Της Μαρίας Μητσοπούλου
Με «αντιδεξιά» γραμμή η διαχείριση της ζημιάς από τη συνομιλία Παππά – Μιωνή
Ανακλαστική συσπείρωση παρά τις όποιες διαφωνίες και αντιπαλότητες
Ο μετασχηματισμός του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία υπό τα νέα δεδομένα
Μετά τα όσα ήρθαν στο φως της δημοσιότητας την περασμένη εβδομάδα μέσω της (υποκλαπείσας) συνομιλίας Παππά – Μιωνή το 2016, στον ΣΥΡΙΖΑ η ζωή συνεχίζεται.
Τουλάχιστον η εικόνα που επιχειρείται να δοθεί είναι αυτή της επιστροφής στην καθημερινή αντιπολιτευτική κανονικότητα: ότι δηλαδή το θέμα αντιμετωπίστηκε, ο Νίκος Παππάς ανέλαβε την ευθύνη, το κόμμα έκανε την «αυτοκριτική» του και τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ πέφτει πιο αποφασισμένος στη μάχη της υπεράσπισης των λαϊκών και μεσαίων στρωμάτων και της ανάδειξης των αρνητικών εξελίξεων στην οικονομία, τις οποίες, σύμφωνα με την Κουμουνδούρου, προσπαθεί να αποκρύψει η κυβέρνηση.
Ωστόσο το θέμα Παππά, που αποκάλυψε και πτυχές της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, ταρακούνησε συθέμελα το κόμμα προκαλώντας εκνευρισμό και αμηχανία στην ηγεσία και από την άλλη αμηχανία μεν, αλλά και ένα κάποιο αίσθημα δικαίωσης σε όσους τον περασμένο χειμώνα (κοινώς στους κόλπους του εσωκομματικού αντιπολιτευτικού τόξου), παρά την απροθυμία της ηγεσίας, επέμεναν να υπάρξει απολογισμός της διακυβέρνησης όχι μόνο για όσα παραμένουν προς υπεράσπιση, αλλά και για τα λάθη και τα στραβά της διακυβέρνησης.
Οι αποκαλύψεις συνέπεσαν με ένα σχετικά κρίσιμο ορόσημο για τον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς του στέρησαν τον πανηγυρικό χαρακτήρα που προοριζόταν να λάβει η «επανεκκίνηση» της διεύρυνσης και του μετασχηματισμού του ΣΥΡΙΖΑ, εν όψει του 3ου Συνεδρίου που αποφασίστηκε να γίνει το φθινόπωρο. Στο τέλος του καλοκαιριού αναμένεται να προσδιοριστεί ο ακριβής χρόνος διεξαγωγής του.
Η πανδημία και το δίμηνο περίπου lockdown, υπενθυμίζεται, οδήγησαν στην αναβολή του συνεδρίου, που είχε προσδιοριστεί για τα μέσα Μαΐου, και ανέκοψαν τη προσυνεδριακή διαδικασία. Εν τω μεταξύ η ανάληψη του βάρους της αντιπολίτευσης σε αυτό το διάστημα από τον Τσίπρα και μια συγκεκριμένη ομάδα προσώπων έκανε τους συμμάχους να αισθάνονται παραγκωνισμένοι και είχε αρχίσει μια γκρίνια για καθυστέρηση στην υπόθεση της διεύρυνσης.
Πάνω λοιπόν σε αυτό το σημείο, όπου επιχειρούνταν να δοθεί το σήμα ότι η διεύρυνση και ο μετασχηματισμός δεν ατονούν, τόσο προς τους συμμάχους, που… υπομονετικά περιμένουν στον προθάλαμο του ΣΥΡΙΖΑ από τις εκλογές και μετά, όσο και προς την κοινωνία, ήρθαν οι αποκαλύψεις περί Παππά να επισκιάσουν ακόμη και αυτή την επίσημη πια ανακοίνωση της προσθήκης του όρου Προοδευτική Συμμαχία στον τίτλο του ΣΥΡΙΖΑ, για την οποία τόσος λόγος είχε γίνει προ πανδημίας.
Συσπείρωση
Η Κεντρική Επιτροπή Ανασυγκρότησης το περασμένο σαββατοκύριακο εκ των πραγμάτων έλαβε διεκπεραιωτικό χαρακτήρα ως προς τα θέματα της διεύρυνσης και μετατράπηκε σε βήμα αντιδεξιάς συσπείρωσης γύρω από τον αρχηγό.
Ο Αλέξης Τσίπρας, επιχειρώντας να προφυλάξει το κόμμα από διαλυτικές τάσεις εσωστρέφειας και «αυτομαστιγώματος» (κατά την έκφραση Πολάκη) σε μια στιγμή που επιχειρούσε να κάνει αποφασιστικό βήμα «ενδυνάμωσης», προέταξε το μήνυμα ότι οι επιθέσεις της Ν.Δ. σε στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ έχουν στόχο τον ίδιο – με αναφορά μάλιστα στο «βρώμικο ’89» που παραλλήλιζε εαυτόν με τον Ανδρέα Παπανδρέου – με απώτερο σκοπό την απαξίωση συνολικά του κόμματος, ηθικά, πολιτικά και ιδεολογικά.
Το διπλό μήνυμα που εξέπεμψε ήταν:
● Δεν είναι ώρα για εσωτερική «φαγωμάρα» όταν ο πολιτικός αντίπαλος επιτίθεται με σφοδρότητα και δεν διστάζει να μετέλθει «βρώμικα» μέσα και πρακτικές.
● Χωρίς Τσίπρα δεν υπάρχει κόμμα. Αν απαξιωθεί ο ίδιος ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, δεν θα υπάρχει πολιτικό μέλλον για κανέναν.
Σαφώς κάποια πράγματα λειτουργούν αυτόματα και αντανακλαστικά και η λογική της συσπείρωσης μάλλον ήταν αυτονόητη και για την εσωκομματική αντιπολίτευση – παρά την κριτική που άσκησε, κυρίως στο πλαίσιο του Πολιτικού Συμβουλίου της Πέμπτης, του οποίου η συνεδρίαση ήταν κλειστή, μαζί με την πλευρά οκτώ στελεχών εκ των συμμάχων («Γέφυρα», ΔΗΜΑΡ).
Κοινώς, παρά τις όποιες διαφωνίες και αντιπαλότητες με το Νίκο Παππά, οι «εκπρόσωποι» της εσωκομματικής αντιπολιτευτικής πτέρυγας δεν διαφωνούν με το γεγονός ότι η Ν.Δ. εξαπολύει αδίστακτη επίθεση στον ΣΥΡΙΖΑ για να απαξιώσει την πολιτική του.
Από την άλλη, σε ό,τι αφορά τον Παππά, είναι κοινή η αίσθηση ότι οι όποιες διαδικασίες «κάθαρσης» θα τρέξουν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, καθώς στόχος είναι ο ΣΥΡΙΖΑ να μην εκπέμψει εικόνα «ενόχου» και «απολογούμενου», αλλά να απομονώσει τη ζημιά στο πρόσωπο του, μέχρι πρότινος τουλάχιστον, στενού συνεργάτη του Αλέξη Τσίπρα.
Ο Παππάς αναμένεται ότι σταδιακά θα «τραβηχτεί» από το προσκήνιο με πιθανό ενδεχόμενο η διαδικασία «απόσυρσης» να γίνει μέσω ενός ευρύτερου «ανασχηματισμού» των τομεαρχών εν ευθέτω χρόνω.
Μπορεί σε πολλούς εκ των προεδρικών (κυρίως) να είναι εμφανής μια γραμμή αντιμετώπισης «δεν αφήνουμε τα στελέχη μας ανυπεράσπιστα απέναντι στις επιθέσεις του παρακράτους της Ν.Δ.», ωστόσο στους κόλπους της ηγεσίας είναι αντιληπτό ότι δεν μπορεί το εν λόγω στέλεχος να συνεχίσει στην πρώτη γραμμή εκπροσώπησης της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ και δη σε έναν νευραλγικό τομέα, όπως η οικονομία και η ανάπτυξη, έχοντας απέναντι τον υπουργό Ανάπτυξης Άδωνη Γεωργιάδη, ο οποίος δεν ορρωδεί προ ουδενός.
Επιπλέον μπορεί το συγκεκριμένο συμβάν να κηρύχθηκε ουσιαστικά «λήξαν», ωστόσο ο γενικότερος συναγερμός δεν λήγει, καθώς η πλευρά Μιωνή έχει προειδοποιήσει για την ύπαρξη και άλλων ηχητικών, με άλλα πρόσωπα ενδεχομένως.
Στην Κουμουνδούρου υπάρχει ανησυχία και για άλλους κατόχους αντίστοιχου υλικού, που ενδεχομένως να λάβουν σήμα ότι τώρα μπορούν να το βγάλουν στην δημοσιότητα.
Εξ ου και η αναφορά την περασμένη Τετάρτη (non paper) σε «παρακρατικό δίκτυο που λειτουργούσε ήδη από την περίοδο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ για λογαριασμό του Κυριάκου Μητσοτάκη», και στην ενδεχόμενη ύπαρξη παράνομων παρακολουθήσεων ακόμη και «από ιδιωτικούς μηχανισμούς εκπαιδευμένων επαγγελματιών, με ή χωρίς πτυχίο, αλλά που ήξεραν να κάνουν καλά τη δουλειά».
«Κάθαρση» και… «εκκαθάριση»
Από εκεί και πέρα το πολιτικό «τραύμα» μένει και η υπέρβασή του αποτελεί στοίχημα για τον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος όπως έχει φανεί από τις εκλογές και μετά, θέλει να δώσει ένα στίγμα σοβαρής και υπεύθυνης πολιτικής δύναμης, που έχει «ενηλικιωθεί», όπως είπε πρόσφατα, και έχει αφήσει πίσω τον αντιμνημονιακό ΣΥΡΙΖΑ των αρχών της προηγούμενης δεκαετίας ή ακόμη και του 2014 και 2015.
Με άλλα λόγια η εικόνα που ήρθε στο φως για την προηγούμενη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, αυτή της ανευθυνότητας, «αφέλειας» (λέξη που χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον τις προηγούμενες μέρες σε μια προσπάθεια δικαιολόγησης του Νίκου Παππά), ύπαρξης «παραθεσμικών» μαγαζιών κάτω από την ίδια κυβερνητική στέγη με αντικρουόμενα συμφέροντα κ.λπ. δεν είναι ό,τι καλύτερο για τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ και μάλλον απαιτεί σοβαρές διορθωτικές κινήσεις.
Την ίδια ώρα η υπόθεση αυτή έρχεται σε μια φάση που ο ΣΥΡΙΖΑ επανεκκινεί και την διαδικασία εγγραφών νέων μελών. Οι οπαδοί μπορεί να μην κλονίζονται ιδιαίτερα, όμως το κλίμα παραμένει βαρύ. Σε ένα κομμάτι της βάσης και του κόμματος κυριαρχεί η αίσθηση αδυναμίας ουσιαστικής ανασύνταξης μετά τις εκλογές, στην οποία προστίθενται τώρα και τα απόνερα της «αλαζονείας» της εξουσίας, καταφέροντας εκ των έσω πλήγματα στο λεγόμενο «ηθικό πλεονέκτημα».
Ενδεικτικά, ο χαμηλών τόνων τομεάρχης Υγείας Ανδρέας Ξανθός μιλώντας στην ΚΕΑ ουσιαστικά άσκησε κριτική στη σκανδαλολογία που και ο ΣΥΡΙΖΑ χρησιμοποίησε («να αποτιμήσουμε αν η ατζέντα των σκανδάλων μας ωφέλησε»), ενώ διαπίστωσε, μετά και τις τελευταίες εξελίξεις, ότι «το κλίμα δεν μας βοηθά να κάνουμε την πολιτική μας αντεπίθεση». Κάλεσε δε ο ΣΥΡΙΖΑ να διεκδικήσει ξανά την εξουσία με όρους πολιτικής εντιμότητας και καθαρότητας.
Εκ των μετριοπαθών προεδρικών, ο Κώστας Ζαχαριάδης σε άρθρο του στην κυριακάτικη «Αυγή» (27.6.2020) σημειώνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, «μοιάζει περισσότερο με τον ΣΥΡΙΖΑ που έχασε πριν από έναν χρόνο τις εκλογές παρά με έναν ΣΥΡΙΖΑ που μπορεί να κερδίσει ξανά». Και σε μια λογική υπέρβασης των «αυταπατών» και των διοικητικών και πολιτικών «ερασιτεχνισμών» τονίζει ότι σήμερα «δεν μπορούμε να έχουμε οδηγό και πιλότο ούτε το 2012 ούτε το 2015 ούτε καν το 2019…». Κοινώς φαίνεται να υπάρχει ένα ευρύτερο κλίμα απόρριψης συμπεριφορών που υιοθετήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια και κάποιες εκ των οποίων συνεχίζονται και τώρα.
Τι θα κρατήσει και τι θα «πετάξει» ο Τσίπρας μένει να φανεί όσον αφορά συμπεριφορές και πρόσωπα που συνδέονται με αυτές. Πριν από τις αποκαλύψεις ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είχε ήδη δείξει στην κατεύθυνση της στελεχικής ανανέωσης του κόμματος ως μέρος του μετασχηματισμού, ενώ στο πλαίσιο της προετοιμασίας του συνεδρίου εισηγήθηκε το μητρώο στελεχών ώστε αυτό να εμπλουτιστεί με νέο αίμα. Στην δε συνέντευξη στους Δελφούς είχε χαρακτηριστικά κάνει λόγο για πλήρη ανασύνταξη της εσωκομματικής γεωγραφίας στον «νέο» ΣΥΡΙΖΑ τα επόμενα ένα με δυο χρόνια.
Αν εκείνη τη χρονική στιγμή είχε κατά νου πως πρέπει να φύγει απ’ το πλάνο, ό,τι θεωρείται πως σηματοδοτεί το «παλαιοκομματικό», πιθανόν τώρα να προστίθεται και ό,τι εξέθεσε το κόμμα στην αντίληψη «όλοι ίδιοι είναι».
Βέβαια πώς ο Αλέξης Τσίπρας θα πετύχει την ανανέωση όταν η διεύρυνση του ΣΥΡΙΖΑ αυτή τη στιγμή στηρίζεται στη συμμαχία με πολιτικά στελέχη που έχουν γράψει επί δεκαετίες πολλά χιλιόμετρα στον κομματικό και πολιτικό στίβο κι έχουν περάσει από διάφορους χώρους, είναι ένα ερώτημα.
Οι σύμμαχοι και η Φώφη
Προτεραιότητα πάντως φαίνεται να έχει ακριβώς η συγκράτηση των συμμαχικών δυνάμεων ακόμη και αν σε μεγάλο βαθμό και αυτές εκπροσωπούν το «παλαιό».
Κι αυτό διότι οι αποκαλύψεις για τον Νίκο Παππά έδειξαν να ματαιώνουν την όποια προσέγγιση με το ΚΙΝΑΛ, με τη Φώφη Γεννηματά να βγαίνει επιθετικά απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ και τον Αλέξη Τσίπρα, δείχνοντας έτσι ότι εκλαμβάνει την υπόθεση αυτή ως ευκαιρία για τυχόν φαινόμενα αποδρομής από τον ΣΥΡΙΖΑ και κατ’ επέκταση για επαναπατρισμό ψηφοφόρων που απογοητεύονται αυτή τη φορά από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Η Φώφη Γεννηματά μάλιστα εγκάλεσε τις προηγούμενες μέρες τον Μητσοτάκη για το γεγονός ότι δεν έβαλε τον Αλέξη Τσίπρα στο κάδρο των πολιτικών ευθυνών για το «παρακράτος» της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ. Έκανε δε λόγο για «παραμάγαζα που έστησε ο ΣΥΡΙΖΑ με τη βαθιά δεξιά».
Η δε αναφορά Τσίπρα από το βήμα της ΚΕΑ ότι η ΝΔ στήνει «ριμέικ του βρώμικου ‘89», δεν ερέθισε μόνο τα αντανακλαστικά του Νίκου Φίλη που βγήκε μπροστά να εκφράσει την άποψη, απηχώντας και άλλους μες τον ΣΥΡΙΖΑ, ότι δεν ήταν εύστοχη γιατί εκείνη την εποχή ο πρόγονος του ΣΥΡΙΖΑ, ο Συνασπισμός, έστω και με τα λάθη του, υπήρξε δύναμη κάθαρσης και όχι συνενοχής, εννοώντας ότι υπήρχε και ένα υπαρκτό σκάνδαλο, πίσω από την στοχοποίηση και παραπομπή του Ανδρέα Παπανδρέου στο Ειδικό Δικαστήριο.
Προκάλεσε και την έντονη αντίδραση της προέδρου του ΚΙΝΑΛΛ, η οποία καταλόγισε στον ΣΥΡΙΖΑ «θράσος» διότι «τα όσα αποκαλύφθηκαν δεν έχουν καμία σχέση με τη στημένη επίθεση κατά του Ανδρέα και του ΠΑΣΟΚ. Το βρώμικο ’89 οργανώθηκε από τη Δεξιά σε πλήρη σύμπραξη με τον τότε Συνασπισμό».