Επιμέλεια – Κείμενα: Στρατής Παπαμανουσάκης
ΙΟΥΛΙΟΣ ΚΑΙΣΑΡ – GAIUS JULIUS CAESAR
(Ρώμη 100 – 44 π.Χ.)
Μεγάλος ρωμαίος πολιτικός και στρατιωτικός, αριστοκρατικής καταγωγής, ρήτορας, ποιητής και ιστορικός συγγραφέας, από τις εξοχότερες μορφές της παγκόσμιας ιστορίας. Ύπατος το 49 π.Χ., εισήλθε στη Ρώμη μετά τη διάβαση του Ρουβίκωνα και αναγνωρίσθηκε Δικτάτωρ το 46 π.Χ., μέλος της πρώτης Τριανδρίας. Διακρίθηκε σε πολυάριθμες εκστρατείες, Μιθριδατικού πολέμου, Ισπανίας, εντεύθεν και εκείθεν των Άλπεων Γαλατίας, Βρετανίας και Βόρειας Ευρώπης, Ιλλυρίας, Αιγύπτου, Μικράς Ασίας, Λιβύης και στον εμφύλιο πόλεμο κατά του Πομπηίου. Κατακτητής του μεγαλύτερου μέρους του τότε γνωστού κόσμου, αναδιοργανωτής του κράτους, φιλολαϊκός ηγέτης και εισηγητής του Ιουλιανού ημερολογίου. Επιτάχυνε τον μετασχηματισμό του ρωμαϊκού πολιτεύματος από τη δημοκρατία στην αυτοκρατορία, που δεν ανακόπηκε ούτε με τη δολοφονία του από την απεγνωσμένη συνομωσία των ιδεολόγων δημοκρατών.
Έργα: De bello Gallico, De bello Civili, (De bello Alexandrino, De bello Africo, De bello Hispaniensi).
Βιβλιογραφία: Πλούταρχος, Βίοι παράλληλοι, Σουετώνιος, Αππιανός, Vitae Caesarum, J.A. Fronde, Life of Caesar, 1879, Stefan Weinstock, Divus Julius, 1971, Adrian Goldsworthy, Caesar, Life of a Colossus, 2006, Ph. Freeman, Julius Caesar, 2008, Βικιπαίδεια.
Εικονογραφία: Προτομή, Βατικανό, Ο Καίσαρ προ του Ρουβίκωνος, πίνακας, Gustave Boulanger, 1865, Ο θάνατος του Καίσαρος, πίνακας, J.L. Gerome, 1867.
ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ: «Alea jacta est» (Καίσαρ, Μετά την διάβαση του Ρουβίκωνα).
ΚΕΙΜΕΝΑ: ΙΟΥΛΙΟΣ ΚΑΙΣΑΡ, DE BELLO CIVILI (ΒΙΒΛ. ΙΙΙ)
* * *
Στην αρχαία ελληνική μυθολογία, Θεοί, Άνθρωποι, Ημίθεοι, συνυπάρχουν αρμονικά. Οι Θεογονίες του Ησιόδου, του Επικού Κύκλου, του Επιμενίδη, εξιστορούν τη Δημιουργία. Την πορεία, με τη μεσολάβηση του Έρωτα, από το Χάος, τη Γη, τον Ουρανό, μέχρι τον Ωκεανό, τους Τιτάνες και τους Κύκλωπες, ως τους Εκατόγχειρες, τους Κρονίδες, το Δία. Η σειρά από τον Ουρανό στον Κρόνο και τέλος στο Δία απεικονίζει την τελική επικράτηση του καλού πάνω στο κακό.
Η ιδέα της αποθέωσης θνητών, κοινών ανθρώπων και βασιλέων είναι πολύ διαδεδομένη στην αρχαιότητα. Βαβυλώνιοι και Ασσύριοι ηγεμόνες, θεωρούνται φυσικά τέκνα θεότητας, σύζυγοι της θεάς Ιστάρ. Στην Περσία τιμούσαν τους Αχαιμενίδες ως θεούς. Και στην Αίγυπτο οι Φαραώ θεωρούνται ως ενσάρκωση της θεότητας. Στην Ιαπωνία ο Αυτοκράτωρ και στις Ινδίες ο Δαλάι Λάμα, θεωρούνται ενσαρκωμένα θεία πνεύματα μέχρι σήμερα.
Στον Όμηρο η Λευκοθέα, πρώην θνητή κόρη του Κάδμου, εμφανίζεται ως θαλάσσια θεότητα. Ο Γανυμίδης, ο Τιθωνός, ο Ηρακλής, αποθεώνονται. Ο Λυκούργος, ο Λύσανδρος, ο Αγισίλαος και αργότερα ο Φίλιππος και ο Αλέξανδρος, Πτολεμαίοι και Σελευκίδες δέχονται θείες τιμές. Ο Ιούλιος Καίσαρας και οι ρωμαίοι αυτοκράτορες αποθεώνονται, πρώτα με βάση την κοινή λαϊκή πίστη και λατρεία και ύστερα με απόφαση της συγκλήτου. Ο αετός που απελευθερωνόταν κατά την καύση του νεκρού έγινε το σύμβολο της αποθέωσης.
Από τον Θεό στον Άνθρωπο και από τον Άνθρωπο στο Θεό, πραγματοποιείται μια διαλεκτική επιστροφή και μια πραγματική άρνηση της άρνησης. Ο Πίνδαρος τονίζει πως οι Θεοί και οι Άνθρωποι “είναι από μια φυλή και από της ίδιας μάνας την κοιλιά βγήκαν και πήραν την αναπνοή” (Νεμεονίκαις, VI 1-4) .