Του Γρηγόρη Ν. Θεοχάρη
Απλήρωτες εφημερίες μηνών, ήδη γεμάτες ΜΕΘ, επιδείνωση της υποστελέχωσης, είναι μερικά από τα κομμάτια που συμπληρώνουν το «παζλ» των ελλείψεων του Εθνικού Συστήματος Υγείας ενόψει δεύτερου κύματος έξαρσης της πανδημίας του κορονοϊού.
Για την κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή στο ΕΣΥ και για το κατά πόσο είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει το νέο κύμα της επιδημίας, μίλησε στο Tvxs.gr, ο νευροχειρουργός, Δρ. Παναγιώτης Παπανικολάου, Διευθυντής του ΕΣΥ και γενικός γραμματέας της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας.
Χαρακτηριστική του τρόπου που εξακολουθεί να λειτουργεί το ΕΣΥ και μετά την πανδημία είναι η περίπτωση της απληρωσιάς των επικουρικών, αλλά και των μόνιμων γιατρών.
Όπως μας λέει ο Π. Παπανικολάου, στο Γενικό Ογκολογικό Νοσοκομείο «Άγιοι Ανάργυροι» στην Κηφισιά είναι απλήρωτοι ακόμα οι επικουρικοί, ενώ στον Ερυθρό Σταυρό (Κοργιαλένειο), είναι απλήρωτοι όλοι οι γιατροί για τις εφημερίες Μαϊου, Απριλίου και Ιουνίου.
Τα πράγματα θα ήταν ακόμη χειρότερα αν δεν παρέμβαιναν οι συνδικαλιστοί φορείς των υγειονομικών. Ο Π. Παπανικολάου εξηγεί: «Όπως είχαμε επισημάνει από τον προηγούμενο μήνα, όταν προέκυψε το πρόβλημα – διότι οι εφημερίες Απριλίου έπρεπε να έχουν πληρωθεί 10 με 15 Ιουνίου – οι επικουρικοί που προσλήφθηκαν από 10 Μαρτίου και μετά με επίκληση της επιδημίας, εντάχθηκαν σε πρόγραμμα ΕΣΠΑ, που σημαίνει ότι για να πληρωθούν θα πρέπει να υππάρχει κονδύλι που διανέμεται κεντρικά από την αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Υγείας, μέσω των Υγειονομικών Περιφερειών στα νοσοκομεία. Τα λεφτά του ΕΣΠΑ δεν έχουν μπει ακόμα και οι οικονομικές υπηρεσίες των νοσοκομείων είπαν ότι “μέχρι να έρθει το κονδύλι εμείς δεν τους πληρώνουμε”. Με την παρέμβαση που είχαμε κάνει τότε σε δύο νοσοκομεία, στη Νίκαια και το Λαϊκό, και με τη δημοσιοποίηση που υπήρξε, οι διοικητές υπέγραψαν, παίρνοντας την ευθύνη, να πληρωθούν οι συγκεκριμένοι επικουρικοί από τα ίδια έσοδα του νοσοκομείου, όπως και οι υπόλοιποι επικουρικοί, μέχρι να μπουν τα λεφτά του ΕΣΠΑ. Αυτό, μετά τη δημοσιοποίηση, έγινε στα περισσότερα νοσοκομεία χωρίς να παρέμβουμε και τώρα πάλι στα περισσότερα νοσοκομεία – γιατί προκύπτει πάλι το θέμα με τις εφημερίες Μαϊου που είναι να πληρωθούν σε όλους τους γιατρούς 10 με 15 Ιουλίου – οι αρμόδιοι το έκαναν από μόνοι τους χωρίς να χρειαστεί να παρέμβουμε. Όμως υπάρχουν νοσοκομεία τα οποία δεν το έκαναν, είτε γιατί οι διοικητές δεν δέχονται να πάρουν τέτοια ευθύνη, ή γιατί δεν υπάρχει περιθώριο από τα ίδια έσοδα των νοσοκομείων. Για το ότι δεν γίνεται ιδιαίτερη φασαρία έχει να κάνει και με το γεγονός ότι αυτοί οι συνάδελφοι είναι λίγοι. Είναι 430 πανελλαδικά, διάσπαρτοι σε νοσοκομεία της περιφέρειας».
Η παραπάνω κατάσταση δεν είναι η μοναδική προβληματική στο ΕΣΥ μετά την καραντίνα, παρά τις κυβερνητικές μεγαλοστομίες και την σκληρή επιβεβαίωση της αλήθειας, ότι μόνο ένα δημόσιο σύστημα υγείας μπορεί να εξασφαλίσει υγειονομική ασφάλεια στον λαό.
Πώς έχει λοιπόν αυτή τη στιγμή η κατάσταση στο ΕΣΥ;
«Αυτό το οποίο έχει πάει λίγο προς το καλύτερο είναι ότι άνοιξαν περίπου 140 με 150 κλίνες ΜΕΘ. Το γεγονός ότι είναι μόνο 700 με 720 οι συνολικές ΜΕΘ – και όχι τα νούμερα που λένε ο Πέτσας και ο Κικίλιας – το παραδέχθηκε και ο ίδιος ο Μητσοτάκης από το “Σωτηρία”, ότι ο δείκτης κλινών ΜΕΘ προς 100.000 κατοίκους ήταν 5,5 πριν την επιδημία ενώ τώρα είναι 7. Αυτός είναι ο πραγματικός αριθμός. Και είπε ότι φιλοδοξούμε μέχρι τέλος του χρόνου να πιάσουμε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που είναι 12 ΜΕΘ ανα 100.000 κατοίκους. Ουσιαστικά ο Μητσοτάκης παραδέχθιηκε ότι τα νούμερα που αναφέρουν κατά καιρούς ο Κικίλιας και ο Πέτσας ότι οι ΜΕΘ έχουν φτάσει 1.200 είναι εξαγγελία στόχου, όχι πραγμαντικότητα.
»Δεύτερον, υπάρχει αυτό το επικουρικό προσωπικό που προσλήφθηκε, το οποίο είναι γύρω στους 3.500 νοσηλευτές και λοιπό προσωπικό πλην γιατρών και γύρω στους 420 με 430 γιατρούς.
Όμως εδώ υπάρχουν τα εξής ζητήματα:
- Υπάρχει πολύ μεγάλη υπαναχώρηση από την αρχική εξαγγελία ότι αυτό το προσωπικό θα είναι μόνιμο. Δεν υπάρχει ακόμη τέτοια διαδικασία.
- Ενώ είχε ειπωθεί ότι αυτές οι συμβάσεις των γιατρών θα ήταν διετείς, τελικά είναι μονοετείς.
- Υπάρχουν και οι συνάδελφοι επικουρικοί που ήδη υπηρετούσαν πριν τις 10 Μαρτίου, στους οποίους με ΠΝΠ είχε δοθεί παράταση. Αν λήγουν οι συμβάσεις τους μέχρι 30/9, θα δίνεται τετράμηνη παράταση. Αυτό σημαίνει ότι αν κάποιου η σύμβαση έληξε 1η Απριλίου, αυτός 1η Αυγούστου απολύεται».
Τα θετικά, έστω και έτσι, σταματούν κάπου εδώ. Διότι, όπως τομνίζει ο συνομιλητής μας, «όλα τα άλλα είναι μπάχαλο». Και εξηγεί:
- Δεν έχουν γίνει καθόλου μόνιμες προσλήψεις
- Εξακολουθούν να γίνονται μετακινήσεις γαι να καλύψουν τρύπες. Αυτή την περίοδο ας πούμε γίνονται στα μουλωχτά πολλές μετακινήσεις από την Αθήνα προς τα νησιά.
- Εξακολουθεί το μπάχαλο όσον αφορά στην ιχνηλάτηση των κρουσμάτων.
Δεν υπάρχει μόνο ο κορονοϊός
Μια σημαντική διάσταση είναι το γεγονός ότι το ΕΣΥ εξακολουθεί να αδυνατεί να αντιμετωπίσει αυτό το οποίο ο Π. Παπανικολάου χαρακτηρίζει, «λοιπή νοσηρότητα», εκτός από τον κοροναϊό.
«Η λοιπή νοσηρότητα δεν έχει εξυπηρετηθεί ακόμα. Γιατί υπάρχει πάλι τιγκάρισμα στις ΜΕΘ. Δεν μπορούμε να βάλουμε ένα προγραμματισμένο χειρουργείο, νευροχειρουργικό, καρδιοχειρουργικό, θωρακοχειρουργικό, αγγειοχειρουργικό, ογκολογικό, γενικής χειρουργικής κλπ που απαιτεί διαθέσιμο κρεβάτι σε ΜΕΘ, διότι δεν υπάρχει. Εχουν γεμίσει πάλι, με τη συνήθη νοσηρότητα.
»Επίσης, το προσωπικό που ήταν έτσι κι αλλιώς λιγοστό και είχε επιστρατευθεί για τις ανάγκες της επιδημίας και είχε φύγει από τα χειρουργεία, δεν έχει επιστρέψει στις θέσεις του στο σύνολό του. Και ακόμα και αν επέστρεψε, υπάρχει τεράστια υπερκόπωση, πρέπει να δοθούν άδειες. Και λόγω αριθμητικής ανεπάρκειας του προσωπικού τα χειρουργεία εξακολουθούν να λειτουργούν στο 60% με 70%».
Μπροστά στο δεύτερο κύμα
Σε ό,τι αφορά στην αντιμετώπιση της επιδημίας, ο Π. Παπανικολάου λέει ότι «φυσικά υπάρχει κίνδυνος δεύτερου κύματος, είτε μέσα στο Καλοκαίρι ή στην καλύτερη περίπτωση τον Οκτώβριο. Η προετοιμασία που υπάρχει στο ΕΣΥ είναι ανεπαρκέστατη. Οι κλίνες ΜΕΘ θα έπτρεπε να είναι τουλάχιστον 2.000 συν άλλες 1.500 κλίνες ΜΑΘ (σς Μονάδες Αυξημένης Φροντίδας). Να υπάρχει επαρκές προσωπικό στα ΤΕΠ (σς Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών) έτσι ώστε να γίνεται διαχωρισμός των κρουσμάτων από την λοιπή νοσηρότητα. Να υπάρχουν πολύ πιο αποτελεσματικές μέθοδοι ιχνηλάτησης και εντοπισμένης καραντίνας με υγειονομική ασφάλεια εντός κοινότητας.
»Αυτά τα αδιέξοδα είχαμε προειδοποιήσει ότι θα τα βρουν μπροστά τους διότι το τυφλό, οριζόντιο, συλλήβδην lockodawn δεν είναι καραντίνα. Είναι κρύψιμο από τον ιό. Επιβεβαιώνεται αυτό που λέγαμε από τον Μάρτιο, ότι επειδή αντιμετωπίζουν τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανσιμού Υγείας αλα καρτ – όποιες τους βολεύουν τις ακολουθούν – η σωστή οδηγία που υπάρχει για ιχνηλάτηση σε μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού, με δωρεάν τεστ υπό πλήρη κρατικό έλεγχο και εντοπισμένες καραντίνες εντός κοινότητας, δεν ακολουθείται. Διότι όταν κρύβεσαι από τον ιό και ταυτόχρονα δεν παίρνεις ουσιαστικά μέτρα προετοιμασίας του συστήματος περίθαλψης, όταν άρεις το lockdown καταλήγεις σε αδιέξοδα και γελοιότητες: Στο μετρό κολάει, στο αεροπλάνο δεν κολλάει. Από τον φουκαρά κολλάει, από τον τουρίστα δεν κολλάει. Από το Μιλάνο κολλάει, από τη Ρώμη δεν κολλάει. Λες και ο Μιλανέζος δεν μπορεί να πετάξει μέσω Ρώμης.».
Σύμφωνα με τον Π. Παπανικολάου, τα πιο επείγοντα θέματα αυτή τη στιγμή είναι:
- Η στελέχωση με μόνιμο προσωπικό των κέντρων υγείας των νησιών έτσι ώστε να γίνεται τουλάχιστον αποτελεσματική διαλογή και αντιμετώπιση περιστατικών που δεν χρειάζονται νοσηλεία. Διότι καταλαβαίνουμε όλοι ότι τα περιστατικά που χρειάζονται νοσηλεία στην Αθήνα θα έρχονται. Με αποτέλεσμα να ενταθεί η πίεση στα νοσοκομεία.
- Να σοβαρευτούν όσον αφορά στην ιχνηλάτηση προετοιμάζοντας χώρους πραγματικής υγειονομικής ασφάλειας υπό ιατρική, 15θήμερη παρακολούθηση γι’ αυτούς που θα βγαίνουν θετικοί και θα είναι ασυμπτωματικοί και δεν θα χρειάζονται νοσηλεία.
Ιδιωτικοποίηση από το παράθυρο
Τέλος, ο Π. Παπανικολάου θίγει και το ζήτημα των χορηγιών, το οποίο σχετίζεται άμεσα με τις ελλείψει στο ΕΣΥ. «Κανείς δεν πρέπει να φέρει σοβαρή αντίρρηση αν ένας ιδιώτης κάνει για δικούς του λόγους μια άνευ όρων δωρεά στο ΕΣΥ. Πλην όμως τα πράγματα αρχίζουν να μπερδεύονται όταν ο χορηγός αρχίζει να βάζει όρους, είτε επίσημα, είτε κάτω από το τραπέζι. Έχουμε το κακό παράδειγμα με το Αγία Σοφία, όπου ο γνωστός από χρόνια χορηγός ουσιαστικά διοικεί το νοσοκομείο. Εάν αυτό επεκταθεί και στα άλλα νοσοκομεία είναι ένα χάσιμο του δημόσιου χαρακτήρα του ΕΣΥ και του αναγκαίου κεντρικού σχεδιασμού του».
Ακόμη ένα παράδειγμα ήταν το μισθολογικό «μπόνους» του Ιδρύματος Νιάρχου στο ΕΣΥ. «Αυτό ήταν αίσχος» τονίζει ο Π. Παπανικολάου. «Αντί να αποκατασταθεί η αδικία που έχει γίνει τα τελευταία 10 χρόνια στους μισθούς των υγειονομικών, με ΠΝΠ το κράτος δέχθηκε ένα επίδομα περίπου 6,5 εκ. ευρώ από ένα ιδιωτικό ίδρυμα, να δοθεί σε κάποιους υγειονομικούς ως έκτακτο μισθολογικό επίδομα. Βεβαίως υπήρξαν αρνήσεις συναδέλφων να το δεχθούν με το σκεπτικό ότι όλοι εξίσου συμβάλλουν και δεν πρέπει να γίνονται διακρίσεις, ούτε μισθολογικές χορηγίες να υποκαθιστούν τους μισθούς. Πρόκειται για έμμεση ιδιωτικοποίηση.».