Γράφει ο Κώστας Παδουβάς *
Για να διατηρηθεί το status quo στην Ανατολική Μεσόγειο, ή να κρατηθούν τα πράγματα όπως είναι σήμερα στα χερσαία, θαλάσσια και εναέρια σύνορα, μια και μόνη προϋπόθεση χρειάζεται: Ακριβής εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου σε συνδυασμό με τις ισχύουσες σχετικές Διεθνείς Συνθήκες ειρήνης στην περιοχή.
Στην πρόσφατη Τουρκο- Λιβυκή συμφωνία για την αυθαίρετη διανομή της θαλάσσιας Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) από το Καστελόριζο μέχρι νοτίως της Κρήτης, αγνοήθηκε το Διεθνές Δίκαιο της θάλασσας οπότε απειλείται επικίνδυνα η ειρήνη στην περιοχή.
Όπως σε παρόμοιες περιπτώσεις, η αποτελεσματική στρατηγική που ενδείκνυται είναι η α π ο τ ρ ο π ή εφαρμογής της συμφωνίας αυτής με κατάλληλους χειρισμούς σε διπλωματικό επίπεδο, προκειμένου να πεισθούν οι συμβαλλόμενοι – πρωταγωνιστές της ότι το πιθανό οποιοδήποτε όφελος είναι υποδεέστερο από το πιθανό κόστος που θα υποστούν, εάν τελικά και για οποιονδήποτε λόγο προκύψει η μη αναμενόμενη πολυεθνική σύγκρουση δυνάμεων (εμπόλεμη ή άλλης φύσεως) στην περιοχή αυτή της γης.
Με άλλους λόγους, η προκλητική πρόσφατη συμφωνία των δυο αυτών χωρών πέραν των παραβιάσεων των κυριαρχικών δικαιωμάτων είτε τα εθνικών συμφερόντων ορισμένων όμορων και μη κρατών της Ανατολικής Μεσογείου, αγνοεί και αποδυναμώνει είτε καταργεί το Διεθνές Δίκαιο της θάλασσας. Είναι αυτονόητο, επομένως, ότι θα ακολουθήσει προσπάθεια συσπείρωσης των ενδιαφερομένων κρατών στη θέση του αμυνόμενου, προκειμένου να προετοιμαστούν για αντίποινα εναντίον των δυο αυτών συμβαλλομένων, που απειλούν ευθέως τη διεθνή έννομη τάξη στις ΑΟΖ και μάλιστα σε περιοχές όπου υπάρχουν βάσιμες παγκόσμιες προσδοκίες εξόρυξης τεράστιων ενεργειακών αποθεμάτων.
Τα δύο καίρια εύλογα -στρατηγικά ερωτήματα που προκύπτουν είναι:
Θα τολμήσουν να πραγματοποιήσουν έμπρακτες ερευνητικές είτε επιθετικές ενέργειες ως εισβολείς, είτε να παρεμποδίσουν νόμιμες έρευνες άλλων χωρών στις περιοχές των Ελληνικών και Κυπριακών ΑΟΖ που παράνομα διεκδικούν οι δυο συμβαλλόμενοι, αγνοώντας τις αναμενόμενες επιπτώσεις εκ μέρους των ευάριθμων κρατών που παραβιάζονται οι κυριαρχίες είτε τα οικονομικά-αναπτυξιακά συμφέροντα τους;
Αναμένονται ουσιαστικές αντιδράσεις (αντίποινα) κατά των συμβληθέντων κρατών και σε ποιους τόπους και χρόνους εκτιμάται ότι θα εκδηλωθούν;
Ως προς το πρώτο ερώτημα η οποιαδήποτε σημερινή απάντηση (θετική ή αρνητική) θα ήταν άκαιρη (πρόωρη), παρά τη γνωστή απόφαση της Τουρκίας να εκτελέσει σεισμικές έρευνες και να παρεμποδίσει (με ναυτικό αποκλεισμό) σεισμικές έρευνες συμβεβλημένων τρίτων χωρών σε θαλάσσιο οικόπεδο της Κυπριακής ΑΟΖ, επικαλούμενη την εκκρεμότητα της επίλυσης του Κυπριακού προβλήματος. Σε κάθε περίπτωση εκτιμάται ότι η Τουρκία θα αποφύγει την εμπόλεμη σύγκρουση εξαιτίας της ΑΟΖ.
Από την Λιβύη δεν αναμένονται έρευνες ή άλλου είδους ενέργειες στην ΑΟΖ, διότι η χώρα αυτή αποτελεί μεταβατική Δημοκρατία και ελέγχεται σήμερα από τρεις κομματικές Κυβερνήσεις των αντιστοίχων επαρχιών στις οποίες έχει διαιρεθεί ( Κυρηναϊκής-Βεγγάζης, Τριπολίτιδας-Τρίπολης και Φεζάν -Σάμπχα), επομένως, δυσχεραίνονται οι οποιεσδήποτε ενιαίες και σοβαρές εθνικές προσπάθειες εισβολής σε Ελληνοκυπριακές ΑΟΖ.
Όμως, με την υπογραφή της διμερούς συμφωνίας αυτής αποσαφηνίστηκε το ότι μεθοδεύτηκε από την Τουρκία η συμφωνία, προκειμένου να αποκτήσει συνεταίρο των αναθεωρητικών προσπαθειών της να αποκλείσει τα νησιωτικά συμπλέγματα από τα δικαιώματα τους στην ΑΟΖ, διεθνοποιώντας ταυτόχρονα το διαρκώς επικαλούμενο και εξελισσόμενο Τουρκικό «Στρατηγικό βάθος» για το οποίο προετοιμάζει ακόμη και τη χρήση βίας για να το αποκτήσει.
Έγινε ακόμη πιο σαφής η επιδιωκόμενη _ εκ μέρους της Τουρκίας- περιφερειακή αστάθεια που συστηματικά καλλιεργεί από χρόνια στην Ανατολική Μεσόγειο, δημιουργώντας πολυμερείς κρατικές τοπικές αντιδράσεις άλλων χωρών ( Αιγύπτου, Ισραήλ, Λίβανου, Συρίας, Κύπρου, Ελλάδας, Ιταλίας) και ανταγωνισμούς μεταξύ ΕΕ, ΗΠΑ, Ρωσίας, Κίνας, Σαουδικής Αραβίας κ.ά., προσδοκώντας να πάρει τελικά τη μερίδα του λέοντος κατά την εκμετάλλευση των εκεί ευρισκομένων ενεργειακών πόρων.
Πιο συγκεκριμένα, η Τουρκία επιδιώκει να μεταβληθεί σε μικτό παγκόσμιο ενεργειακό κόμβο (πρωτογενή και λόγω γεωγραφικής θέσεως), ελπίζοντας να μεταβληθούν οι ανταγωνιστικές συμπεριφορές των εκτός περιοχής ισχυρών στρατιωτικά και οικονομικά παραπάνω δυνάμεων και παίζοντας το παιγνίδι των συμμαχιών είτε των εχθροπραξιών περιορισμένης κλίμακας με τα κράτη που βρέχονται από τη θάλασσα της Ανατολικής Μεσογείου.
Ωστόσο, δε χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια να γίνει αντιληπτό το ότι η Τουρκία είναι ανίκανη να προβλέψει το μέλλον των ανταγωνισμών των μεγάλων και μικρών δυνάμεων, ενώ αυτονόητα μπορεί να χαρακτηριστεί ότι διακατέχεται από «ουτοπικές σκέψεις» εκ προοιμίου αποτυχημένες στη σημερινή εποχή της επικράτησης του ρεαλιστικού οικονομικού μοντέλου παγκοσμίως.
Ως προς το παραπάνω δεύτερο καίριο ερώτημα η απάντηση είναι οφθαλμοφανής, καθόσον δεν συντρέχει κανένας περιορισμός τόπου και χρόνου των διεθνών αντιδράσεων με στόχο: «ουδέποτε να επιτραπεί στη μουσουλμανική αυτή χώρα να μεταβληθεί σε παγκόσμιο ενεργειακό κόμβο», γεγονός που θα σήμαινε ανατροπή εκ θεμελίων του ευρύτερου πολυεθνικού «status quo» και επικράτηση στην καθημερινή ζωή των απανταχού αστικών πληθυσμών της οπισθοδρομικής Οθωμανικής κουλτούρας και πρακτικής στις διεθνείς σχέσεις, η οποία παρεμπόδισε ακόμη και την είσοδο της Τουρκίας στην ΕΕ.
Αυτό το είδος της Οθωμανικής κοινωνικής κουλτούρας που δεν επιδέχεται μετεξελίξεις, όπως έχει αποδειχτεί ύστερα από τις εκτεταμένες μακροχρόνιες διεθνείς αποτυχημένες πολυμερείς προσπάθειες να μετατραπεί, η Τουρκία, σε σύγχρονη κοσμική χώρα σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, επομένως, η επιδίωξή της να γίνει σημαντικός και πρωτογενής «ενεργειακός κόμβος» στοχεύει να γιγαντώσει τα κοινωνικοθρησκευτικά της πρότυπα μέσα από το Ισλάμ.
Σχετικά με τη χρήση των οποιωνδήποτε αποτρεπτικών και κατασταλτικών μέτρων σε βάρος της Τουρκίας για να παύσει να προκαλεί το «Δυτικό κόσμο» και ταυτόχρονα τους πληθυσμούς στην επικράτειά της οι οποίοι στενάζουν κάτω από τη θρησκευτική ιεραρχία με κοσμική Κυβέρνηση Σουλτάνου, δεν υπάρχουν αξιόλογοι περιορισμοί και αναστολές. Είναι βέβαιο, όμως, ότι εάν οδηγηθεί σε εχθροπραξίες στην Ανατολική λεκάνη της Μεσογείου θα υποστεί εκεί τις συνέπειες όλων των γνωστών και αγνώστων τακτικών καταστρεπτικών όπλων που διαθέτουν οι αμυνόμενες παντοειδείς συσπειρωμένες στρατιωτικές δυνάμεις, με ανυπολόγιστες συνέπειες για την Τουρκία.
Η Ευρωπαϊκή Ελλάδα έχει χρέος να αντιμετωπίσει τις σημερινές και μελλοντικές απειλητικές προκλήσεις της Τουρκίας έχοντας υπομονή και με εθνική ε μ π ι σ τ ε υ τ ι κ ή και υ π ε ρ κ ο μ μ α τ ι κ ή «έξυπνη πολιτική», σε συνδυασμό με τις ευρύτερες δυνατές συμμαχίες, να θωρακιστεί αμυντικά στο υψηλότερο δυνατό βαθμό με σύγχρονους τρόπους μέτρησης, διότι οι ευκαιρίες δεν περιμένουν ( οι καιροί γαρ ου μενετοί) !
* Ο Κώστας Ε. Παδουβάς είναι μέλος της Ένωσης Συντακτών Κρητικού τύπου