Βάμου με τη συμμετοχή εκπαιδευτικών και μαθητών από όλη την Κρήτη.
Για να πάψουν να κυκλοφορούν προτάσεις για γήπεδα γκόλφ στο Κάβο Σίδερο ή αλλού την ώρα που βιώνουμε τη λειψυδρία, την ερημοποίηση και την κλιματική αλλαγή σε αυτό το νησί, πρέπει να υπάρχει ολόπλευρη ενημέρωση πολιτών και φορέων κι εξέταση όλων των παραμέτρων (όπως π.χ ότι κάθε γήπεδο γκολφ χρειάζεται όσο νερό έχει ανάγκη μια πόλη 11.000 κατοίκων κι εδώ δεν έχουμε να πιούμε –ρωτήστε στο Ηράκλειο και στα χωριά- ή να ποτίσουμε τις καλλιέργειές μας). Κι αυτή η ολόπλευρη ενημέρωση κι ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον, την κλιματική αλλαγή και την επιβίωση του ανθρώπου στη Γη προσφέρεται μέσα από την Περιβαλλοντική Δημοσιογραφία και την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση.
* Υπεύθυνος του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βάμου