Του Μάριου Διονέλλη
Για θολά σημεία, ελλιπή ενημέρωση της Συγκλήτου και απόκρυψη στοιχείων σχετικά με την σύμβαση εκμίσθωσης των κτιρίων του Πολυτεχνείου Κρήτης κατηγορούν ευθέως τον πρύτανη δύο κοσμήτορες του Ιδρύματος, ενώ και άλλα μέλη του ανώτατου οργάνου διοίκησης εκφράζουν ήδη διαφωνίες για την τακτική αλλά και την ουσία του θέματος.
Σε δημόσια παρέμβασή τους που διακινείται τις τελευταίες ώρες στις λίστες ενημέρωσης του Πολυτεχνείου Κρήτης, ο κοσμήτορας της Σχολής Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης καθηγητής Νικόλαος Τσουρβελούδης και ο κοσμήτορας της Σχολής Μηχανικών Ορυκτών πόρων καθηγητής Εμμανουήλ Μανούτσογλου επισημαίνουν μία σειρά από ζητήματα που ανατρέπουν επί της ουσίας τον σχεδιασμό του πρύτανη για την εκμίσθωση των ιστορικών κτιρίων.
Μεταξύ άλλων τονίζονται:
– Δεν υπάρχει καμία ομόφωνη απόφαση της Συγκλήτου για την εκμίσθωση των κτιρίων
– Το κτίριο της πρώην Μεραρχίας, όπου στεγάζεται η κατάληψη Rosa Nera, δεν έχει περιέλθει στη διαχείριση της Εταιρίας Αξιοποίησης της περιουσίας του Πολυτεχνείου εφόσον δεν έχει τηρηθεί η αίρεση της αποδέσμευσης της χρήσης των χώρων, η οποία ρητώς αναφέρεται σε προηγούμενη απόφαση της Συγκλήτου. Το γεγονός αυτό σύμφωνα με νομικές γνωμοδοτήσεις καθιστά πρακτικά άκυρο τον διαγωνισμό και την εκμίσθωση στην εταιρία BELVEDERE μονοπρόσωπη ΕΠΕ. (σ.σ. αυτός προφανώς είναι και ο λόγος που ο πρύτανης πριν δύο μέρες κάλεσε τις αρχές να επέμβουν για την εκκένωση της κατάληψης).
– Ο πρύτανης αρνήθηκε να ζητηθεί επισήμως νομική γνωμάτευση για το θέμα από το Υπουργείο Παιδείας ή έστω από καθηγητή νομικής Σχολής με συναφές αντικείμενο.
– Δεν έγινε καμία εκτίμηση της μισθωτικής αξίας των ακινήτων πριν την διενέργεια του διαγωνισμού εκμίσθωσης για 25 έτη. Η μόνη εκτίμηση που παρουσιάστηκε ήρθε μετά το άνοιγμα των προσφορών και όριζε ως μηνιαίο μίσθωμα για την έκταση περίπου 6 ευρώ το τετραγωνικό, παρά την προνομιακή θέση των ακινήτων και χωρίς να ληφθεί υπόψη η αξία χρήσης της πλατείας που υπάρχει στην πρόσοψη του κτιρίου της πρώην 5ης Μεραρχίας, η οποία, κατά γενική ομολογία, αποτελεί και πολλαπλασιαστικό παράγοντα της μισθωτικής αξίας των 3 ακινήτων.
– Συγκριτικά από τις εκτιμήσεις που έχουν γίνει για άλλα ακίνητα του Πολυτεχνείου στο εμπορικό κέντρο των Χανίων (π.χ. στην Οδό Τζανακάκη) προέκυψαν αγοραία μισθώματα λίγο κάτω από τα 22 ευρώ το τετραγωνικό.
– Λόγω της μεγάλης διαφοράς ζητήθηκε από τον πρύτανη να υπάρξει να υπάρξει και δεύτερη ανεξάρτητη εκτίμηση από πιστοποιημένο εκτιμητή πριν την κατακύρωση του διαγωνισμού, αίτημα που επίσης δεν έγινε αποδεκτό.
– Δεν έχει μέχρι τώρα παρουσιασθεί με γραπτά στοιχεία στην Σύγκλητο η τελική τιμή κατακύρωσης του διαγωνισμού εκμίσθωσης των 3 ακινήτων.
– Δεν παρουσιάστηκε πότε στη Σύγκλητο η μελέτη σκοπιμότητας που όφειλε εκ της προκήρυξης να προσκομίσει ο προτεινόμενος εκμισθωτής αλλά ούτε και κάποιος έλεγχος φερεγγυότητας για την εταιρεία που προτίθεται να εκμισθώσει σημαντική περιουσία του ΠΚ για 25 έτη.
– Ο πρύτανης είχε διαβεβαιώσει τη Σύγκλητο πως δεν υπάρχει θέμα ιστορικότητας των τριών ακινήτων και ποτέ δε δόθηκε στη Σύγκλητο ενημέρωση ότι υπήρχε επιστολή της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας για αυτοψία των κτιρίων αυτών.
Για όλα τα παραπάνω καλείται πλέον να απαντήσει δημόσια ο πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης ενώ με βάση τις υπάρχουσες νομικές γνωμοδοτήσεις (στη διάθεση της Συγκλήτου) τίθεται πλέον εν αμφιβόλω η εγκυρότητα του σχετικού διαγωνισμού για την εκμίσθωση των κτιρίων.
Αναλυτικά η δημόσια παρέμβαση των δύο κοσμητόρων, μελών της Συγκλήτου του Πολυτεχνείου Κρήτης:
Τις τελευταίες ημέρες διαχέονται πληροφορίες μέσω δημοσιευμάτων, άρθρων σε εφημερίδες, δημόσιων ανακοινώσεων, συνεντεύξεων τύπου κλπ., για το θέμα της εκμίσθωσης σε ιδιώτη της ακίνητης περιουσίας του Πολυτεχνείου Κρήτης (ΠΚ) στο λόφο Καστελίου στην παλιά πόλη των Χανίων. Με την παρέμβαση αυτή θέλουμε να ενημερώσουμε ευρύτερα και να θέσουμε το θέμα στις διαστάσεις που προκύπτουν, κατά την άποψή μας, από τα τεκταινόμενα στις θεσμικές διαδικασίες της Συγκλήτου του ΠΚ και τα έγγραφα που έχουν κατατεθεί και οι οποίες μέχρι τώρα – δυστυχώς – δεν έχουν παρουσιασθεί.
1. Κατ’ αρχάς θέλουμε να δηλώσουμε ότι είμαστε υπέρ της αξιοποίησης της περιουσίας του ΠΚ. Είναι αναμφισβήτητο δικαίωμα και υποχρέωση του ΠΚ να αξιοποιεί τα περιουσιακά του στοιχεία και να σχεδιάζει το μέλλον του με τον πιο ωφέλιμο τρόπο. Είναι αυτονόητο, όμως, ότι το ΠΚ έχει πρωτεύουσα υποχρέωση να εξασφαλίσει κατ’ αρχήν τις αναγκαίες υποδομές για την εκπλήρωση των εκπαιδευτικών, ερευνητικών και διοικητικών λειτουργιών του. Η διοίκηση του ΠΚ, κατανοώντας ότι το ΠΚ είναι ένα απ’ τα σημαντικότερα Ιδρύματα που παράγει γνώση μέσω της έρευνας, οφείλει πρωτίστως να αξιοποιήσει τους πραγματικούς πόρους Ιδρύματος που είναι τα ερευνητικά προϊόντα/αποτελέσματα. Τα προϊόντα αυτά έχουν πραγματική πολλαπλασιαστική αξία για την εκπαίδευση, την εργασία των νέων, την παραγωγική ανάπτυξη του τόπου και της χώρας στο σύνολό της. Η πολυετής ενασχόληση της διοίκησης του ΠΚ με εκμίσθωση κτηρίων που δεν σχετίζονται με τους ανωτέρω λόγους απέχει απ’ τον αειφόρο αναπτυξιακό σχεδιασμό και αποπροσανατολίζει σε σχέση με τους κεντρικούς αναπτυξιακούς στόχους του Ιδρύματος. Επιπλέον, σε καμία περίπτωση, δεν απολαμβάνει της συναίνεσης του συνόλου του Ιδρύματος, όπως λανθασμένα και ίσως σκοπίμως έχει υπονοηθεί από ορισμένους.
2. Η αμφισβήτηση της διαδικασίας που ακολουθείται για την 25ετή εκμίσθωση των ακινήτων του Καστελίου και η αντίθεσή μας με τις πολύχρονες μεθοδεύσεις που προηγήθηκαν, δεν σημαίνει κατά κανένα τρόπο ότι υποστηρίζεται -άμεσα ή έμμεσα- η παραμονή οποιασδήποτε “συλλογικότητας” στα ακίνητα αυτά. Η αμφισβήτησή μας σχετίζεται με την έλλειψη ουσιαστικού σεβασμού προς τη λειτουργία και τις αποφάσεις της Συγκλήτου, του οργάνου που εκφράζει το σύνολο του Ιδρύματος.
3. Στην 376/26-3-2014 συνεδρίαση της Συγκλήτου συζητήθηκε μετά από πρόταση του κ. Πρύτανη και χωρίς να είναι στην ημερήσια διάταξη (που καταρτίζει ο Πρύτανης) «η παραχώρηση στην διοίκηση και διαχείριση της Εταιρείας Αξιοποίησης και Διαχείρισης της Περιουσίας και του Τεχνολογικού Πάρκου του Πολυτεχνείου Κρήτης». Επιγραμματικά, η Εταιρεία Αξιοποίησης και Διαχείρισης της Περιουσίας και του Τεχνολογικού Πάρκου του Πολυτεχνείου Κρήτης (Ιδρυτικό Π.Δ. 31/1993) μπορεί να διαχειρίζεται δημόσια περιουσία με πιο ευέλικτο τρόπο. Στη συνεδρίαση αυτή, ο κ. Πρύτανης εισηγήθηκε την παραχώρηση των κτηρίων στο λόφο Καστελίου στην παλιά πόλη στην εταιρεία για να εκμισθωθεί στην Αρχαιολογία ώστε να φιλοξενήσει τις υπηρεσίες της (καμία αναφορά σε τουριστική εκμετάλλευση, σουίτες κλπ.). Η Σύγκλητος αποδέχτηκε ομόφωνα την πρόταση αυτή (και είναιη μόνη ομόφωνη απόφαση της Συγκλήτου επί του θέματος) έθεσε όμως την ξεκάθαρη αίρεση της αποδέσμευσης της χρήσης των χώρων. Με την απόφαση αυτή και καθώς είναι γνωστή σε όλους η de facto χρήση του κτηρίου της Μεραρχίας -ενός θέματος με πολλές κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις – η Σύγκλητος θέλησε να προστατεύσει την εταιρεία και το Ίδρυμα από μελλοντικές νομικές προσφυγές εκμισθωτών αλλά και άλλες αναταράξεις. Σήμερα όπως είναι γνωστό σε όλους (και παραδέχτηκε δημόσια και ο κ. Πρύτανης σε συνέντευξη τύπου για εκκένωση του κτηρίου για «λόγους ασφαλείας») η αίρεση/προϋπόθεση που έθεσε η Σύγκλητος ΔΕΝ έχει εκπληρωθεί, δηλαδή να προηγηθεί η αποδέσμευση της χρήσης των χώρων και μετά να παραχωρηθεί στην εταιρία για την όποια αξιοποίηση. Με δεδομένο ότι αυτό δεν έχει συμβεί, οι διαδικασίες εκμίσθωσης που ακολουθήθηκαν απ’ την εταιρεία ΔΕΝ είναι σύννομες αφού τα κτήρια ΔΕΝ έχουν παραχωρηθεί νόμιμα.
4. Για το θέμα της αίρεσης προσκομίστηκαν στη Σύγκλητο εμπεριστατωμένες ανεξάρτητες νομικές απόψεις που καταδεικνύουν ως μη σύννομη τη διαδικασία. Ως εκ τούτου ζητήθηκε νομική γνωμάτευση από το εποπτεύον του ΠΚ Υπουργείο ή έστω γνωμάτευση από καθηγητή νομικής Σχολής με συναφές αντικείμενο. Το αίτημα δεν έγινε αποδεκτό απ’ τη διοίκηση του ΠΚ. Ζητήθηκε επίσης να οριστεί συνεδρίαση της Συγκλήτου με μόνο θέμα την άρση της αίρεσης από το όργανο που την έθεσε (τη Σύγκλητο) ώστε να αποφύγει το Ίδρυμα προβλήματα από δυνητικές μελλοντικές αξιώσεις του εκμισθωτή. Ούτε αυτό το αίτημα έγινε αποδεκτό με το πρόσχημα της πίεσης χρόνου. Κάθε σχόλιο επ’ αυτού περιττεύει.
5. ΔΕΝ έχει υπάρξει καμία απόφαση και πολύ περισσότερο ομόφωνη απόφαση της Συγκλήτου επί του θέματος της 25ετούς εκμίσθωσης των ακινήτων. Υπήρξαν μόνο συνεδριάσεις (444/10-05-2017 και 445/16-06-2017) ενημέρωσης που ζητήθηκαν εγγράφως από 6 μέλη της Συγκλήτου (δεν συγκάλεσε τις συνεδριάσεις αυτοβούλως ο κ. Πρύτανης). Είναι προφανές ότι αφού τουλάχιστον 3 μέλη της Συγκλήτου και Κοσμήτορες των 3 εκ των 5 Σχολών διαφοροποιήθηκαν με συγκεκριμένες αντιρρήσεις και κατάθεση υπομνημάτων, τα περί «ομοφώνου» απόφασης της Συγκλήτου ή “ομόφωνης” υποστήριξης των μελών της Συγκλήτου, εκ προοιμίου δεν είναι αληθή και δεν ισχύουν.
6. Τα 3 ακίνητα του λόφου Καστελίου (πρώην στρατόπεδο Παπαστεργίου) συνολικού εμβαδού 3463,72 τ.μ. που βρίσκονται εντός χώρου συνολικής έκτασης 3.652,76 τ.μ. σύμφωνα με το πωλητήριο του Υπουργείου Οικονομικών του 1986. Παρόλη την αδιαμφισβήτητη εμπορική τους αξία και παρόλο που επίμονα ζητήθηκε από μέλη της Συγκλήτου να γίνει εκτίμηση της μισθωτικής αξίας των ακινήτων από πιστοποιημένο εκτιμητή δεν έγινε καμία εκτίμηση της μισθωτικής αξίας πριν την διενέργεια του διαγωνισμού εκμίσθωσης για 25 έτη. Μετά το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών(22-3-2017) των συμμετεχόντων στον διαγωνισμό παρουσιάσθηκε μία “χωρίς την διενέργεια αυτοψίας” εκτίμηση από πιστοποιημένο εκτιμητή. Σε αυτή την εκτίμηση ορίζεται ως ετήσιο αγοραίο μίσθωμα τα 240.000,00 ευρώ (ή 6,05 ευρώ μηνιαίο μίσθωμα ανά τ.μ. για ωφέλιμη επιφάνεια 3.303 τ.μ.). Η εκτίμηση αυτή φαίνεται ότι δεν χρειάσθηκε να λάβει υπόψη την αξία χρήσης της πλατείας που υπάρχει στην πρόσοψη του κτιρίου της πρώην 5ης Μεραρχίας, η οποία, κατά γενική ομολογία, αποτελεί και πολλαπλασιαστικό παράγοντα της μισθωτικής αξίας των 3 ακινήτων.
7. Δεν έχει μέχρι τώρα παρουσιασθεί με γραπτά στοιχεία στην Σύγκλητο η τελική τιμή κατακύρωσης του διαγωνισμού εκμίσθωσης των 3 ακινήτων, πέρα από διάφορες τιμές που αναφέρονται σε ανακοινώσεις και δημοσιεύματα που βλέπουμε στον ημερήσιο και ηλεκτρονικό τύπο που φαίνεται ότι την ανεβάζουν συνολικά για τα 25 έτη στο ύψος των 8.900.000 ευρώ (ή 356.000,00 ευρώ ετησίως ή 8,98 ευρώ μηνιαίο μίσθωμα ανά τ.μ. για ωφέλιμη επιφάνεια κτισμάτων 3.303 τ.μ.). Προφανώς όχι μόνο δεν έχει παρουσιασθεί στην Σύγκλητο με γραπτά στοιχεία η τελική τιμή εκμίσθωσης των παραπάνω ακινήτων όπως έχει κατακυρωθεί στον διαγωνισμό αλλά ούτε έχει δοθεί προς γνώση των μελών της Συγκλήτου η υπογραφείσα σύμβαση εκμίσθωσης που περιέχει τους τελικά συμφωνηθέντες όρους εκμίσθωσης των ακινήτων. Η τιμή που έχει ανακοινωθεί στα μέλη της Συγκλήτου στην συνεδρίαση της 445/16-05-2017 και φαίνεται ότι ήταν η μεγαλύτερη τιμή ανοίγματος των αρχικών οικονομικών προσφορών έφθανε στο ύψος των 5.945.108,00 ευρώ (ή 237,804,32 ευρώ ετησίως ή 6,0 ευρώ μηνιαίο μίσθωμα ανά τ.μ. για ωφέλιμη επιφάνεια 3.303 τ.μ.) για εκμίσθωση 25 ετών των παραπάνω ακινήτων και με περίοδο χάριτος (μη πληρωμής μισθώματος) τα 3 έτη. Κατά την διάρκεια της συνεδρίασης της συγκλήτου 445/16-05-2017 δόθηκε ηπροφορική δέσμευση από τον κ. Πρύτανη για αύξηση του ποσού της τιμής προσφοράς κατά ένα ύψος περίπου 15% από την αρχική προσφορά της εταιρείας που πρόσφερε την μεγαλύτερη τιμή ανοίγματος των αρχικών οικονομικών προσφορών.
8. Δεν παρουσιάστηκε πότε στη Σύγκλητο η μελέτη σκοπιμότητας που όφειλε εκ της προκήρυξης να προσκομίσει ο προτεινόμενος εκμισθωτής. Ούτε κάποιος έλεγχος φερεγγυότητας παρουσιάστηκε για την εταιρεία που προτίθεται να εκμισθώσει σημαντική περιουσία του ΠΚ για 25 έτη. Αντιθέτως, σοβαρές ενέργειες διαχείρισης της δημόσιας περιουσίας γίνονται σε κλίμα μυστικοπάθειας, με διαβεβαιώσεις της τελευταίας στιγμής υπό μορφή επείγοντος και με επιλογή συνθηκών «διαλόγου» που δεν ευνοούν την διαφάνεια.
9. Για σύγκριση τιμών μισθωτικής αξίας παραθέτουμε δύο παλαιότερες εκτιμήσεις (31-12-2014 και 11-1-2016) της αγοραίας αξίας ακινήτου ιδιοκτησίας του ΠΚ επί της οδού Τζανακάκη, στο εμπορικό κέντρο των Χανίων. Η εκτίμηση για επαγγελματική χρήση του 2016 ανερχόταν στρογγυλοποιημένα σε αγοραίο μίσθωμα ύψους 9.500,00 ευρώ/μήνα ή 114.000,00 ευρώ/έτος ή 21,95 ευρώ/μήνα ανά τ.μ. ανοιγμένης ωφέλιμης επιφάνειας 432,32 τ.μ. (κύριων χώρων) και για δε την εκτίμηση του 2014 σε αγοραίο μίσθωμα ύψους 12.200,00 ευρώ/μήνα ή 146.000,00 ευρώ/έτος ή 21,80 ευρώ/μήνα ανά τ.μ. ανοιγμένης ωφέλιμης επιφάνειας 560 τ.μ.
10. Λόγω των παραπάνω μεγάλων διαφορών της μισθωτικής αξίας που αν ληφθεί συμπληρωματικά υπόψη και το κόστος εργασιών και κατασκευών για την εκμετάλλευση των ακινήτων από τον μισθωτή περιπλέκουν πολύ το πρόβλημα της εύρεσης της βέλτιστης προσφοράς κρίθηκε αναγκαίο να ζητηθεί στην συνεδρίαση της 445/16-05-2017 της Συγκλήτου από την διοίκηση να υπάρξει και δεύτερη ανεξάρτητη εκτίμηση από πιστοποιημένο εκτιμητή πριν την κατακύρωση του διαγωνισμού. Ούτε αυτό το αίτημα δεν έγινε αποδεκτό από την διοίκηση του ΠΚ.
11. Τέλος, σε ερώτηση που έγινε στην συνεδρίαση 444/10-5-2017 με τηλεδιάσκεψη σχετικά με το αν η διοίκηση του ιδρύματος έχει διερευνήσει ότι ο χώρος των 3 ακινήτων του Καστελίου είναι ή όχι ιστορικό μνημείο, οπότε στην περίπτωση αυτή ο οποιοσδήποτε μισθωτής στον οποίο θα κατακυρωνόταν ο διαγωνισμός θα είχε πρόβλημα με την συνέχιση της εκτέλεσης οποιοδήποτε έργου, δόθηκαν προφορικές διαβεβαιώσεις ότι τέτοιο πρόβλημα δεν υφίσταται γιατί οι υπηρεσίες του Ιδρύματος το έχουν διερευνήσει. Ποτέ δεν μας δόθηκε η ενημέρωση ότι υπήρχε επιστολή της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας για αυτοψία των κτιρίων αυτών.
12. Καμία πρυτανική αρχή δεν δικαιούται (τους τελευταίους μήνες της θητείας της) χωρίς προηγούμενη εμπεριστατωμένη διερεύνηση, μελέτη και συναίνεση να δεσμεύει για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα τη δημόσια περιουσία με το πρόσχημα της κάλυψης των μεγάλων οικονομικών αναγκών. Ούτε δικαιούται να παραβλέπει τις αποφάσεις της Συγκλήτου που, είτε είναι αρεστές είτε όχι, είναι αυτές που εκφράζουν δημοκρατικά το σύνολο του Ιδρύματος.
Ο Κοσμήτορας της Σχολής ΜΠΔ Καθ. Νικόλαος Τσουρβελούδης
Ο Κοσμήτορας της Σχολής ΜΗΧΟΠ Καθ. Εμμανουήλ Μανούτσογλου