Του Δημήτρη Μηλάκα
Με αφορμή την τραγική ιστορία μιας οικογένειας προσφύγων που έχασε το παιδί της επιβεβαιώθηκε ακόμη μια φορά ότι το αίμα και το σπέρμα «πουλάνε». Ύστερα από αυτήν την πρώτη πασιφανή διαπίστωση προκύπτει το ερώτημα: Αν ορίσουμε την «κιτρινίλα» ως το ειδησεογραφικό προϊόν, η διακίνησή του εξαρτάται, άραγε, από αυτούς που το προσφέρουν ή μήπως από αυτούς που το ζητάνε;
Είναι, έχουμε την εντύπωση, προφανές ότι η ζήτηση αίματος και σπέρματος από την πλευρά των καταναλωτών είναι τόσο μεγάλη ώστε τα ΜΜΕ που διακινούν την «κιτρινίλα» είναι υποχρεωμένα να υποταχθούν στους κανόνες της αγοράς. Στη δεδομένη κοινωνική οργάνωση άλλωστε η αγορά είναι αυτή που απαιτεί και διαμορφώνει τους κανόνες. Από τη στιγμή λοιπόν που το «κίτρινο» πουλάει, τα ΜΜΕ αναλαμβάνουν να καλύψουν τη ζήτηση.
Κάποιοι μπορεί να αντιτείνουν ότι τα ΜΜΕ έχουν και μια ευθύνη διαπαιδαγώγησης. Πράγματι, θα είχαν μια τέτοια ευθύνη σε μια άλλου τύπου κοινωνία…
Στη δεδομένη κοινωνία της αποθεωμένη αγοράς, ωστόσο, όλα μετριούνται. Και στην προκειμένη περίπτωση οι μετρήσεις είναι αδυσώπητες. Με μια ματιά στις τηλεθεάσεις μπορεί ο καθένας να διαπιστώσει τι ενδιαφέρει το κοινό – πελάτες, τι είδους δελτία ειδήσεων επιβραβεύει, τι θεματογραφία επιθυμεί. Το ίδιο, αναλογικά, ισχύει και με τις κυκλοφορίες των εφημερίδων, όπου μένει κανείς με ανοιχτό το στόμα όταν διαπιστώνει τη σαβούρα που ανταμείβεται από τους αναγνώστες.
Αυτό, λοιπόν, είναι το πλαίσιο της «αγοράς» η οποία στηρίζεται στην εξαθλίωση και την αναπαραγωγή της. Με πιο απλά λόγια, εξαθλιωμένο οικονομικά – κοινωνικά το κοινό – πελάτες, αδίστακτα στο πλαίσιο του ανταγωνισμού ΜΜΕ, αλλοτριωμένοι, χοντρόπετσοι και τώρα πια υπο-αμειβόμενοι δημοσιογράφοι σχηματίζουν τον φαύλο κύκλο της διακίνησης του λεγόμενου «ενημερωτικού» προϊόντος.
Σε αυτόν τον φαύλο κύκλο δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι κινούνται, κατ’ αναλογίαν, όλοι: οι δημόσιες υπηρεσίες (στην προκειμένη περίπτωση οι ιατροδικαστικές αρχές) και η πολιτική εξουσία, η οποία αναζητά καθημερινά τη θέση της στα πάνελ για να επικοινωνήσει με το δεδομένο κοινό – πελάτη υπό τους γενικότερους όρους που επιβάλλει η «αγορά».
Δεδομένων όλων τούτων, θα είχε ένα ενδιαφέρον αν μπορούσε κάποιος να «μετρήσει» τις γενικότερες πολιτικές – κοινωνικές συμπεριφορές όλων όσοι απορούν και εξίστανται με την κατάντια των ΜΜΕ και των δημοσιογράφων. Δεν θα ήταν, έχουμε την εντύπωση, έκπληξη αν η συντριπτική τους πλειονότητα διαπιστώνει και διαμαρτύρεται αναπαυτικά καθισμένη στον καναπέ, κοιτάζοντας αμέριμνη όσα παράγονται εξαιτίας ακριβώς της απάθειας και της ακινησίας της…