Ρεπορτάζ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΟΥΛΙΩΤΗΣ
Το σοβιετικής κατασκευής αλιευτικό με ονομασία «097» είχε αποπλεύσει στις 10 Νοεμβρίου από το Μπαρ στο Μαυροβούνιο με τελικό προορισμό τον Λίβανο. Το πλήρωμά του αποτελούσαν επτά Ουκρανοί και -όπως διαπιστώθηκε αργότερα- ήταν φορτωμένο με πολλά εκατομμύρια πακέτα τσιγάρα. Εντεκα ημέρες μετά τον απόπλου, την 21η Νοεμβρίου, η μηχανή του 40 ετών ψαράδικου έπαψε να λειτουργεί. Βρισκόταν νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου, εν μέσω σφοδρής θαλασσοταραχής.
Παρότι δεν επιβεβαιώνεται επισήμως, τις κινήσεις του αλιευτικού κατέγραφαν από την πρώτη στιγμή το Λιμενικό και υπηρεσίες Ασφαλείας – ελληνικές και ξένες. Υπήρχαν υπόνοιες ότι μετέφερε φορτίο με λαθραία τσιγάρα.
Δύο εβδομάδες νωρίτερα, εξάλλου, ένα ίδιου τύπου αλιευτικό, που ήταν καταχωρισμένο στη «μαύρη λίστα» των «τσιγαράδικων» είχε εντοπιστεί να πλέει ακυβέρνητο κοντά στη βραχονησίδα Βενέτικο, ανοικτά του ακρωτηρίου Ακρίτας στη Μεσσηνία.
Παρά τις κακές συνθήκες που επικρατούσαν και την αδυναμία των Ουκρανών ναυτικών να επισκευάσουν τη βλάβη, ο καπετάνιος του «RS 300, No 097» (όπως είναι το πλήρες όνομα του πλοίου) δεν εξέπεμψε σήμα κινδύνου.
«Την πρώτη μέρα», περιγράφει στην «Κ» καλά ενημερωμένη πηγή, «μίλησε μέσω ασυρμάτου στο “Ράδιο Ολυμπία”. Δήλωσε ότι έχει βλάβη, όμως όταν ρωτήθηκε “ποιος καλεί” σίγησε».
Η εξέλιξη ενέτεινε τις υποψίες για το φορτίο στα αμπάρια του. Ανδρες του Λιμενικού «κλείδωσαν» στα ραντάρ το στίγμα του αλιευτικού και παρακολουθούσαν τις κινήσεις του, ενώ ταχύπλοα σκάφη πήραν εντολή να περιπολούν σε απόσταση περίπου 20 ναυτικών μιλίων περιμένοντας να δουν εάν και κυρίως ποιος θα έσπευδε σε βοήθεια.
Η επιχείρηση διάσωσης
Στις 23 Νοεμβρίου και ενώ το ψαράδικο συνέχιζε να πλέει ακυβέρνητο, το πλήρωμα ελληνικού περιπολικού σκάφους άκουσε τον καπετάνιο του αλιευτικού να μιλάει μέσω ασυρμάτου στα ρωσικά με άλλο πλοίο που βρισκόταν στην περιοχή, δίχως να μπορεί να καταλάβει το περιεχόμενο της συνομιλίας. Ενημερώθηκε ο θάλαμος επιχειρήσεων και κατόπιν συνεννόησης, το περιπολικό πήρε εντολή να παραμείνει «σιωπηλό» στο σημείο. Αυτό μέχρι τη στιγμή που είδε να το πλησιάζει σε απόσταση σχεδόν ενός ναυτικού μιλίου το ρωσικό αντιτορπιλικό «Αντιναύαρχος Kulakov», μέλος της μόνιμης ναυτικής δύναμης της Ρωσίας στη Μεσόγειο.
Κατά πληροφορίες, το «ανθυποβρυχιακό», που λίγους μήνες νωρίτερα είχε πραγματοποιήσει ασκήσεις αεράμυνας στην Ανατολική Μεσόγειο, έπλεε ανοικτά της Λιβύης και παρέκκλινε της πορείας του προκειμένου να παράσχει συνδρομή στο «097». «Θα το ρυμουλκήσετε εσείς ή εγώ;» φέρεται να ρώτησε ο καπετάνιος του «Kulakov» τους Ελληνες λιμενικούς, που μέχρι εκείνη τη στιγμή νόμιζαν ότι παρέμεναν αθέατοι.
Μετά τον αρχικό αιφνιδιασμό και ενώ μεσολάβησε νέα επικοινωνία με τον θάλαμο επιχειρήσεων, το πλήρωμα του περιπολικού ζήτησε από το ρωσικό πλοίο να ρυμουλκήσει εκείνο το ακυβέρνητο αλιευτικό κοντά στις νότιες ακτές της Κρήτης, επικαλούμενο τις πράγματι κακές καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν στην περιοχή.
«Το πολεμικό πλοίο του ρωσικού στόλου ανταποκρίθηκε πρώτο στο σήμα κινδύνου των Ουκρανών ναυτικών, που παρέμεναν αβοήθητοι επί δύο ημέρες», δήλωσε στο ρωσικό ειδησεογραφικό πρακτορείο TASS πηγή του ρωσικού υπουργείου Αμυνας. Και συνέχισε λέγοντας: «Οι Ουκρανοί, μέλη του πληρώματος του αλιευτικού, ευχαρίστησαν τους Ρώσους αξιωματικούς για τη βοήθειά τους».
Πράγματι, το «Αντιναύαρχος Κulakov» ρυμούλκησε το «097» νότια της Κρήτης και έλυσε τους κάβους 14 ναυτικά μίλια ανοικτά των νότιων ακτών του νησιού, κοντά στη Γαύδο. Για την υπόθεση είχαν ενημερωθεί, στο μεταξύ, το ΓΕΕΘΑ, το υπουργείο Εξωτερικών πιθανώς και η ΕΥΠ. Το παλιό αλιευτικό βρίσκεται σήμερα στην Παλαιόχωρα Χανίων. Εχει δεσμευθεί από το Λιμενικό με το αιτιολογικό ότι στερείται των απαραίτητων πιστοποιητικών ναυσιπλοΐας. Ταυτόχρονα, τελωνειακοί ελέγχουν τη νομιμότητα του φορτίου του. Μάλιστα, στο εσωτερικό του έχει 20.000.000 πακέτα τσιγάρα.
Κατά πληροφορίες, η παραλήπτρια εταιρεία του εμπορεύματος στον Λίβανο είναι ανύπαρκτη. Αρχές Νοεμβρίου, τρεις εβδομάδες πριν από την «περιπέτεια» του «097», λιμενικοί είχαν εντοπίσει να πλέει ακυβέρνητο 45 ν.μ. νότια της Πύλου ένα πανομοιότυπο ρωσικό αλιευτικό, το «Simone», με πλήρωμα έξι Ουκρανούς ναύτες.
Το «ψαράδικο» είχε ρυμουλκήσει κοντά στην ακτή μια φρεγάτα του γαλλικού πολεμικού ναυτικού. Ηταν κενό φορτίου και οι Ελληνες αξιωματούχοι πιθανολογούν ότι είχε προλάβει να ξεφορτώσει το εμπόρευμά του –πιθανότατα τσιγάρα– πριν ακινητοποιηθεί και εντοπιστεί. Στο εσωτερικό του είχαν βρεθεί φορτωτικές, από τις οποίες αποκαλυπτόταν πως μετέφερε τσιγάρα από το Μαυροβούνιο με δηλωμένο προορισμό την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Το «Simone» είχε και προ διετίας αναμειχθεί σε υπόθεση λαθρεμπορίας και είχε κατασχεθεί από τις διωκτικές αρχές. Αλλαξε χέρια σε πλειστηριασμό στον ΟΔΔΥ και επανέκαμψε.
