Με ιλιγγιώδη ταχύτητα τρέχουν οι ζημίες της ΔΕΗ, αντανακλώντας το βαθύ διαρθρωτικό πρόβλημα της επιχείρησης και τις επιπτώσεις των κυβερνητικών επιλογών στην αγορά ηλεκτρισμού, και όπως όλα δείχνουν η ΔΕΗ θα είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που θα κληθεί να διαχειρισθεί η επόμενη κυβέρνηση.
Από τα 183,8 εκατ. ευρώ ζημίες του πρώτου εξαμήνου και τα 299,5 εκατ. ευρώ του εννεαμήνου, η χρήση του 2018 έκλεισε τελικά με ζημίες ύψους 542 εκατ. ευρώ έναντι κερδών 127,6 εκατ. ευρώ το 2017. Αν μάλιστα στα αποτελέσματα που ανακοίνωσε χθες η ΔΕΗ συμπεριληφθούν και οι διακοπτόμενες δραστηριότητες, που περιλαμβάνουν τις προς πώληση μονάδες Μελίτης και Μεγαλόπολης, τότε οι συνολικές ζημίες του 2018 εκτοξεύονται στα 903,7 εκατ. ευρώ έναντι κερδών το 2017 237 εκατ. ευρώ. Μειωμένη κατά 44,55% εμφανίζεται και η λειτουργική κερδοφορία της ΔΕΗ, η οποία υποχώρησε από τα 456 εκατ. ευρώ το 2017 στα 260,1 εκατ. ευρώ το 2018. Θα πρέπει μάλιστα να σημειωθεί ότι, όπως η ίδια η ΔΕΗ σημειώνει στη σχετική ανακοίνωσή της, η λειτουργική κερδοφορία της ΔΕΗ επηρεάστηκε θετικά από τη σημαντική βελτίωση κατά 198,6 εκατ. ευρώ λόγω αντιστροφής των προβλέψεων για επισφαλείς απαιτήσεις πελατών (169,7 εκατ. ευρώ έναντι 28,9 εκατ. ευρώ το 2017), όπως επίσης και από τη μείωση κατά 157,2 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2017 της χρέωσης προμηθευτών για τον ειδικό λογαριασμό ΑΠΕ.
Σύμφωνα με την kathimerini.gr τα δυσμενή μεγέθη της ΔΕΗ συμπληρώνονται από τη μείωση του κύκλου εργασιών κατά 201,8 εκατ. ευρώ ή ποσοστό 4,1%, ως αποτέλεσμα της μείωσης των μεριδίων της στη λιανική αγορά από 86,7% το 2017 σε 81,9% το 2018. Η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων χθες από τη διοίκηση της ΔΕΗ σόκαρε την αγορά ηλεκτρισμού και πυροδότησε νέα πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, ενώ οδήγησε σε απότομη πτώση την τιμή της μετοχής, η οποία κατέγραψε απώλειες της τάξης του 11,75%. «Τρέμουμε γιατί αν σκάσει, θα συμπαρασύρει το σύμπαν» ή «πρόκειται για βόμβα που δεν αφορά μόνο την αγορά ηλεκτρισμού αλλά συνολικά την οικονομία», είναι μερικά μόνο από τα σχόλια που διατύπωσαν χθες στην «Κ» εκπρόσωποι της ενεργειακής αγοράς.
Για ζημίες ύψους 903,7 εκατ. ευρώ που προκαλούν «σοκ και δέος» έκανε λόγο ο τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Νέας Δημοκρατίας Κώστας Σκρέκας, επιρρίπτοντας ευθύνες στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, στον υπουργό Ενέργειας Γιώργο Σταθάκη και στον επικεφαλής της ΔΕΗ Μανόλη Παναγιωτάκη για τη δραματική αυτή εξέλιξη, που όπως είπε μετέτρεψαν τη ΔΕΗ σε εταιρεία-ζόμπι και «το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να μη σκάσει στα χέρια τους η ωρολογιακή βόμβα που οι ίδιοι πυροδότησαν». Πυρά κατά της κυβέρνησης εξαπέλυσε και ο βουλευτής του ΚΙΝΑΛ και πρώην υπουργός Ενέργειας Γιώργος Μανιάτης, τονίζοντας ότι μετέτρεψε τη μεγαλύτερη ελληνική εταιρεία σε συστημικό κίνδυνο για κατάρρευση της εθνικής οικονομίας.
«Τα αποτελέσματα που ανακοίνωσε η ΔΕΗ καταγράφουν μια αρνητική συγκυρία την οποία οι γνωστοί κινδυνολόγοι της αντιπολίτευσης επιχειρούν να αξιοποιήσουν, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις στην επιχείρηση», ήταν η απάντηση που έδωσε το υπουργείο Ενέργειας σε μια προσπάθεια να αντιστρέψει την εικόνα και να αποτινάξει από πάνω του τις βαριές ευθύνες για την πορεία της ΔΕΗ. Ο κ. Παναγιωτάκης, στη θητεία του οποίου η ΔΕΗ καταγράφει ιστορικό ρεκόρ ζημιών και κάθετη πτώση της λειτουργικής κερδοφορίας, απέδωσε τη δυσμενή αυτή εξέλιξη στην αύξηση των δαπανών για CO2 κατά 137,9 εκατ. ευρώ και την αυξημένη κατά 151,6 εκατ. ευρώ επιβάρυνση από τις δημοπρασίες ΝΟΜΕ σε σχέση με το 2017, καθώς και στη μείωση των εσόδων λόγω της πτώσης των πωλήσεων συνεπεία της μείωσης του μεριδίου και της μειωμένης ζήτησης, αλλά και σε εφάπαξ επιπτώσεις. Για την αντιστροφή της μειωμένης κερδοφορίας ο κ. Παναγιωτάκης τόνισε ότι θα δρομολογήσει την εφαρμογή συγκεκριμένων μέτρων στο πλαίσιο του επιχειρηματικού σχεδίου, το οποίο θα πρέπει να σημειωθεί ότι κρατάει «παγωμένο» ένα χρόνο τώρα.
Η συμφωνία αγοραπωλησίας των μονάδων Μελίτης και Μεγαλόπολης (SPA) προβλέπει ότι το 30% του τιμήματος κατ’ ανώτατο όριο θα επιστραφεί στον αγοραστή εφόσον εντός εννέα μηνών από την ολοκλήρωση της συναλλαγής δεν έχει εγκριθεί από την Ε.Ε. ο μηχανισμός ΑΔΙ (Αποδεικτικά Διαθεσιμότητας Ισχύος).
Ρήτρα AΔΙ (Αποδεικτικά Διαθεσιμότητας Ισχύος) περιλαμβάνει η συμφωνία αγοραπωλησίας των μονάδων Μελίτης και Μεγαλόπολης (SPA), που ενέκρινε χθες το διοικητικό συμβούλιο της ΔΕΗ και κοινοποίησε στους ενδιαφερόμενους επενδυτές.
Συγκεκριμένα, το SPA προβλέπει ότι το 30% του τιμήματος κατ’ ανώτατο όριο θα επιστραφεί στον αγοραστή εφόσον εντός εννέα μηνών από την ολοκλήρωση της συναλλαγής δεν έχει εγκριθεί από την Ε.Ε. μηχανισμός ΑΔΙ που να περιλαμβάνει και τις λιγνιτικές μονάδες Μελίτης και Μεγαλόπολης. Επιπλέον, αναφέρεται ότι στην περίπτωση που ο μηχανισμός που εγκριθεί από την Ε.Ε. για τα ΑΔΙ προβλέπει ανώτατο όριο πιθανής αποζημίωσης των λιγνιτικών μονάδων Μελίτης και Μεγαλόπολης κάτω από 40.000 ευρώ ανά μεγαβατώρα, προβλέπεται μηχανισμός αναλογικής επιστροφής μέρους του τιμήματος στον αγοραστή εντός 15 ημερών από την έγκριση αυτού από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Αυτή είναι ουσιαστικά και η μοναδική διαφορά σε σχέση με το προηγούμενο SPA, την οποία ωστόσο οι επενδυτές δεν αξιολογούν ως σημαντική. Οπως υποστηρίζουν, αυτό είχε ειπωθεί και στον προηγούμενο διαγωνισμό, αν και δεν είχε συμπεριληφθεί ως επίσημος όρος στο SPA και άρα είχε ληφθεί υπόψη στην κατάρτιση των προσφορών. Γενικότερα η γνωστοποίηση του SPA δεν άλλαξε το κλίμα σε σχέση με την πώληση των μονάδων της ΔΕΗ. Οι επενδυτές εξακολουθούν να είναι επιφυλακτικοί, ειδικά μετά την άνοδο της τιμής των CO2 στα 28 ευρώ ο τόνος, αλλά και η πλευρά της ΔΕΗ φέρεται να κρατάει χαμηλά τον πήχυ σε σχέση με τα αποτελέσματα του διαγωνισμού. Ασαφής παραμένει για τους επενδυτές το ζήτημα της τροφοδοσίας της Μελίτης με λιγνίτη. Παρότι η ΔΕΗ ανακοίνωσε από την περασμένη εβδομάδα ότι προχώρησε σε συμφωνία με την «Ορυχεία Αχλάδας» που τροφοδοτεί τη Μελίτη, μέχρι στιγμής δεν έχει αναρτηθεί στο VDR η σχετική σύμβαση, όπως η ΔΕΗ είχε ανακοινώσει. Πέραν αυτού, κάποιοι εκ των υποψηφίων επενδυτών επισημαίνουν ότι το θέμα της τροφοδοσίας της «Ορυχεία Αχλάδας» είναι πολύπλοκο και αναφέρονται στο γεγονός ότι οι μετοχές της «Ορυχεία Αχλάδας» είναι υποθηκευμένες έναντι ανεξόφλητων οφειλών προς τις εταιρίες ΤΕΡΝΑ και ΑΚΤΩΡ στις οποίες είχε παραχωρηθεί η διαχείρισή της για ένα διάστημα.
Ως προς την τροφοδοσία της Μελίτης, το SPA προβλέπει ότι η Λιγνιτική Μελίτης πριν από την ολοκλήρωση της συναλλαγής θα συνάψει με τη ΔΕΗ μια σύμβαση προμήθειας η οποία θα είναι προαιρετική για τον αγοραστή. Ως προς τα εργασιακά, το SPA αναφέρει ρητά ότι ο αγοραστής θα απέχει από απολύσεις προσωπικού για έξι έτη μετά την ολοκλήρωση της εξαγοράς, όπως ορίζει ο σχετικός νόμος. Αναφέρει επίσης ότι ο περιορισμός των απολύσεων δεν ισχύει για εργαζομένους που έχουν συμπληρώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα, καθώς και ότι σε τυχόν καταγγελία σύμβασης εργασίας θα οφείλεται αποζημίωση υπολογιζόμενη βάσει του συνολικού χρόνου υπηρεσίας τους στη ΔΕΗ. Προβλέπεται επίσης ότι αγοραστής και πωλητής θα καταρτίσουν συμφωνία για την κατανομή του κόστους αποξήλωσης των μονάδων παραγωγής του λιγνιτικού πεδίου εξόρυξης και ότι η σχετική διαδικασία θα γίνει διαμέσου διαιτητικού πραγματογνώμονα στην περίπτωση που δεν επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ των μερών.
Οι επενδυτές, πάντως, εκτιμούν ότι το διάστημα έως τις 6 Μαΐου που η ΔΕΗ έχει ζητήσει την κατάθεση δεσμευτικών προσφορών είναι υπερβολικά σφικτό λόγω και της μεσολάβησης των αργιών του Πάσχα και ήδη έχουν ζητήσει από τη ΔΕΗ παράταση μερικών ημερών, ώστε να προλάβουν να αξιολογήσουν τους όρους του SPA. Εως και αργά χθες το βράδυ, πάντως, η ΔΕΗ δεν είχε ανταποκριθεί στο αίτημα των επενδυτών, προφανώς λόγω της αυστηρής προειδοποίησης της Κομισιόν να μην υπάρξει περαιτέρω καθυστέρηση στη διαδικασία αποεπένδυσης.