Νέα πνοή έχει δοθεί στην εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου μετά τις δηλώσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και τις κινήσεις του υπουργού Υγείας, Βασίλη Κικίλια, που ανέβασαν τον πήχη των προσδοκιών ενός μεγάλου μέρους της κοινωνίας το οποίο θέτει εδώ και χρόνια το ζήτημα.
Η πρόσφατη εγκύκλιος του υπουργείου Υγείας για τη εφαρμογή του νόμου στοχεύει στη διασφάλιση της δημόσιας υγείας, μέσω της εξουδετέρωσης των επικίνδυνων επιδράσεων του καπνίσματος σε όλους τους δημόσιους χώρους και τους χώρους συνάθροισης.
Παράλληλα, συνεστήθη Επιτροπή Εμπειρογνώμων υπό το υπουργείο Υγείας, η οποία έχει επιφορτιστεί με το έργο της παραγωγής προτάσεων για την διευκόλυνση της εφαρμογής του νόμου, αλλά και βελτιώσεων αν αυτό κριθεί απαραίτητο.
Ένα από τα έξι μέλη της Επιτροπής είναι ο Γιώργος Μπαλαφούτης, ειδικός στην κυβερνοασφάλεια, κατ’ επάγγελμα, αλλά και ιδρυτής του akapnos.gr, της εθελοντικής πρωτοβουλίας που έχει στόχο να προωθήσει και να επιβραβεύσει τα καταστήματα που δεν επιτρέπουν το κάπνισμα σε κλειστούς χώρους, αλλά και να βοηθήσουν τους ανθρώπους που ψάχνουν ένα τέτοιο κατάστημα για να διασκεδάσουν. Αυτό γίνεται μέσω μιας εφαρμογής που μπορεί κανείς να «κατεβάσει» δωρεάν στο κινητό του.
Το akapnos.gr ανακαλύπτει καταστήματα που είναι άκαπνα, μέσω πληροφοριών που λαμβάνει ή μέσω των εθελοντών που λαμβάνουν μέρος στην προσπάθεια, ελέγχει την πληροφορία και στο τέλος εάν την επιβεβαιώσει δίνει και πιστοποίηση. Μόλις λάβουν την ειδοποίηση για το άκαπνο κατάστημα, τότε ξεκινά ο κύκλος της διερεύνησης από τους εθελοντές της ομάδας με αναζητήσεις σε social media, αλλά και επισκέψεις στο χώρο προκειμένου να ελεγχθεί το πώς είναι διαμορφωμένοι οι χώροι του καταστήματος και φυσικά εάν όντως είναι άκαπνο. Μόλις βεβαιωθούν ότι το κατάστημα είναι άκαπνο και σε όλους τους κλειστούς χώρους τότε έρχονται σε επικοινωνία με το συγκεκριμένο κατάστημα προκειμένου να τους δώσουν μια γραπτή βεβαίωση ότι είναι άκαπνο και τέλος τους τοποθετούν στη λίστα. Η σελίδα στο facebook μετρά ήδη 42.000 φίλους.
Μέχρι στιγμής έχουν πιστοποιηθεί 456 άκαπνα καταστήματα στην Ελλάδα
«Τώρα που έρχεται ο χειμώνας και αναγκαστικά ο κόσμος θα είναι μέσα σε κλειστούς χώρους, θα φανεί ποιο κατάστημα είναι πραγματικά άκαπνο. Όλους αυτούς τους μήνες βλέπουμε πολλούς να επικοινωνούν μαζί μας και να μας ρωτούν πώς μπορούν να βοηθήσουν, αλλά δεν έχουμε κάνει πολλές επιβεβαιώσεις το καλοκαίρι γιατί στα περισσότερα καταστήματα το 90% των πελατών τους είναι έξω γιατί είναι καλός ο καιρός. Πάντως, η κινητικότητα έχει ξεκινήσει από τον Ιανουάριο. Είχαμε φτάσει τα 300 καταστήματα μέσα σε περίπου 1,5 χρόνο και τους τελευταίους έξι μήνες προσθέσαμε άλλα 156 καταστήματα κι έχουμε άλλα 842 που μας περιμένουν για να ελεγχθούν», δηλώνει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Μπαλαφούτης και προσθέτει: «Το κάπνισμα μέχρι τώρα ήταν σαν το γκραφίτι, το έβλεπε κανείς αλλά το αγνοούσε γιατί το είχε συνηθίσει. Υπήρχε ένας νόμος αλλά το βλέπαμε μπροστά μας και δεν το συζητούσε κανείς. Είναι παρά πολύ θετικό το ότι συζητήθηκε. Το akapnos.gr είναι απολιτικό, δεν έχει καμία πολιτική χροιά. Αλλά η πολιτική βούληση είναι που θα κάνει τη διαφορά. Εμείς ενθαρρύνουμε, αλλά από εκεί και πέρα κάποιος άλλος πρέπει να κάνει και τη δική του δουλειά. Εμείς είμαστε για την επιμόρφωση και την εκπαίδευση. Μετά η πολιτεία έχει την ευθύνη να κάνει τους ελέγχους και να είναι συστηματική και δίκαιη απέναντι σε όλα τα καταστήματα».
Ένα από τα προβλήματα εφαρμογής του νόμου είναι η απουσία ελέγχων
«Ένα πρόβλημα που αντιμετώπιζαν οι εκάστοτε κυβερνήσεις είναι ότι την ευθύνη για τους ελέγχους την έχει αναλάβει η δημοτική αστυνομία που έχει περιορισμένους πόρους και συγκεκριμένο ωράριο», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο ιδρυτής του akapnos.gr.
Πάντως, ο Γιώργος Μπαλαφούτης αισθάνεται πλέον αισιόδοξος για το μέλλον του μη καπνιστικού κινήματος στην Ελλάδα. «Μπορεί το 2010 να σου έχει πει κάποιος ένα πράγμα και να σου το ξαναπεί το 2015. Η ζύμωση που έχει έρθει μέσα σε κάποιον μπορεί να τον οδηγήσει στο να ακούσει ακριβώς το ίδιο πράγμα και να το αντιμετωπίσει διαφορετικά. Πιστεύω ότι πλέον, δέκα χρόνια μετά από τον αντικαπνιστικό νόμο και με όλες αυτές τις ζυμώσεις, ο κόσμος το περιμένει, δηλαδή περιμένει ότι κάποιος θα του πει, “Όχι δεν μπορείς να καπνίσεις μέσα”. Είναι κάτι που περιμένει πλέον ο κόσμος. Εμείς βλέπουμε διαφορά από το 2017 που ξεκινήσαμε. Πρώτα απ’ όλα πολλά καινούργια καταστήματα επιλέγουν από την αρχή να είναι άκαπνα. Επίσης, πλέον καπνίζουν λιγότερο στα εστιατόρια. Ένας από τους δικούς μας στόχους είναι η απενεχοποίηση του να μιλήσει κανείς για κάτι. Να μιλήσει αν κάποιος κάνει κάτι που κάνει κακό στο παιδί του, να μην ντρέπεται να το πει. Να μην ντρέπεται να μιλήσει για κάτι που τον ενοχλεί και έχει και βάση. Πλέον σε πολλούς δεν φαίνεται να περίεργο να είναι άκαπνο ένα μαγαζί, τους φαίνεται περίεργο να καπνίζουν».
Το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται να γίνει η πρώτη συνάντηση της Επιτροπής Εμπειρογνωμώνων, με επικεφαλής τον καθηγητή Πνευνομολογίας, Παναγιώτη Μπεχράκη οπότε και θα τεθούν ακριβώς οι στόχοι της.
Τι είναι το άκαπνο κατάστημα
Πρόκειται για κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος, δηλαδή παρασκευής και προσφοράς φαγητών, ποτών, γλυκισμάτων και κάθε είδους παρασκευασμάτων γάλακτος (ή συνδυασμού των προηγούμενων), που επιτρέπει σε κάποιους εξωτερικούς χώρους, δηλαδή τους εξωτερικούς χώρους που δεν έχουν σκέπαστρο ή είναι περιμετρικά ανοικτοί σε δυο τουλάχιστον πλευρές και δεν επιτρέπει το κάπνισμα στους εσωτερικούς χώρους και σε κάθε εξωτερικό που έχει σκέπαστρο ή τουλάχιστον οι τρεις πλευρές του είναι κλειστές, το κάπνισμα, δηλαδή την κατανάλωση προϊόντων καπνού ή καπνικών προϊόντων, ηλεκτρονικών τσιγάρων ή νέων προϊόντων καπνού.
Σημειώνεται ότι στα προϊόντα καπνού συμπεριλαμβάνονται όσα μπορούν να καταναλωθούν και αποτελούνται τουλάχιστον εν μέρει από καπνό.