Καθώς μία μικρή βάρκα, φορτωμένη με εργαστηριακό εξοπλισμό και στολές κατάδυσης, πλέει στη ζεστή, γαλαζοπράσινη θάλασσα, ο Στεφάνο Πιράινο στρέφει το βλέμμα του σε όσους έκαναν ηλιοθεραπεία στην παραλία. Κανείς δεν τολμά να ακουμπήσει τη θάλασσα. «Γνωρίζουν ότι οι μέδουσες παραμονεύουν», εξηγεί ο δρ Πιράινο, καθηγητής ζωολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σαλέντο, στη Λέτσε της Ιταλίας.
Στα νοτιοανατολικά της Ιταλίας, η Απουλία, φημισμένο τουριστικό θέρετρο, ταλανίζεται από στρατιές μεδουσών. Η κλιματική αλλαγή έχει αυξήσει τη θερμοκρασία των νερών, με αποτέλεσμα να ευνοείται η αναπαραγωγή των μεδουσών. Παράλληλα, η επέκταση της Διώρυγας του Σουέζ, το 2015, δημιούργησε έναν θαλάσσιο υπερ-αυτοκινητόδρομο υπέρ της επιδρομής μεδουσών στη Μεσόγειο. Οι μέδουσες συνεχίζουν να αντιμετωπίζονται κυριολεκτικά ως σκουπίδια. Το τμήμα έρευνας και καινοτομίας της Κομισιόν πρόσφατα απεφάνθη ότι οι πληθυσμιακές εξάρσεις μεδουσών συνιστούν μορφή απορριμμάτων. Ετσι, αποφασίστηκε η διάθεση πόρων για καθαρισμό των θαλασσών από ερευνητικές ομάδες, σε μία από τις οποίες ανήκει και ο Πιράινο. Το σχέδιο της ομάδας του Πιράινο μπορεί να συνοψιστεί στην εξής φράση: Αν δεν μπορείτε να τις νικήσετε, φάτε τις. Ο Πιράινο προτείνει, ως μοναδική εναλλακτική, τον περιορισμό τους, τονίζοντας ότι είναι αδύνατο να αποφευχθεί ο ταχύτατος ρυθμός αναπαραγωγής τους. Το πρόβλημα δεν αγγίζει μόνο την Ιταλία. Πάνω από 30 εκατ. ευρώ εισοδημάτων από τουρισμό χάνονται κάθε χρόνο για την ακτή του Ισραήλ στην Μεσόγειο. Το 2013, ορδές μεδουσών οδήγησαν στον τερματισμό λειτουργίας εργοστασίου πυρηνικής ενέργειας στη Σουηδία. Στην Ιρλανδική Θάλασσα, κατέστη αδύνατη η αλιεία σολομών.
Ο Πιράινο έχει αφιερώσει τη ζωή του στην ανακάλυψη πιθανών χρήσεων των μεδουσών. Στις ενδεχόμενες ευεργετικές ιδιότητες συγκαταλέγεται η ικανότητα καταπολέμησης όγκων και η χρήση του κολλαγόνου για πληθωρικά χείλη. Ο ερευνητής, ωστόσο, επιλέγει να στρέψει την προσοχή όλων σε μία, όχι τόσο γνωστή, διάσταση του ζητήματος, αυτή της κατανάλωσης των μεδουσών ως τροφής. Στην Ιαπωνία, η μέδουσα παραδοσιακά σερβίρεται κομμένη σε λωρίδες σε στυλ sashimi συνοδεία σάλτσας σόγιας, ενώ οι Κινέζοι την προτιμούν γευστικά εδώ και μία χιλιετία.
Κανονισμός της Ε.Ε., με εφαρμογή από τον Ιανουάριο του 2018, περιγράφει αναλυτικά τη διαδικασία για όσες χώρες επιθυμούν να διαθέσουν προς πώληση είδη που παραδοσιακά δεν θεωρούνται βρώσιμα στην Ευρώπη (όπως ένα ασιατικό είδος μέδουσας). Αυτό, βέβαια, προϋποθέτει τα είδη αυτά να μην απειλούν την ανθρώπινη υγεία και να αποτελούν προϊόν κατανάλωσης για περισσότερο από 25 χρόνια σε ξένες χώρες. Εντούτοις, το ιταλικό υπουργείο Υγείας επιμένει στη διενέργεια ευρωπαϊκών ερευνητικών ελέγχων για λόγους ασφαλείας.
Ο Στ. Πιράινο επιμένει πως η κλιματική αλλαγή θα αναγκάσει τους ανθρώπους να στραφούν σε εναλλακτικές πηγές τροφής. Ο ίδιος έχει πειραματιστεί με διάφορους τρόπους μαγειρέματος της μέδουσας. Πέρα από το αν προτείνεται ως βραστή, τηγανητή ή ψητή, ένα είναι σίγουρο για τη γεύση της: «Είναι υπέροχη» δηλώνει ο Πιράινο, επισημαίνοντας την υψηλή περιεκτικότητά της σε πρωτεΐνη και ωμέγα-3 λιπαρά οξέα.
