Πολλοί έχουν αναρωτηθεί για το πού βασιζόταν,ιστορικά,η αντιπάθεια του Μεταξά και του πολιτικού του χώρου,για την Κρήτη.
Και δε μιλάμε μόνο σε επίπεδο ρητορικής αλλά και στην πράξη.
Γιατί ενώ περίμενε τον πόλεμο αποφάσισε να αφοπλίσει το νησί,έστειλε όλους τους άνδρες του στο Αλβανικό μέτωπο το ’40,χωρίς να σχεδιάσει έστω ένα σενάριο αντίστασης της Κρήτης κατά των Ιταλών ή Γερμανών εισβολέων,που αργά ή γρήγορα θα έφταναν κάτω,όπως κι ο ίδιος είχε προβλέψει.Γιατί όσοι έμειναν μάχιμοι από την Κρητική 5η Μεραρχία,εγκλωβίστηκαν στην Αθήνα και στη συνέχεια μάλιστα παραδόθηκαν αρκετοί απ’αυτούς στις δυνάμεις κατοχής,αντί να τους περάσουν οι επίγονοι του Μεταξικού καθεστώτος στην ιδιαίτερη πατρίδα τους για να πάρουν μέρος στη Μάχη της Κρήτης.
Κάποιος θα φανταστεί πως ο Εθνικιστής ηγέτης είχε αυτό το αντικρητικό μένος λόγω του Εθνικού Διχασμού,του Βενιζέλου και του ρόλου των Κρητικών στην ιστορία αυτή.Η παράταξη του εξάλλου δεν είχε καμία δυναμική στο νησί τότε,κάτι που ουσιαστικά συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας,οπότε γιατί να μας συμπαθεί;Επίσης είχε υπάρξει και το κίνημα του ’38 στα Χανιά που σίγουρα δεν έκανε την Κρήτη ένα συμπαθή τόπο στα μάτια του Δικτάτορα
Είναι όμως αυτοί οι πραγματικοί λόγοι ή υπάρχει κάτι διαφορετικό;
Ας δούμε τι είπε ο ίδιος για το θέμα (και όχι μόνον αυτό),σε μια εφ όλης της ύλης ανακοίνωση του,δυο μέρες μετά την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου (30-10-1940)
Είμαστε στην αρχή του Β’Παγκ.Πολέμου,ουσιαστικά όλη η Ευρώπη είναι μαύρη,με μόνο τους Βρετανούς απέναντι στον Άξονα και στη συνέχεια εμάς,τους κλασσικότερους συμμάχους τους.
Παρότι όμως όλα φαίνονται υπέρ του Χίτλερ και του Μουσολίνι,ο Μεταξάς λέει ανοιχτά ότι αρχικά θα κερδίσουν οι Ιταλο-Γερμανοί αλλά σε βάθος χρόνου θα χάσουν τον πόλεμο.Επίσης εξηγεί ότι το εθνικό μας συμφέρον προτάσσει να είμαστε δίπλα στους Βρετανούς γιατί αφενός θα είναι οι τελικοί νικητές,αφετέρου όντας μια θαλασσινή χώρα η Ελλάδα,είναι ζωτικής σημασίας η συμμαχία μας με μια θαλάσσια υπερδύναμη-κοσμοκρατορία.
 |
| Το “venceremos” του Μεταξά |
Η πραγματική αιτία
Στο πίσω μέρος όμως του μυαλού του υπάρχει κι ένα άλλο σενάριο.
Δεν βλέπει μόνο σε πρώτο επίπεδο το ποιος θα νικήσει από τα δυο αντιμαχόμενα στρατόπεδα.
Πάει παραπέρα και τον ενδιαφέρει κυρίως το μετά.
Λέει,λοιπόν,ότι αν κερδίσουν οι Εγγλέζοι και είμαστε μαζί τους,θα βρεθούμε μετά τον πόλεμο με τα Δωδεκάνησα (τότε ήταν υπό Ιταλική κατοχή).
Αν αντιθέτως κερδίσει ο ‘Αξονας,ακόμη κι αν εμείς είμαστε μαζί τους,τότε ακόμη κι έτσι θα βρεθούμε με μειωμένη εθνική κυριαρχία,για τον απλούστατο λόγο ότι βασικός σύμμαχος του Χίτλερ είναι η Ιταλία,ιστορικός εχθρός μας που επιβουλεύεται ανοιχτά το Ιόνιο και μεγάλο μέρος του Αιγαίου.(σσ. εκτός από τα Δωδεκάνησα που ήταν τότε δικά της,η Ιταλία θεωρεί την Κρήτη και τα νησιά του Ιονίου “χαμένες πατρίδες”,λόγω του ότι υπήρξαν Ενετοκρατούμενα για αιώνες)
Επίσης στο Βορρά η άλλη σύμμαχος του ‘Αξονα,Βουλγαρία,θα βάλει πόδι ή έστω θα προσπαθήσει,στη Μακεδονία και την Θράκη.
Σε κάθε περίπτωση λοιπόν μας συνέφερε να πολεμήσουμε δίπλα στους Βρετανούς,οι οποίοι κατά το Μεταξά θα κέρδιζαν σίγουρα,κάτι που αποδείχτηκε τελικά και στην πράξη.
Ο πραγματιστής δικτάτορας
Πιο αναλυτικά και με τα δικά του λόγια:
Γεγονός 1ο: Η Ελλάδα είχε πολύ περισσότερα να χάσει από μια συμφωνία με τις δυνάμεις του Άξονα από όσα είχε να κερδίσει.
Εις σχετικές βολιδοσκοπήσεις προς την κατεύθυνσιν του Άξονος μου εδόθη να εννοήσω σαφώς ότι μόνη λύσις θα ημπορούσε να είναι μία εκουσία προσχώρησις της Ελλάδος εις την ‘’Νέαν Τάξιν’’. Προσχώρησις που θα εγίνετο λίαν ευχαρίστως δεκτή από τον Χίτλερ ως ‘’εραστήν του Ελληνικού πνεύματος’’. Συγχρόνως όμως μου εδόθη να εννοήσω ότι η ένταξις εις την Νέαν Τάξιν προϋποθέτει προκαταρκτικήν άρσιν όλων των παλαιών διαφορών με τους γείτονάς μας, και ναι μεν αυτό θα συνεπήγετο φυσικά θυσίας τινάς διά την Ελλάδα, αλλά αι θυσίαι θα έπρεπε να θεωρηθούν απολύτως ‘’ασήμαντοι’’ εμπρός εις τα ‘’οικονομικά και άλλα πλεονεκτήματα’’…
Όταν επέμεινα να κατατοπισθώ πόσον, επί τέλου, θα μπορούσε να είναι αυτό το ‘’ελάχιστον’’, τελικώς μας εδόθη να καταλάβωμεν, ότι τούτο συνίστατο εις μερικάς ικανοποιήσεις προς την Ιταλίαν δυτικώς μέχρι Πρεβέζης ίσως και προς την Βουλγαρίαν ανατολικών μέχρι Δεδεαγάτς…
Φυσικά δεν ήτο δύσκολον να προβλέψη κανείς ότι εις μίαν τοιαύτην περίπτωσιν οι Άγγλοι θα έκοβαν και αυτοί τα πόδια της Ελλάδος. Και με το δίκαιον των. Κυρίαρχοι πάντοτε της θαλάσσης δεν θα παρέλειπαν, υπερασπίζοντες πλέον τον εαυτόν των, έπειτα από μίαν τοιαύτην αυτοδούλωσιν της Ελλάδος εις τους εχθρούς των, να καταλάβουν την Κρήτην και τας άλλους νήσους μας τουλάχιστον.
Από ό,τι φαίνεται ο Μεταξάς στο παρελθόν προχώρησε σε συζητήσεις με τις δυνάμεις του Άξονα για ενδεχόμενη συμμαχία από τις οποίες προέκυψε ότι κατά πάσα πιθανότητα θα έπρεπε να παραχωρηθούν εδάφη από ελληνικής πλευράς στην Ιταλία και στη Βουλγαρία με αντάλλαγμα αόριστες υποσχέσεις περί ‘’οικονομικών και άλλων πλεονεκτημάτων’’. Επιπροσθέτως ο Μεταξάς παρουσιάζεται να θεωρεί πως ως απάντηση στην ανίερη αυτή συμμαχία η Μεγάλη Βρετανία θα προχωρούσε σε κατάληψη τόσο της Κρήτης όσο και άλλων νησιών με αποτέλεσμα περαιτέρω εδάφη χαμένα. Η στήριξη του Άξονα λοιπόν από την ελληνική κυβέρνηση όχι μόνο δε θα οδηγούσε σε εδαφική επέκταση αλλά σε τρομερή μείωσή της ανεξαρτήτως της τελικής έκβασης του πολέμου.
Γεγονός 2ο: Ο λαός δε θα υπάκουε σε μια συμμαχία με τον Άξονα.
Δεν δύναμαι αφ’ετέρου να μη παραδεχθώ ότι εις μίαν τοιαύτην περίπτωσιν το δίκαιον δεν θα ευρίσκετο με το μέρος της Κυβερνήσεως των Αθηνών και να μη αναγνωρίσω, ότι ένας λαός δικαίως θα ετάσσετο εναντίον της Κυβερνήσεως η οποία δια να τον προφυλάξη από τον πόλεμον θα τον κατεδίκαζε εις εθελουσίαν υποδούλωσιν μετ’εθνικού ακρωτηριασμού…
Θα εδημιουργούντο έτσι όχι δύο, όπως το 1916, αλλά τρεις αυτήν την φοράν Ελλάδες. Πρώτη θα ήτο η ‘’επίσημος των Αθηνών’’, η οποία θα είχε φθάσει εις την πόρωσιν και το κατάντημα, διά να αποφύγει τον πόλεμον…
Δευτέρα θα ήτο η πραγματική Ελλάς. Δηλαδή η παμψηφία της κοινής γνώμης του Έθνους, το οποίον ποτέ δεν θα απεδέχετο την εκουσίαν του υποδούλωσιν…
Το Έθνος ουδέποτε θα συνεχώρει εις το Βασιλέα και την Εθνικήν Κυβέρνησιν της 4ης Αυγούστου τοιαύτην πολιτικήν. Τρίτη τέλος, θα προέκυπτε μία ακόμη Ελλάς, η Ελλάς την οποίαν δεν θα παρέλειπαν να δημιουργήσουν, φυσικά με την επίκλησιν του δημοκρατισμού, οι δημοκρατικοί έλληνες υπό την κάλυψιν του βρεττανικού στόλου εις τας νήσους Κρήτην και τας άλλας…
Η ηθική της δύναμης λοιπόν θα απερρόφα μοιραίως την επίσημον Ελλάδα, διότι θα διέθετεν η Τρίτη αυτή Ελλάς την ανεπιφύλακτον έγκρισιν και ενίσχυσιν της ανεπισήμου, της ‘’Δευτέρας Ελλάδος’’, της Εθνικής δημοσίας γνώμης εν τη παμψηφία της.
Είναι εμφανές πλέον πως ο δικτάτορας ήταν πεπεισμένος πως η «παμψηφία της κοινής γνώμης» ήταν υπέρ ενός πολέμου ενάντια στον ξένο κατακτητή. Σε περίπτωση που επέλεγε να στηρίξει τις Γερμανία και Ιταλία φοβόταν πως η πλειοψηφία του λαού θα εξεγείρονταν με τη βοήθεια της Βρετανίας, με ό,τι αυτό θα συνεπαγόταν για την εξουσία του.
Γεγονός 3ο: Η πλευρά του Άξονα σε ένα βάθος χρόνου θα έχανε τον πόλεμο.
Έστω και αυτόν τον πόλεμον από τον οποίον είναι δυνατόν και δουλωμένη να βγη προσωρινώς η Ελλάς. Λέγω, προσωρινώς, διότι πιστεύω ακράδαντα, ότι τελικώς η νίκη θα είναι με το μέρος μας. Γιατί οι Γερμανοί δεν θα νικήσουν. Δεν μπορούν να νικήσουν. Υπάρχουν πολλά εμπόδια…
Ο πόλεμος διά τον άξονα έχει χαθή από την στιγμήν που η Αγγλία διεκήρυξε: ‘’Θα πολεμήσωμεν έεστω και μόνον εις το νησί μας και πέραν των θαλασσών, θα πολεμήσωμεν μέχρι της νίκης’’…
Διά την Ελλάδα η Αγγλία είναι η φυσική φίλη και επανειλημμένως εδείχθη προστάτρια, ενίοτε δε η μόνη προστάτρια. Η νίκη θα είναι και δεν μπορεί παρά να είναι δική της. Θα είναι νίκη του Αγγλοσαξονικού κόσμου, απέναντι του οποίου η Γερμανία, αφού έως τώρα δεν ηδυνήθη να επιτύχη οριστικόν αποτέλεσμα, είναι καταδικασμένη να συντριβή.
Ο Μεταξάς φαίνεται να εκτιμά πολύ περισσότερο τη στρατιωτική ισχύ της Βρετανίας από αυτήν της Γερμανίας. Είχε ήδη χρήσει νικήτρια δύναμη την πρώτη, ακόμη και μετά τη συνθηκολόγηση της Γαλλίας τον Ιούνη του’40. Είναι αρκετά ευκολότερο για αυτόν όπως δείχνουν τα πράγματα να πάρει την ελκυστική θέση του νικητή ακόμη και μετά από προσωρινή υποδούλωση, αντί της άβολης του ηττημένου.
Όλοι οι δρόμοι οδηγούν στους Συμμάχους
Ο Μεταξάς εν τέλει επιλέγει πάνω από την πολιτική και ιδεολογική συγγένεια με τα φίλα καθεστώτα των Χίτλερ και Μουσολίνι τον πιο κατά το μυαλό του ορθολογικό δρόμο, τη στήριξη της πλευράς των Βρετανών. Από τη μια εάν τασσόταν με τον Άξονα μόνο εδαφικές απώλειες θα είχε η Ελλάδα παράλληλα με τον εξαιρετικά σημαντικό κίνδυνο της εξέγερσης του μεγαλυτέρου κομματιού του λαού ενάντια στην απόφασή του, από την άλλη η υποστήριξη των Συμμάχων σήμαινε για αυτόν ότι πόνταρε στο σίγουρο νικητή. Επί του πρακτέου τα πάντα όπως τα σκεφτόταν συνηγορούσαν στη μια πλευρά.
Και πού κολλάει η Κρήτη στην όλη ιστορία;
Ο Μεταξάς δηλώνει ότι σε περίπτωση συμμαχίας με τον ‘Αξονα,η Ελλάδα θα πήγαινε σε διαμελισμό που θα οδηγούσε σε μια τριχοτόμηση.Με την ηπειρωτική Ελλάδα σύμμαχο των Γερμανών αλλά το λαό απέναντι,το Βορρά υπό των Βουλγάρων και την Κρήτη ανεξάρτητη υπό Βρετανική κυριαρχία.
Μια Δημοκρατική Ανεξάρτητη Κρήτη η οποία θα είναι και το κέντρο της δημοκρατικής προπαγάνδας του Ελλαδικού χώρου.Το πρόβλημα του δεν είναι δηλαδή η Βουλγάρικη Μακεδονία ή το Ιταλικό Ιόνιο με την Ιταλο-Αλβανική Ήπειρο και Θεσσαλία αλλά η Κρήτη!
Γιατί οι άλλες περιοχές θα χάνονταν απλά από την ελληνική επικράτεια.Μεγάλο πλήγμα αλλά δε θα ήταν απειλή για την Αθήνα και το εκεί βασιλοφασιστικό καθεστώς.Μια Δημοκρατική (υπό Βρετανική κυριαρχία) Κρήτη όμως θα ήταν άμεση απειλή για την ‘Αθηνα.
Αφού η Κρήτη λόγω του αμιγώς Ελληνικού της πληθυσμού και των Βρετανικών πλατών θα ήταν ένα άλλο Ελληνικό κράτος κι όχι μια υπόδουλη περιοχή και μάλιστα μία Ελλάδα που θα είχε τη στήριξη αυτού που ονόμαζε ο Μεταξάς “δεύτερη Ελλάς”, δηλαδή, της εθνικής κοινής γνώμης.
Από την στιγμή λοιπόν που η Αθήνα έπεσε στους Γερμανούς,έπρεπε να πέσει και η Κρήτη για το Μεταξά.
Το νησί,72 χρόνια πριν,δεν το υπερασπίστηκε κανείς,πλην μερικών Βρετανών.
Αν η κυβέρνηση Βασιλιά-Μεταξά ήθελε, θα μπορούσε άνετα να κρατήσει την Κρήτη ανεξάρτητη αφήνοντας μέρος των Κρητικών στρατιωτών στο νησί για να αμυνθούν.Δεν το έκανε όμως και απ’ότι βγαίνει απ’τα λεγόμενα του ίδιου του Μεταξά,ήταν μια ειλημμένη απόφαση.
Όπως αναφέραμε και πιο πάνω:
” …Τρίτη τέλος θα προέκυπτε μία ακόμη Ελλάς, η Ελλάς την οποίαν δεν θα παρέλειπον να δημιουργήσουν, φυσικά με την επίκλησιν του δημοκρατισμού, οι δημοκρατικοί Έλληνες υπό την κάλυψιν του βρετανικού Στόλου εις τα νήσους, Κρήτην και εις τας άλλας. Η τρίτη αυτή Ελλάς, η “Δημοκρατική” θα είχε με το μέρος της όχι μόνον την πρόθυμον υποστήριξιν της Αγγλίας εις την οποίαν θα έδιδε το δικαίωμα να καλύψη τας νήσους μας, καλυπτομένη και η ιδία εις την Βόρειον Αφρικήν, αλλά θα είχε με το μέρος της και το Εθνικόν δίκαιον. Η ηθική της δύναμις λοιπόν θα απερρόφα μοιραίως την επίσημον Ελλάδα, διότι θα διέθετεν η τρίτη αυτή Ελλάς, την ανεπιφύλακτον έγκρισιν και ενίσχυσιν της ανεπισήμου, της “δευτέρας” Ελλάδος, της Εθνικής δημοσίας γνώμης εν τη παμψηφία της…”
Και μετά:
Εζησα κύριοι την περίοδον του Εθνικού Διχασμού, που εδημιουργήθη το 1916 όταν από την κατάστασιν εκείνην προέκυψαν δύο Ελλάδες, η των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης. Τον κίνδυνον από μίαν νέαν διαίρεσιν της Ελλάδος προκύπτουσαν συνεπεία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, όπως η διαίρεσις του 1916 προέκυψε συνεπεία του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, μίαν νέαν διαίρεσιν μάλιστα, πολύ τραγικωτέραν, διότι όπως την εσκιαγράφησα δεν θα είναι καν διχασμός, αλλά τριχοτομισμός.
Τον κίνδυνον αυτόν τον θεωρώ κύριοι, διά το Εθνος και το μέλλον του ασυγκρίτως χειρότερον από τον πόλεμον, έστω και αυτόν τον πόλεμον, από τον οποίον είναι δυνατόν και δουλωμένη ακόμη να βγη προσωρινώς η Ελλάς. Λέγω προσωρινώς, διότι πιστεύω ακράδαντα ότι τελικώς η νίκη θα είναι με το μέρος μας.
Γιατί οι Γερμανοί δεν θα νικήσουν. Δεν μπορεί να νικήσουν.
Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει η θέση του περί Βενιζέλου και Βασιλιά Κωνσταντίνου:
«Ακολουθώ την πολιτική του αειμνήστου Βενιζέλου και όχι του αειμνήστου βασιλέως Κωνσταντίνου»
Αλλά η κοσμοκρατορία διά την Γερμανίαν κατέστη οριστικά αδύνατος στη Δουνκέρκη. O πόλεμος διά τον άξονα έχει χαθή, από την στιγμήν που η Αγγλία διεκήρυξε: Θα πολεμήσωμεν έστω και μόνον εις το νησί μας και πέραν των θαλασσών, θα πολεμήσωμεν μέχρι της νίκης.
Αλλά επί πλέον και ημείς οι Ελληνες πρέπει να γνωρίζωμεν ότι δεν πολεμούμεν μόνον διά την νίκην, αλλά και διά την δόξαν.
Δεν ξέρω αν κανείς αντιβενιζελικός από σας είναι πάντοτε και αδιάλλακτος.
– Είμαι εγώ, κύριε Πρόεδρε, απήντησεν ο παριστάμενος παλαίμαχος και αδιάλλακτος αρθρογράφος του αντιβενιζελικού Τύπου κ. Κρανιωτάκης.
Λοιπόν ακούτε για να συνεννοηθούμε. Εγώ, κύριοι, όπως επαρκώς σας εξήγησα, ετήρησα μέχρι σήμερον την πολιτικήν του αειμνήστου Βασιλέως Κωνσταντίνου, δηλαδή την πολιτικήν της αυστηράς ουδετερότητος. Εκαμα το παν διά να κρατήσω την Ελλάδα μακράν της συγκρούσεως των μεγάλων κολοσσών.
«Να πάρετε μαζί σας τη δική μου βεβαιότητα ότι τελικώς θα νικήσωμεν»
Ηδη μετά την άδικον επίθεσιν της Ιταλίας, η πολιτική την οποίαν ακολουθώ είναι η πολιτική του αειμνήστου Βενιζέλου. Διότι είναι η πολιτική του συνταυτισμού της Ελλάδος με την τύχην της δυνάμεως, διά την οποίαν η θάλασσα είναι ανέκαθεν όπως είναι και διά την Ελλάδα, όχι το εμπόδιον που χωρίζει, αλλά η υγρά λεωφόρος που συνδέει. Βέβαια εις την ιστορίαν μας την νεωτέραν δεν είχομεν μόνο ευγνωμοσύνης λόγους και αφορμάς διά την Αγγλίαν, της οποίας άλλως τε η μεταπολεμική πολιτική των τελευταίων ιδίως ετών, είναι πολιτική μεγίστων και ιστορικών αγγλικών ευθυνών. Αλλά τας ευθύνας της αυτάς η Αγγλία τας αποδίδει σήμερον με την υπερήφανον αποφασιστικότητα λαού μεγάλου, σώζοντος την ελευθερίαν του κόσμου και του πολιτισμού. Διά την Ελλάδα η Αγγλία είναι η φυσική φίλη και επανειλημμένως εδείχθη προστάτρια, ενίοτε δε η μόνη προστάτρια. H νίκη θα είναι και δεν ημπορεί παρά να είναι δική μας. Θα είναι νίκη του αγγλοσαξωνικού κόσμου, απέναντι του οποίου η Γερμανία η οποία αφού έως τώρα δεν ηδυνήθη να επιτύχη οριστικόν αποτέλεσμα, είναι καταδικασμένη να συντριβή. Διότι από τώρα και πέρα ο ορίζων δεν πρέπει να θεωρείται διά τον άξονα ανέφελος ούτε προς Ανατολάς και η Ανατολή είναι πάντοτε μυστηριώδης. Πάντοτε ήτο, αλλά σήμερον ειπέρποτε είναι γεμάτη απρόοπτα και μυστήριο. Τελικώς λοιπόν θα νικήσωμεν. Και θέλω φεύγοντες από την αίθουσαν αυτήν να πάρετε μαζί σας όλην την δική μου απόλυτη βεβαιότητα, ότι θα νικήσωμεν. Εν τούτοις πρέπει να σας επαναλάβω ό,τι επισημότερον διεκήρυξα από την πρώτην στιγμήν. H Ελλάς δεν πολεμά διά την νίκην. Πολεμά διά την Δόξαν. Και διά την τιμήν της. Εχει υποχρέωσιν προς τον εαυτόν της να μείνει αξία της ιστορίας της.
Η Ιταλία είναι μεγάλη δύναμις, όταν δε προχθές έγινεν η πρώτη αεροπορική επιδρομή, ομολογώ ότι με έκπληξιν ήκουσα εις σχετικήν ερώτησίν μου την απάντησιν, ότι τα επιδραμόντα αεροπλάνα ήσαν μόνον ιταλικά. Αυτό φθάνει να σας δώση να καταλάβετε με ποιες ιδέες μπήκα στον πόλεμο.
Αλλά υπάρχουν στιγμές κατά τις οποίες ένας λαός οφείλει, αν θέλει να μείνει μεγάλος, να είναι ικανός να πολεμήση, έστω και χωρίς καμίαν ελπίδα νίκης. Μόνον διότι πρέπει. Γνωρίζω ότι ο ελληνικός λαός θα ήτο αδύνατον να δεχθή άλλο τι αυτήν την στιγμήν. Διότι είναι ελεύθερος και απερίσπαστος εις την φυσικήν ευθικρισίαν και υπερηφάνειαν, εφ’ όσον δεν εδόθη ευκαιρία να θολωθή η κρίσις του δι’ αγοραίων θορύβων και παραπλανητικών εκστρατειών. Εκάμαμεν ό,τι ήτο δυνατόν διά να μη έχωμεν το παραμικρόν άδικον. Και θα εξακολουθήσωμεν την ιδίαν τακτικήν μέχρι τέλους. Σας έχω στο τραπέζι μερικά έγγραφα. Είναι όλαι οι αποδείξεις της ιταλικής ενέδρας εκ προμελέτης. Οταν τελειώσω μπορείτε να τα δήτε. Περιττόν να πάρετε σημειώσεις. Συντομότατα θα δημοσιευθούν εις την λευκήν βίβλον, η οποία διέταξα να εκδοθή το ταχύτερον.
Απόρρητες ανακοινώσεις Μεταξά – 30-10-1940
Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο με τις απόρρητες ανακοινώσεις του Μεταξά πατώντας ΕΔΩ.
erotokritosx.blogspot.gr, thepressproject.gr